Оқушылардың көкірегінде білімге деген құштарлық, жаңа белестерді бағындыруға деген ынта-жігері сайрап жатыр. Қысқасын айтқанда оқу, іздену, зерттеу, жетістікке жету кезеңі келді. Бұл ретте білімді ұрпақ өсіру, зерделі де ізгі ниетті ұрпақ тәрбиелеу – ұстаздардың басты міндеті. Ал білім мен ізденуге қажетті инвентарларды түгендеп, материалдық-техникалық базаны нығайтып, оны заманауи инновациялық, цифрлық, ІТ технологиялармен жабдықтау – атқарушы биліктің басты міндеті.
330 мектепке STARLINK спутниктік құрылғысы орнатылады
Түркістан облысында бүгінде білім беру ұйымдарында 500 мыңнан астам бала білім алуда. Бұл республикадағы әрбір жетінші оқушы осы аймақта тұрады деген сөз. Ал биылғы жаңа оқу жылында 52 мыңға жуық оқушы бірінші сыныпқа барды.
Облыста 14 мың адам білім алатын 29 жайлы мектеп салынуда. Қазір білім саласында нағыз құрылыс серпілісі бар.
Биылдың өзінде 300-ден астам балабақшалар, мектептер, колледждер, лагерьлер күрделі және ағымдағы жөндеуден өтуде. Жаңадан салынып жатқан нысандар да бар. Бұл бағытта облыс республикада көш бастап тұр. Жаңа нысандардың басым бөлігі ауылдық жерлерде орналасқан. Оның ішінде он жылдан астам жөндеу көрмеген тозығы жеткен, қауіпті ғимараттар да бар. Бұл облыстағы әрбір үшінші мектеп жаңартылды деген сөз. Бұл жұмыстың нәтижесі сапалы білім мен тәрбие болуы керек.
Орта мектепте жаратылыстану-жаратылыстану пәндерін және ағылшын тілін тереңдетіп оқыту маңызды. Сондықтан жаңа оқу жылында 62 мектепте 3,5 млрд теңгеге 265 арнайы пән кабинеті жабдықталады. Сонымен қатар, Илон Масктың Starlink спутниктік құрылғысы 330 мектепте орнатылады.
Бұл интернет жылдамдығын арттыру үшін қажет. Бұл шалғай және шекаралас аудандарда орналасқан мектептердегі интернет мәселесін тиімді шешті.
Балабақшаларды цифрландыру мен ваучерлік жүйе
Бүгінгі таңда облыста 2-6 жас аралығындағы балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен қамту көрсеткіші 97,8 пайызды (187 612 бала) құрайды. Дегенмен, облыста балалардың үштен екісі ғана балабақшаға барады. Демек, 72 мың бала мектепке дейінгі білім беруден тыс қалып отыр. Осы орайда Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалды балабақша мәселесін түпкілікті шешу қажеттігін алға тартып, нақты тапсырмалар берді.
Сапа мәселесі жеке мектепке дейінгі мекемелер үшін өзекті болуы керек. Бұған тиісті көңіл бөлінбегендіктен 7664 орын қысқартылған. Оның басты себебі, кейбір балабақшалар сабаққа келмейтін балаларды тіркеген немесе санитарлық нормадан асатын балаларды қабылдаған. Сондай-ақ құрылтайшылардың салық төлеуден жалтару фактілері анықталды.
Мұндай жағдайларда кәсіпкермен шарт бұзылады. Бұзушылықтарды жою үшін цифрландыру мен ваучерлік жүйе қатар енгізілуде.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің тапсырмасы бойынша ағымдағы оқу жылында республикадағы білім деңгейі төмен мектептердің тізімі жасалды. Түркістан облысындағы осындай 162 мектеп 943 «мақсатты мектеп» қатарында тұр. Алдағы уақытта аталған оқу орындарының білім сапасын арттыру жоспары әзірленетін болады.
Енді Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасы бойынша сыбайлас жемқорлықпен алынған ақша мемлекетке қайтарылып, мектеп құрылысына жұмсалады. Қор арқылы облыста 20 мектептің құрылысы басталды. Оның 13-і биыл пайдалануға берілмек. Сондай-ақ төрт апатты және үш ауысымды мектеп мәселесі де толығымен шешіледі.
