Túrkistan qalasyndaǵy Qoja Ahmet Iasaýı atyndaǵy Halyqarylyq qazaq-túrik ýnıversıtetinde HI Halyqaralyq túrkologıa kongresi bastaldy. Oqý ornyndaǵy Túrkologıa ǵylymı zertteý ınstıtýtynyń uıymdastyrýymen elimizdiń jáne shet elderdiń túrkolog ǵalymdary 2 jylda bir ret bas qosady. Kongres uıymdastyrýshylarynyń qatarynda Ahmet Iasaýı ýnıversıtetimen qatar, Hajettepe ýnıversıteti, Selchúk ýnıversıteti, Ankara Qajy Baıram velı ýnıversıteti, Muhtar Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne Óner ınstıtýty, Álisher Naýaı atyndaǵy Memlekettik Ádebıet mýzeıi, Ázerbaıjan Ulttyq ǵylym akademıasy da bar. Dástúrli túrde ótetin kongres bıyl «Túrkologıa jáne Túrki dúnıesi» taqyrybynda ótti,- dep habarlaıdy Dalanews.kz
Basqosýǵa Qazaqstan, Reseı, Túrkıa, Qaraqalpaqstan, Qyrǵyzstan, Bashqurtstan, Azerbaıjan, Qytaı, Ózbekstan, Tatarstan memleketterinen onlaın jáne offlaın formatta 500-ge jýyq ǵalym qatysyp jatyr.
İs-sharanyń negizgi maqsaty – túrkologıa ǵylymynyń qazirgi zamanǵy damý sıpaty jáne onyń ózekti tuǵyrnamalary boıynsha pikir almasý. Osy arqyly túrkologıanyń zamanaýı tendensıalaryn anyqtaı otyryp, onyń damýyna yqpal etý. Túrkologıalyq zertteýlerdi tutastaı jınaqtaı otyryp, olardyń teorıalyq, ádistemelik jáne praktıkalyq mánin saralaý barysynda oqý úderisindegi mańyzyn qarastyrý.
Jıynnyń ashylý saltanatynda onlaın baılanys arqyly Qoja Ahmet Iasaýı ýnıversıtetiniń Ókiletti Keńes tóraǵasy Muhıttın Shımshek sóz bastap, qatysýshylarǵa sáttilik tiledi.
– Sizderdi oqý ordamyzdyń tórinde, túrki áleminiń rýhanı astanasy Túrkistanda kórgenime qýanyshtymyn! Túrkistan – Qoja Ahmet Iasaýı babamyzdyń rýhanı murasy qalǵan, kúlli túrki jurty qurmet kórsetken kıeli jer ekenin bilemiz. Al, dál osy qaladaǵy Iasaýı babamyzdyń atyn alǵan oqý ordamyzdyń da orny týraly atap ótpesek bolmaıdy. Sebebi, bul ýnıversıtette 40 memleketten kelgen túrki jastary bilim alady. Búgin ýnıversıtetimizde dástúrli túrde ótetin Túrkologıa kongresi bastaý aldy. Kongres aıasynda 30-dan astam belgili ǵalym 120 baıandama oqıdy. Úsh kúnge jalǵasatyn aıtýly halyqaralyq is-sharada sizdermen basqosý – úlken mártebe! Kongreske qatysýshylarǵa sáttilik tileımin. Túrkologıa ǵylymyna qatysty tyń ıdeıalar men mańyzdy sheshimder shyǵarylatyn, bereri mol jıyn ótedi dep senemin, – dedi ol.
Sonymen qatar jıynda rektor ókili m.a Najı Gench sóz alyp, kongresti ótkizýge atsalysqan azamattarǵa alǵysyn jetkizdi.
– Túrki memleketterinen kelgen stýdentterdiń basyn qosqan oqý ordamyzda halyqaralyq Túrkologıa kongresin ótkizip jatqanymyzǵa qýanyshtymyn. 100 myńǵa jýyq túlegimiz búgingi tańda túrki elderinde, álemniń túkpir-túkpirinde túrli salada qyzmet etýde. Túrkologıa kongresi – oqý ordamyzdyń túlekteri men stýdentterine bergen bilimi men alǵa qoıǵan úlken maqsattarynyń bir kórinisi. Túrkologıa ǵylymy mańyzy joǵary salalardyń biri. Sondyqtan, kongresti ótkizýge atsalysqan barsha áriptesterimizge, Túrkologıa ǵylymı-zertteý ınstıtýtyna alǵys bildiremin! – dedi ol.
Mańyzdy basqosýda ýnıversıtettiń Ǵylym jáne strategıalyq damý vıse-rektory Aınash Oshıbaeva: «Túrkologıa kongresi – tek akademıalyq shara ǵana emes, túrki dúnıesinen kelgen ǵalymdardy ortaq oı aıasynda toǵystaryn mańyzdy alań. Túrki dúnıesiniń ortaq jady men bolashaqqa degen kózqarasy osyndaı ǵylymı basqosýlar arqyly aryqaraı bekı túsedi. Búgin osy jerde ortaq maqsat jolynda júrgen ǵalymdardyń kezdesýi osy murattyń qanshalyqty mańyzdy ekenin kórsetedi» dedi.
Sondaı-aq, jıynda Túrkologıa ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń dırektory, profesor Shákir Ibraev Túrkologıa kongresiniń tarıhy men mańyzy týraly tereńinen baıandady. İs-sharanyń ashylý saltanaty Plenarlyq otyrysqa jalǵasty.
Aıta keteıik, kongres jumysy «Túrki tili jáne ádebıeti», «Túrki mádenıeti jáne óneri», «Túrki tarıhy jáne áleýmettik-mádenı qurylymdar», «Túrki dúnıesi jáne halyqaralyq qatynastar», «Túrki tilderin oqytý jáne til saıasaty», «Túrki dúnıesindegi qazirgi áleýmettik-saıası jáne ekonomıkalyq damýlar» taqyryptary aıasynda júredi. Sonymen qatar 24 seksıalyq otyrys ótip, ǵalymdar túrkologıa salasyna qatysty oı-pikirlerin ortaǵa salady.
