Túrkistan oblysynda turǵyndardy taza aýyz sýmen qamtý máselesi – óńir basshylyǵynyń kún tártibindegi basty basymdyqtardyń biri. Óńirdi aýyz sýmen qamtamasyz etý máselesi oblys ákimi Nuralhan Kósherovtiń jiti baqylaýynda. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń 2025 jyldyń sońyna deıin halyqty 100 paıyz taza aýyz sýmen qamtamasyz etý jónindegi tapsyrmasynyń oryndalý barysy qatań baqylaýda.
Respýblıka kóleminde eldi mekenderdi aýyz sýmen qamtamasyz etý deńgeıi qalalar men aýyldyq eldi mekenderdiń qamtylý paıyzy boıynsha eki negizgi kórsetkish arqyly baǵalanady. Túrkistan oblysy bul baǵytta belsendi jumys júrgizip jatqan óńirlerdiń qatarynda. Oblystaǵy qalalar ne 542 myńǵa jýyq turǵyn 100% aýyz sýmen qamtylǵan. Sonymen qatar 756 aýyldyq eldi mekenniń 98,1%-y ortalyqtandyrylǵan aýyz sýmen qamtamasyz etilgen. Alaıda, aýyz sý sapasy, jetkizilý ýaqyty, ınfraqurylymnyń tozýy jáne keıbir eldi mekenderde sýdyń múldem bolmaýy sekildi sheshilýi tıis ózekti máseleler de bar. Ótpeli kezeńde álternatıvti sý jetkizý sharalaryn uıymdastyrý mindetteldi.
Oblystyq energetıka jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasynyń málimetinshe, Shardarada eski sý tazartý júıesiniń tozýy jaz mezgilinde halyqqa turaqty sý berýge kedergi keltirip otyr. Bul máseleni sheshý úshin jalpy quny 16,9 mlrd. teńge bolatyn «Shardara toptyq sý qubyry» jobasy iske asyrylýda.
Sol sıaqty, Saryaǵash qalasynda da halyq sanynyń artýy, sondaı-aq jaz mezgilinde aýyz sýdy mólsherden tys tutyný (keıde tipti aǵyn sýdyń ornyna paıdalaný) saldarynan, «Qaplanbek» sý tazartý stansıasynyń qýattylyǵy jetkiliksiz bolyp otyr. Osy máseleni sheshý maqsatynda R-1 kanalynan magıstraldy sý qubyrynyń qurylysy júrgizilýde. Buǵan qosa, sý tazartý stansıasynyń jobasy josparlanǵan.
Oblysta bıyl jalpy 66 sý nysanynyń qurylysy júrgizilýde. Bul jobalarǵa búdjetten 45,8 mlrd teńge bólingen. Oblys ákimi bul qarjylardy tıimdi ári der kezinde ıgerýdi tapsyrdy. Sondaı-aq bıylǵy basty kórsetkish – 30 eldi mekende sý júıeleriniń qurylysyn tolyq aıaqtap, aýyz sýǵa qosý. Bul úshin búdjetten 19,7 mlrd teńge bólinip, merdigerlermen shart jasalǵan.
Aýyz sýdy kestemen alatyn aýyldardyń máselesi – jiti nazarda. Jalpy, oblysta 756 aýyldyq eldi meken sý qubyryna qosylǵan bolsa, sonyń ishinde 192 eldi mekenge aýyz sý kestemen beriledi. Onyń negizgi sebepteri retinde jer asty sýlarynyń tómendeýi, sý tazartý qondyrǵylarynyń qýaty jetkiliksizdigi, ınfraqurylymnyń tozýy, sýdyń únemsiz paıdalanylýy ataldy. Mysaly, Saýran aýdany Oranǵaı aýylynda tartylǵan sý júıeleri qaraýsyz qalyp, jabdyqtar urlanǵan.
