Zańger budan bólek ákim men jer komısıasynyń zańsyz sheshimderin buzýdyń jolyn da túsindirip ótken eken. Mamannyń oı-pikirin qaz-qalpynda usynyp otyrmyz.
...
Jer komısıasynyń materıaldaryn qalaı aldyrtýǵa bolady?
Kóp azamattarymyz jemqor sheneýnikterinen kesirinen jersiz qalyp, jerinen aırylyp, ákim men jer komısıasynyń zańsyz sheshimderin buzýdyń jolyn bilmeı otyrady.
Jer komısıasynyń sheshimin buzýǵa bolady jáne buzý úshin jer komısıasy materıaldaryn alý qajet.
Iaǵnı, jer komısıasynyń zańsyz sheshimi qolyńyzda bolý kerek. Ony qalaı alýǵa bolady.
Birinshiden, ákimdik jer komısıasynda sizdiń aryzyńyzdy qarap teris qorytyndy shyǵarsa, onda ol teris sheshimniń kóshirmesin alýǵa quqyǵyńyz bar.
Sizder jer komısıasynyń jumys organy bolyp esepteletin - ákimdiktiń jer qatynastary bólimine aryz beresiz jáne aryzǵa sáıkes, olar 1 jumys kúni ishinde komısıanyń sheshiminiń kóshirmesin sizge beredi.
Eger de, jer qatynastary bólimi mamandary jer komısıasy materıaldaryn bermese, ýaqytynda beretin qujatyn sozyp alsa, mundaı jaǵdaılarda sizder prokýratýra organdaryna, sol sıaqty memlekettik qyzmet isteri salasynda ýákiletti organdaryna aryzdanýyńyzǵa bolady.
Ekinshiden, sizder jer komısıasy jınalysynyń aýdıo jáne vıdeo jazbalarynyń kóshirmesin dıskke kóshirip alýǵa quqyǵyńyz bar. 2018 jyly 04 jeltoqsanda qabyldanǵan #490 Erejege sáıkes, jer komısıasynyń aýdıo jáne vıdeo jazbalary aryz bergen kúnnen bastap 5 jumys kúnde sizge beriledi. Ol úshin de, jer qatynastary bólimine aryz berip aldyrtýǵa bolady.
Eger de, jer qatynastary bólimine aryz berip sizge jer komısıasynyń qorytyndysy men aýdıo jáne vıdeo jazbalaryn bermese, jasyrsa, aryzyńyzǵa jaýap bermese, mundaı jaǵdaılarda prokýratýra organdary, ne bolmasa memlekettik qyzmet isteri salasynda ýákiletti organdaryna aryz berińiz. Meniń elektrondyq poshtama jiberińiz. Laýazymdy tulǵany jazaǵa tartamyz.
Úshinshiden, jer komısıasynyń materıaldaryn jergilikti atqarý organnyń ýákiletti organy ıaǵnı tıisti aýdan, qala ákimdiginiń jer qatynastary bólimi óziniń ınternet portalynda jarıalaýy tıis. Sol ınternet portaldan tıisti jer komısıasynyń hattamasyn kóshirip alýǵa múmkindigińiz bolady.
Tórtinshiden, aýyl sharýashylyq maqsatyndaǵy jerlerdiń konkýrs nátıjesinde rásimdelgen hattamalary Aýyl sharýashylyq Mınıstrliginiń Jer resýrstaryn basqarý Komıtetiniń ınternet portalynda jarıalanady.
Sol portaldan ózińizdiń aýylsharýashylyq jerlerdi jalǵa berý konkýrs nátıjesindegi hattamalaryn kóshirip alyp, jer komısıasynyń hattamasyn zańsyz dep tanýǵa qatysta sotqa aryz bere alasyz.
Meniń aqylymdy nazar aýdaryp tyńdasańyzdar, jemqor sheneýnikterge jem bolmaısyzdar.
Jerdi ońdy soldy bere bergen jemqorlarmen kúresip, halyqqa qyzmet etý, halqymnyń jerge qatysty quqyǵyn túsindirip, quqyǵyn qorǵap, kózin ashý, men úshin úlken saýapty is.
Sybaılastar: olar kim?
Budan buryn zanmedia.kz-ke suhbat bergen zańger jerdiń tóńirendegi daý-damaıda uıymdasqan sybaılas top bar dep málimdegen.
«Zańsyz alynǵan jerin qaıtaryp bergenińiz úshin Eńbekshiqazaq aýdanyndaǵy Asysaǵa aýyly turǵyndarynyń alǵys aıtqanyn estidik. Jalpy oblystardaǵy jaǵdaı qalaı?», – tilshiniń saýalyna Baqytjaı Bazarbek bylaı dep jaýat qatqan edi.
– Ár óńirde jergilikti ákimdiktiń sheneýnikteri, prokýrorlar men jer ınspeksıasy basqarmalarynyń qyzmetkerlerinen quralǵan uıymdasqan sybaılas top bar dep aıtsam, qatelespeımin.
