AQSH prezıdenti Donald Tramp pen Ýkraına basshysy Vladımır Zelenskıı taıaýda taǵy kezdesip, sóılesti. Ár kezdesýde eki el arasyndaǵy qaqtyǵys sheshilerdeı kúı bolady. Saıasattanýshy Qazybek Maıgeldınov Tramptyń Reseı-Ýkraına qaqtyǵysyn sheshýdegi róli týraly oıyn ashyp aıtty, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Saıasattanýshynyń sózinshe, Donald Tramp Ýkraına men Reseıge qatysty óz ustanymyn áleýmettik jelide, BAQ-ta ashyq bildirip kele jatyr.
"Ol bul qaqtyǵysty óte qysqa merzimde toqtatýǵa bolatynyn, tipti prezıdent bolǵan ýaqytta 24 saǵattyń ishinde beıbit kelisim ornata alatynyn birneshe ret aıtty. Tramp soǵysty toqtatý úshin naqty qandaı qadamdar usynatynyn tolyq ashyp aıtpasa da, naqty áreketter kórsetilmese de onyń rıtorıkasynan baıqalatyn nárseler bar. Osy tusta bes negizgi faktordy atap ótkim keledi. Birinshiden Tramp Reseı men Ýkraınany tikeleı kelissózge shaqyrýda jáne tez ymyraǵa kelýdi talap etip otyr. Ol bul rıtorıkasyn aıtqan kezde: "Eger Máskeý ne Kıev beıbit kelisimge kelýdi qıyndatsa, AQSH bul kelissózden bas tartyp, tys qalatynyn eskertti. Iaǵnı bul arqyly Tramp eki tarapqa da qysym jasap, jyldam nátıjege qol jetkizgisi kelip otyrǵanyn ańǵartty. Mysaly mundaı taktıkany ol Izraıl-Palestına qaqtyǵysy kezinde qoldandy", - deıdi Qazybek Maıgeldınov.
Ekinshiden, Tramp Ýkraına tarapyn synap sóıleıdi. Keıde qaqtyǵystyń bastalýyna Kıevti kinalap, málimdemeler jasady.
"Mysaly Zelenskıı úkimetin soǵysty dıplomatıalyq jolmen sheshpedi dep aıyptady. "Bul soǵysty sender bastamaýlaryń kerek edi, kelisimge kelý kerek edi" degen sekildi málimdemeler aıtty. Sonymen qatar, Ýkraınada áskerı jaǵdaıǵa baılanysty saılaý ótkizilmeı jatqanyn synap, "saılaýsyz dıktator, Zelenskıı saılaý ótkizbese qolynda eli de qalmaıdy" dedi. Iaǵnı Tramp Ýkraınany synaý arqyly olar kelisimge kónbeı otyr deıdi. Shyn máninde soǵysty bastaǵan Reseı. Zelenskıı soǵys jaǵdaıynda saılaý ótkize almaýy áskerı jaǵdaıǵa baılanysty bolyp otyr dep aıtqan bolatyn. Demek Tramptyń sózderi Reseıge qaraǵanda Ýkraınaǵa qatańyraq pozısıada ekenin kórsetti", - deıdi saıasattanýshy.
Úshinshiden, Tramp ustanymynyń mańyzdy qyry - Ýkraınany belgili bir máselede ymyraǵa kelýge shaqyrýy. Tramp qandaı usynystar aıtty?
"Tramp Reseıdiń keıbir talaptaryn qoldaǵandaı syńaı tanytty. Sebebi AQSH prezıdentiniń ymyraǵa kelý josparyna sáıkes, Ýkraınanyń NATO-ǵ qosylýyna qarsy. Tramp komandasy Ýkraınanyń beıtarap mártebesin saqtap, NATO-ǵa múshe bolmaýyn beıbit kelisimniń alǵysharty retinde kóretinin ańǵarýǵa bolady.
Tramp Reseıdiń jaýlap alǵan aýmaqtaryna qatysty da ymyraǵa kelýge daıyn ekenin baıqatty. Mysaly AQSH prezıdenti usynǵan beıbit jospardyń ishinde Qyrymdy Reseıdiń bir bóligi dep taný, 22 jyldan beri Reseı baqylaýyna ótken Ýkraınanyń shyǵys jáne ońtústigindegi jerlerdi Reseıge qaldyrý sekildi máseleler bar. Basqasha aıtqanda soǵys bastalǵaly Reseı jaýlap alǵan 20 paıyz jerdi Reseıge berý sharty qaralyp otyr. Sosyn Ýkraınanyń NATO-ǵa múshe bolmaýy jáne batys sanksıalaryn alyp tastaý bar. Munyń bári Máskeýge tıimdi tarmaqtar. Bul Ýkraınanyń egemendigine aýyr soqqy bolǵanymen, Tramp osylaı soǵysty toqtata alamyz degen syńaı tanytyp otyr", - deıdi sarapshy.
Besinshiden Tramp kózqarasynda AQSH odaqtastarymen qarym-qatynasyn qaıta qaraý máselesi tur. Iaǵnı Eýropa elderiniń Ýkraınaǵa kóbirek kómektesýi kerek deıdi. AQSH-tyń dástúrli qaýipsizdik mindettemeleri azaıýy kerek, sebebi biz basqa baǵyttarǵa kóńil bólemiz deıdi.
"Bul Vashıngtonnyń Eýropadaǵy qaýipsizdikke qatysýyn qysqartyp, osylaısha Eýropa Ýkraınaǵa kómektesýde kóbirek yqpal etýi kerek dep esepteıdi. Tramp úshin basymdyq - AQSH múddesi. Qoryta aıtqanda Tramptyń ustynymy - Ýkraına Reseı qaqtyǵysyn tez aıaqtaý. Ol ózin bitimger retinde usynyp otyr", - deıdi maman.
Tramp málimdemeleriniń soǵysqa yqpaly qandaı?
"Tramp "men prezıdent bolǵanda, bul soǵys bolmas edi" deıdi. Tramp ákimshiligi Pýtınniń strategıasyn qoldaıtynyn kórip otyrmyz. Ony Tramptyń málimdemelerinen baıqap otyrmyz. Sonymen qatar, Ýkraınaǵa psıhologıalyq, saıası yqpal jasalyp otyr. Ýkraına Vashıngton bıligine kim kelse de halyqaralyq quqyq prınsıpinen taımaý keregin kórsetti", - deıdi saıasattanýshy.
Tramptyń Ýkraınaǵa tym kóp kómek bermeý ıdeıasy AQSH saıasatkerlerine áser etip, ol óz kezeginde soǵys dınamıkasyna yqpal etip otyr.
"AQSH ákimshiligi Reseıdiń yǵyna jyǵylyp otyr. Mysaly eki el Er-rıadta Ýkraınasyz kezdesti. Bul - nonsens. Eger AQSH bitimger bolsa, eki tarap ta bolýy kerek. Eýropa oǵan alańdap, bólek kezdesti. Nátıjesinde Eýropa men AQSH arasyndaǵy alaýyzdyqty kórdik.
Tramp ákimshiligi qantógisti toqtatýǵa yntasy bar dese, ekinshi jaǵynan Ýkraına múddesi eskeriletin ádiletti beıbitshilik bolýy kerek dep jatyr. Budan baıqaıtynymyz Eýropa Ýkraına jaǵynda, Tramp Ýkraınany soǵysty aıaqtaýǵa úgitteý arqyly Reseıdi qoldap otyrǵanyn kórip otyrmyz. Tramptyń málimdemeleri eki eldiń baǵytynda áser etip jatyr dep aıta alamyz", deıdi Qazybek Maıgeldınov.
Tramptyń áý basta kózdegeni taraptardy jyldam ymyraǵa keltirý, soǵysty toqtatý boldy. Alaıda sońǵy 2-3 aıda baıqap otyrǵanymyz ol tek Ýkraınaǵa tikeleı aýyrtpalyq bolmaq.
"Túıindeı aıtqanda Tramp ýáde etken tez sheshim Ýkraınany óz jeriniń bir bóliginen bas tartý arqyly soǵysty toqtatý degenge saıyp otyr. Mundaı sheshim qalaı júzege asýy múmkin? Meniń oıymsha ol óte qıyn. Ýkraınanyń buǵan kelisýi ekitalaı. Ýkraına eshqashan óz jerin Reseıge bermeıdi", - deıdi maman.
