Túrkistannyń kıeli oryndary. «Domalaq ana» kesenesi jaıynda ne bilesiz?

Jarbol Kentuly 24 qyr. 2024 16:51 1490

El arasynda «Domalaq ana» atanǵan Nurıla Álı Slanqyzy qazaq halqynyń abyz analarynyń biri.  Tarıhı-mádenı murany qorǵaý, qalpyna keltirý jáne paıdalaný jónindegi ortalyǵy usynǵan málimet boıynsha 1996-1997 jyldary jeke kásipkerlerdiń demeýshiligimen belgili sáýletshi Saıyn Nazarbekulynyń jobasy negizinde eski mazarynyń ornyna jańa úlgidegi kesene  salynǵan, – dep habarlaıdy Dalanews.kz Túrkistan oblysy ákiminiń baspasóz qyzmetine silteme jasap.

Báıdibek aýdany, Aqbastaý aýylynan 2 shaqyrym soltústik-shyǵysta ornalasqan kesene Túrkistan oblysynyń jergilikti mańyzy bar tarıh jáne mádenıet eskertkishteriniń Memlekettik tizimine 2010 jyly engizilgen.

Domalaq ana – Báıdibek bıdiń úshinshi áıeli bolǵan. Shyn esimi – Nurıla. Óziniń aqyldylyǵymen el ishi birliginiń uıytqysy bola bilgen. Tarıhı jazbalarda adamgershiligi, ádeptiligi, parasattylyǵy men shynshyldyǵy jáne analyq qasıetiniń arqasynda «Domalaq ana» atalýy jaıly kóptegen derekter jazylǵan. Ol 1378 jyly Túrkistan qalasynda ómirge kelgen, áıgili Maqtym Aǵzam qojanyń nemeresi. Ańyz boıynsha Domalaq Ana kesenesinde eki kıeli tas bar, onyń arasynan tek taqýa adam óte alady.

Bastapqyda kesene 1456 jyly kúmbezderi bar 4 qabyrǵalyq mazar túrinde salynǵan. Domalaq ana qos Bógenniń saǵanasynda bir jazyqqa jerlengen. Alǵys bildirgen urpaqtar osy jerde kesene salǵan. Domalaq Ana kesenesiniń segizqabattyq kúmbezi negizgi qurylys ústinde ornalasqan. Mazardyń ishi-syrty sylanyp, aqtalǵan. Mazarǵa kiretin esiktegi qabyrǵada qazaq tilinde jazý bar: «Aqsultan qyzy, Babyjar Uly Ana qurmetine salynǵan eskertkish».

Qurylys birneshe ret qaıtadan salynǵan. Keseneniń qazirgi keıpi 1996 jyly sáýletshi S.Toqtamystyń jobasy boıynsha kúrdeli jumys nátıjesinde qalpyna kelgen. Mańǵystaýdan ákelingen aq tastardan qalaý jasalynǵan. Áýlıe ananyń qasıetin qasterlegen urpaǵynyń ana beıitine aǵylǵan izi, salǵan joly eskirip kórgen emes. Jerden 12 metr bıiktikte 8 japyraqty etip órilip, negizgi bóliginiń ústine kúmbez ornatylǵan. Domalaq ana kesenesi – eldiń arnaıy kelip zıarat etetin kıeli oryndarynyń biri. 2017 jyly kesene janynan kelýshilerge qyzmet kórsetetin oryn salynǵan.


Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar