Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Bankiniń Aqsha-kredıt saıasaty komıteti bazalyq mólsherlemeni +/- 1 p.t. dálizimen jyldyq 18,0% deńgeıinde saqtaý týraly sheshim qabyldady. Qazirgi sheshim boljamdy raýndtyń nátıjesine, negizgi makroekonomıkalyq kórsetkishterdiń jańartylǵan baǵalaryna jáne ınflásıalyq táýekelderdiń jalpy balansyna negizdelgen, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Jyldyq ınflásıa qazanda 12,6% boldy (qyrkúıekte – 12,9%). Azyq-túlik taýarlary baǵasynyń ósýi 13,5%-ǵa (12,7%) jáne azyq-túlikke jatpaıtyn taýarlar baǵasynyń ósýi 11%-ǵa (10,8%) deıin qarqyn aldy. Qyzmetterdegi baǵanyń ósýi retteletin turǵyn úı-kommýnaldyq qyzmetterge baǵanyń ákimshilik tómendeýi saldarynan 12,9%-ǵa (15,3%) deıin baıaýlady. Joǵary ınflásıalyq dınamıka usynys múmkindiginen júıeli túrde asyp túsetin ornyqty suranys jaǵdaıynda qalyptasady. Tarıftik reformanyń jáne janar-jaǵarmaı (JJM) naryǵyn yryqtandyrý áseriniń baǵalar men ınflásıalyq kútýlerge taralýy qosymsha áser etip otyr.
Jekelegen taýar naryqtarynda saqtalyp otyrǵan teńgerimsizdik, ornyqty suranys, ımporttyń qymbattaýy jáne shyǵyndardyń ósýi aıasynda azyq-túlik komponenti burynǵysha ınflásıaǵa kóptep úles qosty. Servıstik ınflásıanyń úlesi azaıdy, alaıda baǵanyń ósý qarqyny baıaýlaǵanyna qaramastan mańyzdy kúıinde qalyp otyr. Azyq-túlikke jatpaıtyn ınflásıada janarmaı men farmasevtıkalyq ónim baǵasynyń ósýi jedeldegeni baıqalady.
Qazanda aılyq ınflásıa 0,5%-ǵa deıin aıtarlyqtaı baıaýlady, alaıda bazalyq ınflásıa 1% deńgeıinde – joǵary kúıinde qaldy. Bul bir jylǵa eseptegende 12,2% sáıkes keledi. Sonymen qatar tutyný qorjynyndaǵy taýarlar men qyzmetterdiń shamamen 80%-y 5% targetten joǵary qarqynmen qymbattaıdy. Osynyń bári baǵa qysymynyń ornyqtylyǵy men keń qamtýyn kórsetedi. Bul proınflásıalyq dınamıka fıskaldyq jáne údemeli kvazıfıskaldyq yntalandyrýdyń, sondaı-aq artqan tutynýshylyq suranystyń áserinen kúsheıedi.
Halyqtyń ınflásıalyq kútýleri qazanda qyrkúıektegi 13,2%-ǵa qaraǵanda 13,6%-ǵa deıin ósti. Qysqamerzimdi kútýler qubylmaly kúıinde saqtalyp, onymen joǵary belgisizdik qatar júredi. Uzaqmerzimdi kútýler 14,3%-ǵa deıin artty (buǵan deıin – 14%). Joǵary ınflásıalyq kútýler dezınflásıa qarqynyn shektep, baǵalardyń shyǵyn men suranystyń ózgerýine táýeldiligin kúsheıtedi.
Syrtqy ınflásıalyq áser saqtalýda. Azyq-túliktiń álemdik baǵasy joǵary deńgeıde. Reseıde ınflásıa báseńdegenine qaramastan, 4%-dyq nysanadan edáýir asyp tústi. Osyǵan baılanysty retteýshi qatań rıtorıkany saqtap, tejeýshi aqsha-kredıt sharttaryn ustap turý qajet dep málimdeıdi. Óz kezeginde, FRJ joǵary belgisizdik jaǵdaıynda ekonomıkadaǵy ósimniń birqalypty qarqynyn, eńbek naryǵynyń tómendegenin jáne nysanadan joǵary bolyp turǵan ınflásıanyń óse túskenin atap, saqtyq tásilin saqtap otyr. EOB rıtorıkasy da ustamdy kúıinde. Retteýshi mólsherlemeni taǵy da saqtap qaldy. Aldaǵy ýaqytta saıasatty jeńildetý qarqyny neǵurlym baıaý bolady degen boljam bar.
Negizgi sheshim qabyldaý kezindegi boljamdardy jańartý aıasynda bazalyq senarıde Brent markaly munaıdyń baǵasy boljamdy kezeńniń sońyna deıin orta eseppen 1 barel úshin 60 AQSH dollary deńgeıinde saqtaldy.
Inflásıanyń 2025 jáne 2026 jyldarǵa boljamy qaıta qaraldy. 2025 jyly ınflásıa 12,0-13,0%, 2026 jyly 9,5-12,5% sheginde kútiledi. 2027 jyldyń qorytyndysy boıynsha ol 5,5-7,5%-ǵa deıin baıaýlaıdy dep kútiledi. Boljamdy túzetý bıylǵy ınflásıanyń is júzindegi máni boljamdy mánderden edáýir asyp ketýine jáne ınflásıalyq kútýlerdiń joǵary dınamıkasyna negizdeledi. Sonymen qatar, 2026-2027 jyldary «ınflásıa + 5%» shemasy boıynsha reforma qarqynyn qaıta qaraý aıasynda retteletin baǵalardyń neǵurlym boljamdy ósetini eskeriledi.