«Е-асхана» мен «Alaqan» жүйелерінің артықшылығы
Бүгінгі таңда үздік мұғалімдерді басшылық қызметке конкурссыз тағайындау үшін 150 адамнан тұратын кадрлық резерв жасақталды. Бұл білікті мұғалімдерге мансаптық өсуге үлкен жол ашады.
Түркістан облысында республикада алғаш рет 500-ден астам мектеп директоры арнайы менеджмент курсында оқытылады. Бұл бастамаға Алматыдағы Абай университеті де өз үлесін қоспақ. Сонымен қатар, түркістандық ұстаздар мен әдіскерлер Жапонияда Lesson Study әдісі, АҚШ-та инклюзивті білім беру, Қытайда техникалық және кәсіптік оқыту бойынша тәжірибе алмасты.
Бұл жұмыс жаңа оқу жылында жалғасады, мұғалімдер Францияда, Малайзияда, Финляндияда арнайы практикалық курстардан өтеді. «Жайлы» және «мақсатты» мектептердің мұғалімдеріне басымдық беріледі.
Сондай-ақ, осы оқу жылында 910 мемлекеттік мектепте 221 мың оқушы бір реттік тегін ыстық тамақпен қамтылады. Бұл мақсаттарға 19,4 млрд теңге бөлінді. Өңірде мектеп асханалары мемлекеттік-жекеменшік әріптестік арқылы жұмыс істейтін болады. Биыл бұл жоба 419 асханада жүзеге асырылмақ. Нәтижесінде мердігерлер 2 миллиард теңгеден астам қайтарымсыз инвестицияны цифрлық жүйеге негізделген ас үй жабдықтарын жаңартуға жұмсады. Осыған орай, асханаларда жаңа цифрлық платформа енгізіледі.
Цифрландыру іс жүзінде өзінің оң нәтижелерін көрсетті. Осылайша, мемлекеттік-жекешелік әріптестік арқылы облыс көлеміндегі мектеп асханаларын жеке басқаруды қолға алған жеке кәсіпкер Қалымбетов екі жылдан бері «Е-асхана» жүйесін енгізді.
Сөйтіп, 458 миллион теңгені үнемдеп, бюджетке қайтарған. Түркістан қаласындағы №28 мектеп-лицейде енгізілген Alaqan жүйесі бес айда 11,8 миллион теңге үнемдеуге мүмкіндік берді. Бос уақытын тиімді ұйымдастыру мақсатында биылғы жылы бюджет есебінен халықтың әлеуметтік осал топтарынан 35 482 оқушы лагерьлерде тегін демалыспен қамтылды.
Мектептердің ғылыми-техникалық прогресіне 2,7 миллиард теңге бөлінді
Жылдар бойы қордаланып қалған мәселелерді шешу үшін жаңа жобалар жүзеге асырылады. Атап айтқанда, 1800 орындық бес лагерь қайта жаңғыртылса, төртеуі күрделі жөндеуден өтеді.
Нәтижесінде сегіз жазғы ауысымда қосымша 14 мың бала демалатын болады. Осылайша, жазғы демалыс кезінде балаларды қамту 58 мыңнан 72 мыңға дейін артады.
Өткен жылы 101 мектепке оқушыларды тасымалдау үшін автобустар алынды. 2025 жылдың 1 қыркүйегіне дейін «Бәйтерек» ұлттық басқарушы холдингі арқылы қатынайтын автобустар саны тағы 65-ке көбейеді. Сонда студенттер мемлекеттік тасымалдаумен 100 пайыз қамтылады.
Түркістан облысында 50 колледж болса, онда 30 мың студент 71 мамандық бойынша білім алуда. Колледждерге республикалық бюджеттен берілетін 15 445 грант бөлінеді.
Өткен жылмен салыстырғанда оқушылар саны екі мыңға артқан. Алайда, арнайы оқу орындарының оқу бағдарламалары мен материалдық-техникалық базасы қазіргі өндіріс талаптарына толық сай емес. Яғни, кәсіптік білім беру саласы өндірістегі ғылыми-техникалық прогрестің дамуынан артта қалып отыр.