Mysaly, BQO-da Shyńǵyrlaý aýdandyq jer komısıasynyń múshesi tender jeńimpazy bolyp tanylǵan. Osy óńirdegi Báıterek aýdanynda ótkizilgen lottyń jeńimpazy aýdan ákiminiń orynbasary jer komısıasy tóraǵasynyń týǵan aǵasy bolyp shyqqan. Bul «Sybaılas jemqorlyq týraly» zań talaptarynyń óreskel buzylýy dep bilemin. Al Almaty oblysy Eńbekshiqazaq aýdanyndaǵy Asysaǵa aýylynyń mańyndaǵy 10 myń 500 gektar jer, sonyń ishinde jaıylymdyq jerler de bar, bir otbasynyń – ákesi, qyzy, eki qaryndasy, áıeli, inisi, kúıeý balasynyń menshigine ótip, malmen kún kórip otyrǵan jergilikti halyqtyń narazylyǵyn týdyrǵan.
Nátıjesinde sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres organdarynyń aralasýymen Almaty oblysy boıynsha jerdi qorǵaý jáne paıdalanýdy baqylaý basqarmasy aýdan ákiminiń birneshe qaýlysyn zańsyz dep tanyp, 6500 ga jer Asysaǵa halqynyń ıgiligine qaıtaryldy.
Nur-Sultan qalasyndaǵy núktesi qoıylǵan úlken jer daýy halyqaralyq janjaldyń aldyn aldy. Sóıtip, ońtústikkoreıalyq «Megagen» kompanıasynyń ınvestısıasyna bes juldyzdy keshendi qonaq úı salýdy kózdegen astanalyq kásipkerdiń jer telimi ıgerilmeýine baılanysty memleket muqtajy úshin alyp qoıý maqsatynda Jer kodeksiniń 92, 93-baptary boıynsha sotqa shaǵym túsirgen jergilikti sheneýnikterdiń zańsyz is-áreketi júzege aspady.
Notarýısqa senýdiń qajeti joq
Sondaı-aq ol jerdi satyp alar aldynda notarıýsqa senýdiń qajeti joǵyn aıtqan.
“Ol (notarıýs, red.) tek qana jerdiń zańdastyrylǵanyn jáne naqty bir shekteýdiń, qamaýdyń qoıylmaǵanyn, tazalyǵyn tekseredi. Al, bul jerge úı salýǵa bola ma, sanıtarlyq qorǵaý aımaǵyna, sý qorǵaý aımaǵyna, qyzyl beldeýge kirgen be, erteń memleket qajettilikteri úshin alyp qoımaı ma, áýejaı aımaǵyndaǵy nemese munaı-gaz qubyrynyń mańyndaǵy jer me degen suraqtarǵa notarıýs jaýap bermeıdi, ondaı máselelerdi teksermeıdi de. Notarıýs tek bul mámileni rastap, kýálandyryp jiberedi.
Erteńgi zardabyn satyp alǵan adam tartady. «Aqparatqa qoljetimdilik týraly» zańnyń 9, 12-baptaryna sáıkes, jer satyp alatyn azamat ártúrli aqparatty advokat jaldap nemese ózi tikeleı satatyn adam arqyly aldyrtýǵa quqyǵy bar. Aqparatty alyp, kózi jetip, rastaǵannan keıin ǵana jerdi emin-erkin satyp alýǵa bolady. Eger azamattar notarıýsqa senip, teksermeı, satyp ala berse, erteń onyń qaýip-qater táýekelin óz moınyna alady.
Zańgerlerge, advokattarǵa, zardap shekken azamattarǵa taǵy bir aıtarym – zań buzýshylyq oryn alsa, quqyǵy buzylsa, sotqa barmas buryn dáleldemelerdi jınap alý kerek. Jınap bolǵan soń ony saraptaý qajet. Qaı qujatty usynýǵa bolady, qaısysyn bolmaıdy, sony anyqtap alý kerek. Sot otyrysyna qurqol kelýge bolmaıdy, qarsy taraptyń kinásin tek qana qujattarmen, zańmen naqty dáleldep qana ádildikke qol jetkize alasyzdar. Al, sotta, prokýratýra júıesinde
ádildik joq dep aıqaılap, bos sózben eshteńeni dáleldeı almaısyz. Sebebi sot, prokýratýra, advokattar, zań shyǵarý júıesi, úkimet barlyǵynyń ortaq maqsaty – azamattyq qoǵam, quqyqtyq memleket qurý. Quqyqtyq memlekette barlyǵymyz úlken qala
turǵyzyp jatqandaımyz, árqaısysymyzdyń qolymyzda bir-bir kirpish bar. Sondyqtan, bul kirpishti qalaǵan kezde, árbir adam óziniń oıyn salmaqtap, saralap jetkize bilý kerek. Al, qoǵamnyń shyrqyn buzý, bos dúrliktirý jaǵymsyz is dep esepteımin. Eger bir prokýror nemese ákimniń zańsyz is-áreketi oryn alsa, sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres departamentine, Prezıdentke, prokýratýraǵa hat jazýǵa, BAQ-qa shyǵarýǵa, sotqa shaǵym berýge bolady.
