Soltústik Qazaqstan oblysy, Shal aqyn aýdany, Baǵanty aýylynda dúnıege kelgen Ajar Qospanqyzy Gorodesk aýylyndaǵy orta mektepti altyn medalmen bitirgennen keıin S.M.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetiniń (qazirgi ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıteti) hımıa fakúltetin hımıa mamandyǵy boıynsha bitirgen.
Maıtalman ǵalym tústi metaldar men halkogenderdiń elektrohımıalyq qasıetteri jáne óndiristik aınymaly toktyń áserimen júretin elektrodtyq úrdisterdi zertteýge bar kúsh-qýatyn arnap keledi. Ol untaqty metalýrgıada almastyrylmaıtyn shıkizat bolyp tabylatyn, maılaǵysh materıal retinde keńinen qoldanylatyn, metaldyq tetikterdiń tozýyna jol bermeıtin óte maıda dıspersti mys jáne qorǵasyn untaqtaryn alýdyń jańa tıimdi ádisterin usynyp, qazaq ǵylymnyń órisin keńeıtti.
Óndiristik aınymaly tokpen polárızasıalaý kezinde júrýi múmkin bolmaıtyn totyqsyzdaný, erý, untaqtardyń, qosylystardyń túzilýi úrdisterine negizdelgen jańa áserlerin anyqtaǵan.
Sonymen qatar «qıyn totyqsyzdanatyn» selenat-ıondaryn totyqsyzdandyrý tásilderi, selenıdterdi, tústi metaldardyń sýlfıdterin, hrızokolla alý tásilderi usynyldy. Zertteý nátıjeleri hımıalyq jáne metalýrgıalyq óndiristerdiń qaldyqtaryn óndeýde jáne olardan baǵaly zattardy alýdy, qoldanylǵan eritindilerdi aýyr metal ıondarynan tazartýǵa baǵyttalǵan.
Bilikti ustaz-ǵalym Ajar Qospanqyzynyń ǵylymı jetekshiligimen 4 kandıdattyq dısertasıa 40-tan astam magıstrlik dısertasıa jáne 100-den astam dıplomdyq jumystar qorǵalǵan.D.V.Sokolskıı atyndaǵy Organıkalyq hımıa jáne katalız ınstıtýtyndaǵy jáne QR Mıneraldy shıkizatyn keshendi óndeý Ulttyq ortalyǵyndaǵy doktorlyq dısertasıalyq keńesterdiń múshesi retinde belsendi qyzmet atqaryp keledi. Birneshe ret kandıdattyq jáne doktorlyq dısertasıalardy resmı oponent retinde saraptap, pikirler daıyndady.
Ǵalymnyń búgingi kúnge deıin 500-den astam ǵylymı, oqý-ádistemelik eńbekteri, avtorlyq kýálikteri men patentteri bar.
İzdenisteri men nátıjeli ǵylymı eńbekteriniń arqysynda 2003 jyly bilim, ǵylym jáne tehnıka salasyndaǵy QR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty atanyp, akademık E.A.Bóketov atyndaǵy syılyqqa ıe boldy. Budan bólek «Q.A.Iassaýı ýnıversıtetiniń qaıratkeri»,«Joǵary oqý ornynyń úzdik oqytýshysy» baıqaýynyń jeńimpazy, Búkilodaqtyq ónertapqyshtar qoǵamy tarapynan «Ónertapqyshtar men rasıonalızatorlar úzdigi» ataǵynyń ıegeri atandy.
Ajar apaıdyń otbasy onyń baǵa jetpes baılyǵy, maqtanyshy. 50 jyl otasqan joldasy qashan da qoldaý kórsetýge daıyn. Balalarynyń árqaısysy tulǵa retinde qalyptasyp, Otanymyzdyń ıgiligi úshin jaýapty qyzmetter atqarýda. Qazirdiń ózinde úlken jetistikter kórsetip júrgen nemereleri apaıdyń kóz qýanyshy.
Búginde ujymnyń, stýdentterdiń úlken qurmetine bólengen ónegeli ustaz, otbasynda qamqor ana, asyl jar Ajar Qospanqyzyna zor densaýlyq, qajymas qaırat tileımiz. Sizdi qýantar talantty shákirtterińiz kóp bolyp, eńbegińiz jana bersin!
Roza RYSQALIEVA, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-diń dosenti, hımıa ǵylymdarynyń kandıdaty.