2026 jyly boljamdar aralyǵynyń keńeıýi salyq reformasyn iske asyrýǵa jáne jıyntyq suranys reaksıasyna, kvazıbúdjettik sektor jaǵynan qarjylandyrýdyń edáýir ósýine jáne onyń ekonomıkaǵa yntalandyrýshy áserine baılanysty baǵalaýdaǵy artyp kele jatqan belgisizdikti kórsetedi.
Boljam táýekelderi ishki suranys pen usynys múmkindikteri arasyndaǵy teńgerimsizdiktiń kúsheıýimen, syrtqy ınflásıanyń jáne ınflásıalyq kútýlerdiń jedeldeýimen, sondaı-aq retteletin baǵalardyń, JJM men QQS artýynan bolatyn qaıtalama ásermen baılanysty. Negizgi belgisizdik faktorlarynyń biri – ekonomıkany qarjylandyrýdy «Báıterek» UBH AQ» arqyly ulǵaıtý yqpaly. Úkimettiń málimeti boıynsha, onyń kólemi 2026 jyly 8 trln teńgege, ıaǵnı JİÓ-niń 4,4%-na jetýi múmkin. Mundaı qysym ınflásıalyq qysymdy kúsheıtip, aldaǵy fıskaldyq shoǵyrlandyrý áserin ishinara retteýi múmkin.
2025 jyly Qazaqstan ekonomıkasynyń ósý boljamy 6,0-6,5%-ǵa deıin jaqsardy. Bul munaı óndirýdegi ozyńqy qarqynnyń áserin, sondaı-aq jyldyń sońǵy aılarynda ınvestısıalyq jáne tutynýshylyq suranystyń, onyń ishinde aldaǵy 2026 jylǵy QQS reformasyna baılanysty jedeldeýin kórsetedi. 2025 jylǵy joǵary bazanyń saldarynan jáne salyq-búdjet reformasy men búdjettik shoǵyrlandyrýdyń ishki suranysqa tejeýshi áserin eskere otyryp, 2026 jylǵa arnalǵan boljam 3,5-4,5%-ǵa deıin tómendetildi. 2027 jyly ekonomıkanyń ósýi 4,0-5,0% aýqymynda bolady dep kútiledi. Bul ósý ınvestısıalyq belsendiliktiń keńeıýi, birqalypty tutynýshylyq suranys jáne munaı óndirýdiń ulǵaıýy esebinen bolady.
Naqty kiristiń tómendeýine jáne ımporttyń artýyna baılanysty ornyqty ishki suranys búdjet-salyq jáne aqsha-kredıt saıasatyn úılestirýdiń mańyzdylyǵyn arttyrady. Osyǵan baılanysty Úkimet, Ulttyq Bank pen Agenttik 2026-2028 jyldarǵa arnalǵan makroekonomıkalyq turaqtandyrý jáne halyqtyń ál-aýqatyn arttyrý boıynsha birlesken is-qımyl baǵdarlamasyn (budan ári – Baǵdarlama) iske asyrýda. Baǵdarlama suranys pen usynys arasyndaǵy teńgerimsizdikti joıýǵa, búdjet shyǵystarynyń tıimdiligin arttyrýǵa, mıkro- jáne makroprýdensıaldy retteý sharalaryn iske asyrýǵa, azamattardyń naqty tabysyn ósirýge jáne ınflásıany tómendetý men turaqtandyrý esebinen ornyqty ekonomıkalyq ósý úshin jaǵdaı qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan.
Qazirgi aqsha-kredıt sharttarynyń birqalypty qatań sıpatyn, Baǵdarlamanyń kútiletin úlesin jáne tutynýshylyq kredıtteýge suranysty tómendetý sharalaryn eskere otyryp, Komıtettiń sheshimi ornyqty dezınfeksıalyq traektorıany qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan.
Ulttyq Bank ınflásıanyń baıaýlaý qarqynyn, ishki suranys reaksıasyn, sondaı-aq Baǵdarlamada jáne Inflásıany baqylaý, tómendetý boıynsha sharalar kesheninde kózdelgen birlesken sharalardy iske asyrý tıimdiligin baǵalaýdy jalǵastyra beredi.
Qazirgi ýaqytta Ulttyq Bank joǵary ınflásıalyq kútýlerdi, ornyqty bazalyq ınflásıany jáne tarıftik reformalardyń keıinge qaldyrylǵan áserin nazarǵa ala otyryp, 2026 jyldyń birinshi jartysynyń sońyna deıin mólsherlemeni tómendetý múmkin bolmaıdy dep sanaıdy. Inflásıanyń ornyqty baıaýlaý úrdisi qalyptasqanyna senimdilik bolmaǵan jaǵdaıda aqsha-kredıt sharttary qatańdatylýy múmkin.
Qabyldanǵan sheshimniń faktorlary men boljamdary týraly barynsha tolyq aqparat 2025 jylǵy 3 jeltoqsanda Ulttyq Banktiń resmı ınternet-resýrsynda[1] ornalastyrylatyn Aqsha-kredıt saıasaty týraly baıandamada beriletin bolady. Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Bankiniń Aqsha-kredıt saıasaty komıtetiniń bazalyq mólsherleme boıynsha kezekti josparly sheshimi 2026 jylǵy 23 qańtarda Astana qalasynyń ýaqytymen saǵat 12:00-de jarıalanady.
