7 naýryzda Ulttyq Bank qazirgi ýaqytta 15,25% deńgeıdi qamtıtyn bazalyq mólsherlemege qatysty sheshim qabyldaıdy. Aqpan aıynda ınflásıanyń kúrt údeý yqtımaldyǵyn eskere otyryp, monetarlyq retteýshi organ stavkany 25-50 b.p-ǵa kóteredi degen boljam bar. Degenmen, Halyk Finance taldaý ortalyǵy bazalyq mólsherlemeniń aǵymdaǵy deńgeıin saqtaý oryndy bolady dep sanaıdy. Onyń sebebin Dalanews.kz usynǵan osy materıaldan oqyp-bile otyryńyzdar.
Halyk Finance taldaý ortalyǵynyń sarapshysy Sanjar Qaldarov qazirgi ekonomıkadaǵy suranystyń baıaýlaýy, negizgi kapıtaldaǵy ınvestısıalardyń álsiz ósimi jáne ósimge kedergi keltirýshi naqty qaýip-qater kórinis taýyp otyrǵanda bazalyq mólsherlemeni kóterý orynsyz bolatynyn bajaılaıdy.
Aıta ketsek, 2025 jyldyń aqpanynda ınflásıa shalt údep, qańtar aıymen salystyrǵanda jylyna 8,9%-dan 9,4%-ǵa ósti. Aqpan aıynyń qorytyndysy boıynsha ınflásıa jyldyq mánde joǵary qalyptasty.
"Buryn da aıtqanymyzdaı, bizdiń oıymyzsha, ınflásıanyń bulaısha ósýiniń eki negizgi sebebi bar. Birinshisi - teńge baǵamynyń álsireýinen keıingi qordalanǵan áser jáne onyń ımporttyq ınflásıa arnasy arqyly taraýy. 2024 jyly jeltoqsanda 1 AQSH dollarynyń quny 519,65 teńge bolsa, al 2025 jyly qańtarda USD/KZT baǵamynyń ortasha máni 524,64 teńgeni qurady. Valútalyq aýytqýlar men olardyń baǵaǵa áseri arasyndaǵy ýaqyt araqashyqtyǵyn eskere otyryp, aqpan aıynda teńgeniń álsireýiniń ınflásıaǵa áseri aıqyn boldy. Ekinshisi - jyl basynda TKSH-nyń jekelegen retteletin qyzmetterine (elektr, sýmen jabdyqtaý jáne t.b.) tarıfterdiń josparly ósimi. Bul dástúrli túrde bir rettik ınflásıalyq qysym sıpatyna ıe jáne bıylǵy jyly odan ári kóterilmeýi de yqtımal. Sonymen qatar, maýsymdyq faktorlar ınflásıanyń jedeldeýine de áser etken bolýy múmkin", - deıdi ol.
Jyl basynda saýda-satyq ósimi baıaýlady (bir jylda, qańtarda 3,9%), negizgi kapıtalǵa salynǵan ınvestısıalar da álsiz ósim kórsetti – jylyna 0,2%, bul halyqtyń tabysynyń tómen deńgeıimen qatar júrip, ekonomıkadaǵy suranystyń tizgin tartqanyn baıqatady. Osy faktorlardyń barlyǵy ınflásıaǵa tejeýshi áser berdi.
Sonymen qatar, Ulttyq Bank málimetteri boıynsha, jyl basynda halyqtyń ınflásıalyq kútýleri aıtarlyqtaı jaqsardy. Qańtar aıynda bir jyldan keıin kútiletin ortasha baǵam boıynsha ınflásıa 2024 jylǵy jeltoqsandaǵy 14,6%-ben salystyrǵanda 12,4% ǵa deıin tómendedi. Sońǵy 12 aıda qabyldanǵan ınflásıanyń ortasha baǵamy da 11,3% deıin tómendedi (2024 jylǵy jeltoqsanda 13,2%). Respondentter jaýabynda aldaǵy 12 aıdaǵy baǵalar ósimi shamaly bolady dep kútetinder basym. Inflásıalyq kútýler boıynsha aqpan aıyndaǵy kórsetkishter áli jarıalanǵan joq, biraq naqty ınflásıanyń ósimin eskere otyryp osy kezeńdegi derekter keıbiri kóńil-kúıdiń nasharlaýy turǵysynda sıpattalatynyn ańǵarýǵa bolady.
Aqpan aıynda valúta naryǵynda salystyrmaly túrde turaqtylyq baıqaldy, ásirese aldyńǵy aılarmen salystyrǵanda. Sheteldik valútaǵa degen suranys jyldyń basynda maýsymdyq sıpatta qalypty boldy. Bul Ulttyq qordan bólinetin transfertterdiń joǵary deńgeıi, shaǵylystyrý saıasatynyń ary qaraı júzege asýy, BJZQ úshin shetel valútasyn satyp alý úrdisiniń kúshiniń joıylýy, sondaı-aq kvazımemlekettik kompanıalardyń valútalyq túsiminiń 50%-yn satýyn mindetteý teńge baǵamynyń 3,7%-ǵa nyǵaıýyna, ıaǵnı 1 AQSH dollarynyń 499,09 teńgege deıin arzandaýyna ákelip soqty.
"Aqpan aıynda ınflásıanyń kúrt ósýin eskere otyryp, aldaǵy Ulttyq Banktiń Aqsha-nesıe saıasaty komıtetiniń otyrysynda bazalyq mólsherleme deńgeıi 25-50 b.p-ǵa kóterýi múmkin. Óz kezegimzde ishki suranys qarqynynyń tómendeýi jaǵdaıynda aqsha-kredıt saıasatyn qosymsha qatańdatýdyń qajettiligi joq dep esepteımiz. Bizdiń baǵalaýymyz boıynsha, jyl sońyndaǵy ınflásıa 9% deńgeıinde qalyptasady, osy senarı boıynsha jáne ekonomıkany damytýdyń qolda bar parametrlerine saı jyl sońyna deıin stavkany 15,25% deńgeıinde saqtaý neǵurlym teńgerimdi sheshim bolar edi", - deıdi sarapshy.
Buǵan deıin saıtymyzda "2025 jyldyń aıaǵynda elimizde ınflásıa 10%-dy quraıdy dep kútiledi - UEM" degen maqala jarıalanǵan bolatyn. Sondaı-aq 2025 jyly 3 naýryzda jarıalanǵan "Sarapshylar bıyl bazalyq mólsherleme kórsetkishi taǵy ósedi dep boljaıdy - Ulttyq Bank" degen materıaldy da bizdiń saıttan oqı alasyzdar.
