Ulttyq taǵamdardyń paıdasy týraly konferensıa ótti

Dalanews 22 jel. 2016 09:55 901

Osy aptada, ıaǵnı 12 jeltoqsan kúni Táýelsizdigimizdiń 25 jyldyq mereıtoıyna oraı Almaty qalalyq shuǵyl-jedel kómek kórsetý aýrýhanasynyń uıymdastyrýynmen, búkil qala boıynsha em-dám meıirbıkeleri men ulttyq taǵamdardy zerttep júrgen bilgir mamandardyń qatysýymen ulttyq taǵamdardyń dıetologıa salasyndaǵy qoldanylýy jaıly tájirıbe almasý konferensıasy ótti.

Eń alǵashqy bolyp sóz alǵan medısına ǵylymdarynyń kandıdaty, joǵary sanatty dáriger, aýrýhananyń bas dárigeri Almaz Djývashov myrza qonaqtardy kele jatqan merekelerimen quttyqtap, sharaǵa qatysqandaryna alǵys aıttty. Bul sharanyń óte mańyzdy ekenin jáne bolashaqta óz jalǵasyn tabatynyn atap ótti.

Medısına ǵylymdarynyń doktory, profesor Abaı Janǵabylov myrza ulttyq taǵamdardyń adam densaýlyǵyna paıdasy, ony tutynýdyń ýaqyty men mólsheri, quramyndaǵy paıdaly zattary men dárýmenderi týraly baıandama jasap, mol aqparat berdi. Qazaq halqy ejelden kóshpendi sharýashylyqpen aınalysqany tarıhtan málim. Sol sebepti de tutynatyn azyqtary et pen sút taǵamdary bolǵany túsinikti. Ásirese, qymyzdyń alar orny erekshe. Qymyzdyń tarıhy da sonaý erte zamandardan bastalady. Ejelgi Batystyń tarıhshylary men ǵalymdary qymyz týraly óz eńbekterinde mol maǵlumattar berip ketken. Qymyz – boıǵa qýat darytyp, kúsh beretin qýatty azyq ári janǵa shıpa dárilik sýsyn. Qymyz arnaıy tehnologıamen ashytylyp jasalsa, bıeden jańa saýylǵan sútin saýmal dep ataǵan. Ekeýiniń de qunarlylyǵy men aǵzaǵa tıgizer paıdasy óte joǵary.

Ǵalym Abaı Janǵabylov ta óz baıandamasynda saýmaldyń qunary sıyr sútine qaraǵanda jeti ese artyq ekenin tilge tıek etti. Qymyzben qatar jylqynyń maıy da biz bile bermeıtin paıdaly zattarǵa baı. Ol janýar maıy men ósimdik maıynyń ortasynda turǵan ámbebap qasıetke ıe. Osy qasıetteriniń arqasynda kez kelgen adamǵa ornymen qoldana bilgen jaǵdaıda aýrýyna shıpa bolatyny zańdylyq. Ulttyq taǵamdardyń qundylyǵyn dıetolog mamandardyń jaqsy bilýi óte mańyzdy. Óıtkeni, aýrýyna daýa izdegen jandarǵa em retinde usynylsa, ekinshiden, ulttyq qundylyqtarymyzdyń mereıin ósirýge taptyrmas oraı bolatyny aıdan anyq. Abaı Janǵabylov óz sózinde kóptegen aýrý-syrqaýdyń durys tamaqtanbaýdan bolatynyna erekshe toqtaldy. Kúndelikti ómirde ulttyq taǵamdardyń baǵasyn bilmeýdiń saldarynan adam densaýlyǵy túrli dert-derbezge ushyrap jatady. Jylqynyń súti men eti, qazy-qarta, jal-jaıa, shubat pen qurt, ultymyz burynnan qoldanyp kelgen ártúrli jeńsik astar túsingen adamǵa taptyrmas baılyq ekenin basa dáriptegen ǵalym ony kúndelikti ómirde qoldanýǵa barynsha mán bergen jón dep sanaıdy.

Sharaǵa qatysqan em-dám meıirbıkeleri de osyny ábden uǵynyp, ǵalymnyń baıandamasyna rızalyqtaryn bildiristi. Shara sońynda aýrýhana bas dárigeriniń orynbasary, medısına ǵylymdarynyń kandıdaty, joǵary sanatty dáriger Anarkúl Kúlembaeva hanym kelgen qonaqtarǵa alǵysyn aıtyp, jumystaryna sáttilik tiledi. Aýrýhana janynan dıetologtar mektebi ashylǵanynan habardar etip, bolashaqta óz isiniń naǵyz bilgiri bolatyn dıetolog mamandar tárbıelenetinin jetkizdi. Jınalǵandarǵa ǵalym Janǵabylov Abaı Kenjebaıulynyń Qazaqstan boıynsha alǵash ret jazylǵan dıetologıa salasyndaǵy oqýlyq kitabyn syıǵa berdi.


Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar