ەل اراسىندا «دومالاق انا» اتانعان نۇريلا ءالي سلان قىزى قازاق حالقىنىڭ ابىز انالارىنىڭ ءبىرى. تاريحي-مادەني مۇرانى قورعاۋ، قالپىنا كەلتىرۋ جانە پايدالانۋ جونىندەگى ورتالىعى ۇسىنعان مالىمەت بويىنشا 1996-1997 جىلدارى جەكە كاسىپكەرلەردىڭ دەمەۋشىلىگىمەن بەلگىلى ساۋلەتشى سايىن نازاربەك ۇلىنىڭ جوباسى نەگىزىندە ەسكى مازارىنىڭ ورنىنا جاڭا ۇلگىدەگى كەسەنە سالىنعان، – دەپ حابارلايدى Dalanews.kz تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.
بايدىبەك اۋدانى، اقباستاۋ اۋىلىنان 2 شاقىرىم سولتۇستىك-شىعىستا ورنالاسقان كەسەنە تۇركىستان وبلىسىنىڭ جەرگىلىكتى ماڭىزى بار تاريح جانە مادەنيەت ەسكەرتكىشتەرىنىڭ مەملەكەتتىك تىزىمىنە 2010 جىلى ەنگىزىلگەن.
دومالاق انا – بايدىبەك ءبيدىڭ ءۇشىنشى ايەلى بولعان. شىن ەسىمى – نۇريلا. ءوزىنىڭ اقىلدىلىعىمەن ەل ءىشى بىرلىگىنىڭ ۇيىتقىسى بولا بىلگەن. تاريحي جازبالاردا ادامگەرشىلىگى، ادەپتىلىگى، پاراساتتىلىعى مەن شىنشىلدىعى جانە انالىق قاسيەتىنىڭ ارقاسىندا «دومالاق انا» اتالۋى جايلى كوپتەگەن دەرەكتەر جازىلعان. ول 1378 جىلى تۇركىستان قالاسىندا ومىرگە كەلگەن، ايگىلى ماقتىم اعزام قوجانىڭ نەمەرەسى. اڭىز بويىنشا دومالاق انا كەسەنەسىندە ەكى كيەلى تاس بار، ونىڭ اراسىنان تەك تاقۋا ادام وتە الادى.
باستاپقىدا كەسەنە 1456 جىلى كۇمبەزدەرى بار 4 قابىرعالىق مازار تۇرىندە سالىنعان. دومالاق انا قوس بوگەننىڭ ساعاناسىندا ءبىر جازىققا جەرلەنگەن. العىس بىلدىرگەن ۇرپاقتار وسى جەردە كەسەنە سالعان. دومالاق انا كەسەنەسىنىڭ سەگىزقاباتتىق كۇمبەزى نەگىزگى قۇرىلىس ۇستىندە ورنالاسقان. مازاردىڭ ءىشى-سىرتى سىلانىپ، اقتالعان. مازارعا كىرەتىن ەسىكتەگى قابىرعادا قازاق تىلىندە جازۋ بار: «اقسۇلتان قىزى، بابىجار ۇلى انا قۇرمەتىنە سالىنعان ەسكەرتكىش».
قۇرىلىس بىرنەشە رەت قايتادان سالىنعان. كەسەنەنىڭ قازىرگى كەيپى 1996 جىلى ساۋلەتشى س.توقتامىستىڭ جوباسى بويىنشا كۇردەلى جۇمىس ناتيجەسىندە قالپىنا كەلگەن. ماڭعىستاۋدان اكەلىنگەن اق تاستاردان قالاۋ جاسالىنعان. اۋليە انانىڭ قاسيەتىن قاستەرلەگەن ۇرپاعىنىڭ انا بەيىتىنە اعىلعان ءىزى، سالعان جولى ەسكىرىپ كورگەن ەمەس. جەردەن 12 مەتر بيىكتىكتە 8 جاپىراقتى ەتىپ ءورىلىپ، نەگىزگى بولىگىنىڭ ۇستىنە كۇمبەز ورناتىلعان. دومالاق انا كەسەنەسى – ەلدىڭ ارنايى كەلىپ زيارات ەتەتىن كيەلى ورىندارىنىڭ ءبىرى. 2017 جىلى كەسەنە جانىنان كەلۋشىلەرگە قىزمەت كورسەتەتىن ورىن سالىنعان.