Осы өзекті мәселені шешу мақсатында колледждің материалдық-техникалық базасын нығайтуға өткен жылы 3,1 миллиард теңге, биылғы жылы 2,7 миллиард теңге бөлінді. Оқытушылар мен магистранттар ТМД елдерінде, Қытайда, Түркияда, Австрияда және Францияда арнайы оқу тәжірибесінен өтеді.
Сарыағаш ауданында ІТ колледжі ашылады
Түркістан облысының әкімі техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында жаңадан он мамандық ашуды тапсырды. Сарыағаш ауданында ІТ колледжі ашылады. Материалдық-техникалық базаны нығайтуға 155 миллион теңге бөлінді.
Тағы бір жақсы жаңалық – Оңтүстік Кореямен ынтымақтастық пен Түркістан қаласында WOOSONG-TURKISTAN корей университетінің ашылуы. Тиісті меморандумға қол қойылып, оқу ғимараты дайындалуда. Аймақ басшысы мамандарды даярлауға әкімдік тарапынан арнайы гранттар бөлінетінін атап өтті. А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетіне биыл медициналық мамандықтарға 50 грант бөлінді. 139 грант – басқа ЖОО-дағы резидентураға. Маман тапшылығы мәселесін шешу үшін жоғары оқу орындарымен бірлескен жұмыс жалғасады.
Қай ел болмасын, білім мен экономика арасындағы байланыстың маңызы зор. Зерттеуге сәйкес, облыс тұрғындары табысының 64 пайызы азық-түлікке жұмсалады. Білімі мен біліктілігі төмен жерде табыс төмен болады. Сондықтан әрбір адам табысты болу үшін білімді болуы керек.
Бүгінде облыс оқушылары PISA және MODO сияқты рейтингтерде төмен деңгейде. Егер бала дұрыс білім алмаса, ертең оның экономикалық кері әсері болады. Ол үшін оқуға жауапкершілікпен қарап, оң нәтижеге жетуі керек. Сондықтан мұғалімдердің де кәсіби білімі болуы керек. Алайда, тексеру барысында анықталғандай, кейбір мұғалімдердің жоғары білімі туралы дипломдары жалған болып шықты.
Сондай-ақ, ұжым мен мектеп басшылары арасындағы 16 еңбек дауының қаралуы соттар мен ҚР Президенті Әкімшілігінің деңгейіне жетті. Кейбір сарапшылар білім саласын табыс көзіне айналдырып, мемлекет қаржысын талан-таражға салды. Аталған факті бойынша тергеу амалдары жүргізіліп, бірқатар жауапты тұлғалар мен қызметкерлер қылмыстық жауапкершілікке тартылды.
Жасанды интеллект дәуіріне аяқ бастық
Әлем цифрландыру кезеңінен жасанды интеллект дәуіріне немесе компьютерлік жүйелерді пайдаланып адамның ойлауын модельдеу дәуіріне өтуде. Осы орайда Мемлекет басшысы Қ.Тоқаев мұғалімдердің бірінші республикалық съезінде оқу үдерісін жедел цифрландыруды тапсырған болатын. Бұл бағытта ұстаздарды үлкен жұмыс күтіп тұр. «Цифрлық Қазақстан: заманауи білім» тақырыбы кездейсоқ таңдалған жоқ.
Жиынға қатысқан Түркістан облысының әкімі Д.Сатыбалды білім саласы қызметкерлерінің алдына жаңа міндеттер қойды. Қазақстан Республикасы Білім министрлігі Білім сапасын қамтамасыз ету комитеті төрағасының орынбасары М.Тұрғанбайқызы, ғалым, педагогика ғылымдарының докторы Ә.Хұсайынов, мемлекет және қоғам қайраткері Ж.Омарбекова, «Білім-Инновация» халықаралық қоғамдық қорының президенті О.Дархан, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің ректоры Т.Болат ұстаздар қауымымен кездесіп, тың бастамаларға тоқталды.
Осылайша түркістандық ұстаздар биылғы жаңа оқу жылын жаңа тәжірибемен бастады. Осылайша, алдымызда одан әрі дамыту мен жетілдіруді талап ететін жаңа міндеттер тұр. Бұл білім сапасын арттыру, барлық балалар үшін инклюзивтілік пен қолжетімділікті күшейту және олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Әрбір мектеп әрбір оқушы өзінің әлеуетін ашып, ел игілігі үшін дамытатын қолайлы білім беру ортасына айналуы тиіс.
