Соңғы үш жылда Қазақстанның Ресейге инвестициялары тұрақты өсім көрсетіп, өнеркәсіп, қаржы, көлік және цифрлық технологияларды қамтып отыр, деп хабарлайды Dalanews.kz.
Өсу бар, бірақ ресейлік салымдардан қалып отыр
Қазақстанның Ресейге инвестициялары көлем жағынанәлі де Ресейдің Қазақстанға салған қаржысынан едәуір аз. Алайда соңғы жылдары олардың динамикасы біртіндепөсіп, жобалардың географиясы кеңейіп келеді.
2024 жылы Қазақстанның Ресей экономикасына тікелей инвестициялары шамамен $1,1–1,3 млрд құрады, ал жинақталған капитал $6 млрд-тан асты. Салыстыру үшін: сол кезеңде Ресейдің Қазақстанға тартқан қаржысы $4 млрд-тан асып, жалпы жинақталған көлем $26–27 млрд-қажетті, яғни төрт есеге жуық көп. Дегенмен Қазақстан капиталының Ресейдегі өсу қарқыны тұрақты: 2022 жылы $900 млн болған көлем 2023 жылы $1 млрд-қа жетіп, 2024 жылы осы межеден жоғары деңгейде сақталды.
Инвестициялардың салалық құрылымы
Негізгі қаржы құю бағыттары мыналар болды:
• Өнеркәсіп және металлургия - қазақстандық инвестициялардың 50%-ына дейін;
• Қаржы қызметтері мен көлік - шамамен 20%;
• Сауда және жылжымайтын мүлік - 15%-ға дейін;
• Энергетика, химия және ауыл шаруашылығы - қалған 15%.
Ерекше назар бірлескен өндірістік және инфрақұрылымдық жобаларға аударылуда. Олардың қатарында құбыр және теміржол тораптары, логистикалық терминалдар мен сервистік алаңдар бар.
Мысалдар мен жобалар
Өнеркәсіптік және шикізат секторлары
Қазақстандық ұлттық компания «ҚазМұнайГаз»Ресейдегі мұнай-газ өндіру жөніндегі бірлескенжобаларда үлеске ие болып, экспорттық нарықтарға көмірсутектерді жеткізетін құбыр желілерін дамытуға қатысуда.
Сонымен қатар ірі қазақстандық агрохолдингтер Ресейдің оңтүстік аймақтарында ауыл шаруашылығы инфрақұрылымын сатып алу және салу жұмыстарына белсенді қатысуда. Бұл жобалар астық сақтау қоймаларын құруды, сондай-ақ үшінші елдерге экспорттық жеткізілімдерді қамтамасыз етуді қамтиды. Мұндай қадамдар азық-түлік қауіпсіздігін нығайтып, сауда ағындарын әртараптандыруға ықпал етеді.
Қаржы секторы
Halyk Group қаржы тобы («Халық» банкі) Ресейдееншілес компаниялар желісін белсенді түрде дамытыпкеледі. Ол жеке тұлғаларға да, корпоративтік клиенттергеде банк және сақтандыру қызметтерін ұсынып, қазақстандық капиталдың Ресей қаржы нарығындағықатысуын кеңейтуде.
Инфрақұрылым, логистика және көлік
Қазақстандық компаниялар Ресейдің шекаралас аймақтарында логистикалық орталықтар мен қоймакешендеріне инвестиция құюда. Мұндай жобалар Қытай, Қазақстан және Еуропа арасындағы транзитті Ресейаумағы арқылы жеңілдетуге және оңтайландыруға маңызды рөл атқарады. Сәтті кооперация мысалдарына теміржол терминалдарын бірлесіп басқару және мультимодальды көлік бағыттарын дамыту жатады. Бұлбүкіл Еуразия кеңістігінің транзиттік әлеуетін арттыруғаықпал етеді.
Жоғары технологиялар, қаржы және жылжымайтынмүлік
Мәскеу мен Санкт-Петербургте Қазақстанның ірітелекоммуникациялық және IT-компанияларының өкілдіктері ашылды. Олар цифрлық сервистерді, сондай-ақ бірлескен fintech және insuretech шешімдерінілгерілетуде.
Қазақстандық инвестициялық қорлар коммерциялық жылжымайтын мүлік жобаларына да қатысуда: бизнес-орталықтар, тұрғын үй кешендері және сауда ойын-сауықнысандары салынуда. Бұл дәстүрлі салалардан тысинвестициялардың әртараптандырылғанын көрсетеді.
Ресей нарығына деген қызығушылық өңірлік деңгейде де артып келеді: 2024 жылы қазақстандық бизнес-миссияларМәскеуде, Санкт-Петербургте, Сібірде және Поволжьедежұмыс істеп, жаңа алаңдар мен сервистік орталықтарашты. Ерекше көңіл көлік-логистикалық жобаларғабөлінуде. Атап айтқанда, Қазақстан Ресей аумағындаорналасқан «Құрғақ портты» дамытуға қатысуда. Бұлнысан Солтүстік ендік магистралін және ТранссібірдіҚытай және Каспий аймағымен байланыстырып, Еуразиялық көлік желісінің негізгі элементтерінің бірінеайналатыны күтілуде.
Интеграция және сенім факторы
Сарапшылардың пікірінше, Қазақстанның Ресейгеинвестицияларының өсуі тек бизнес мүддесімен ғанаемес, сонымен бірге саяси-экономикалық ахуалмен де байланысты. Әсіресе Еуразиялық экономикалық одақтыңдамуы, кедергілердің алынуы және бірлескен жобалардыңинституционалдануы маңызды рөл ойнауда.
Қазақстанның Ресейдегі елшісі Даурен Абаев атапөткендей, «жаңа жобалар тек мемлекеттеріміздіңэкономикасын ынталандырып қана қоймай, соныменқатар халықаралық байланыстарды нығайтып, болашаққажақсы серпін береді».
Ресей тарапы да оң көзқарас білдіруде. РФ-ныңҚазақстандағы елшісі Алексей Бородавкиннің айтуынша, егер офшорлық юрисдикциялар арқылы кірген капиталдыесепке алсақ, Ресейдің Қазақстанға құйған жалпыинвестиция көлемі ресми деректерден екі есе жоғарыболуы мүмкін. Ал қазақстандық бизнес, дипломаттыңсөзінше, «Ресейге белсенді кіруде», бұл инвестициялықүдерісті «қос бағытты көше» түрінде қалыптастырады.
Қорытындылар
Инвестиция көлеміндегі айтарлықтай айырмашылықтарға қарамастан, Қазақстан Ресей нарығындағықатысуын кеңейтіп келеді. Елден келетін салымдарөнеркәсіпке, көлікке, қаржыға, IT және логистикағашоғырланған, бұл екі мемлекеттің стратегиялықмүдделеріне сәйкес келеді.
Көпполярлы әлем қалыптастыра отырып, Еуразиялықкөлік және өндірістік тізбектер күшейген жағдайда, мұндай жобалар тек экономикалық емес, сонымен қатарекіжақты қатынастардың тұрақтылығын арттыратынгеосаяси факторға айналуда.
