Bul týraly saıasattanýshy Dosym Sátpaev aıtty dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Sarapshynyń pikirinshe, Aqorda osydan qorqady. Reseımen arazdyqtyń sońy urys-keris pen aıǵaı-shýǵa ulasýynan qaýiptenedi.
Toqaevtyń kúni keshegi suhbaty da osy senarıdiń aldyn-alý úshin, sońǵy kezderi kórshisine qatysty kúdigi qoıýlana túsken Kremldiń kóńilin aýlaý úshin jasalǵan amal-aıla.
«Reseı-24» arnasyna kólemdi suhbat bergen Memleket basshysy «Qazaqstannyń Eýrazıalyq odaq pen UQSHU qatarynan shyǵýǵa talpynbaıtynyn» málimdegen edi.
«Eks-prezıdent Nazarbaev eldi Reseıdiń qaqpanyna túsirip ketti. Quı batpaqqa batyryp, tyǵyryqqa tirep ketti. Qazaqstan «orys álemi» deıtin aıýdyń apanyna ózi baryp tústi. Toqaev osy tuzaqtan qutylar jol taba almaı áýrelenip júr. Reseıdiń ýysynan shyǵýǵa talpynar bolsa, Kremlmen bet jyrtysýǵa týra keledi. Aqorda ashyq ketisýge ázir emes.
Qazir qoldan keleri Máskeýmen kelissóz júrgizetin qazaqstandyq dıplomattardyń sapalyq quramyn shyńdaý. Antıreseılik sanksıalardyń shalyǵy bizge de tıip ketpeıtindeı, eldiń ulttyq múddesin jata-jastana qorǵaıtyn «kelissózshiler» komandasyn jasaqtar bolsaq, munyń ózi jarym-jartylaı jeńis», – deıdi Sátpaev.
Biraq, munda da barynsha saqtyq kerek. Ár qadamyńdy jeti ret ólshep, bir ret kesken jón. Odaqtasynyń árbir áreketinen astar izdeıtin Kremldiń kúdigin kúsheıtpeý úshin tizgin tartatyn, toqtaıtyn jerińdi bilýge tıissiń. Qazaqstan «eki túıeniń ortasynda shybyn ólediniń» kebin kımeýi qajet.
Kreml kósemi Qazaqstannyń Batystyń qundylyqtaryn qabyldap, demokratıaǵa bet burǵanyn kórip, bilip otyr. Sanksıalar búgin, erteń alynbaıdy. Kerisinshe, kúsheıe túsedi. «Orys áleminiń» órisi tarylǵan saıyn, Pýtınniń paranoıasy asqynyp, Aq ordaǵa beıtarap pozısıa ustaný qıyndaı túsedi.
Sóı degen Sátpaev:
«Toqaev keshegi suhbatynda Sılla men Harıbdany mysalǵa keltirdi. Grektiń ejelgi ańyzyn eske túsirgen bolsańyz, Sıllamen shaıqasta Odısseı jasaǵynyń teń jartysynan aıyrylǵan edi. Teńiz qubyjyǵy Odısseı sarbazdaryn shaınamaı jutqan edi...
Qazaqstan prezıdenti arnaıy qatysqan Peterbor ekonomıkalyq forýmynyń ataýy da («Jańa álem – jańa múmkindikter») Reseı agresıasynyń Ýkraınamen tolastamaıtynyn ańǵartyp turǵandaı. «Orys álemi» betperdesin sypyryp tastady. Otyz jyl boıy ishten tynyp kelgen orys shovınızmi Pýtınniń tusynda qaıtadan bas kóterdi.
Máskeý Kıevpen shektelmeıdi. Pýtınniń arany ashylyp ketti. Qyzyl ımperıany tiriltýdi kókseıtin Reseı bir kezderi Sovet úkimetiniń quramynda bolǵan kez-kelgen elge tutqıyldan basyp kirýi, shapqynshylyq jasaýy múmkin.
Kreml muny «tarıhı turǵydan orys halqyna tıesili aýmaqty keri qaıtarý» dep atap, astamshyl, suǵanaq saıasatyn aqtap alýdyń úgit-nasıhatyn júrgizedi. Bógde elge tumsyq tyǵý Reseı úshin, orys halqy úshin tańsyq emes. Orta ǵasyrdyń ólshemimen oılaıtyn aýdıtorıanyń aıyzyn qandyrý úshin Pýtın áli nebir sumdyqqa barady.
Aldymen Grýzıa, keıin Ýkraına, Moldova... Osy otyz jylda tóńiregindegi kórshi-qolańǵa qyrǵıdaı tıdi. «Orys áleminiń» buǵaýynan bosaǵysy kelgen elder Reseı agresıasyna ushyrady», – deıdi.
Sarapshynyń aıtýynsha Qazaqstan bıligi bul jaǵdaıdan sabaq alǵan, sol sebepti de Kremlmen qyrǵı-qabaq bolǵandy qalamaıdy. Dese de, Pýtınniń basqynshy saıasatyn tejep, betin qaıtaratyn keńistik, kúsh bar. Ol – túrki álemi, túrki órkenıeti.
Aımaqtaǵy geosaıası balansty saqtaýǵa Aqorda túrki elderin, sonyń ishinde Ankaraǵa arqa súıeýi kerek. Túrki elderimen aradaǵy ekonomıkalyq hám áskerı-saıası áriptestikti jedeldetip jetildirý qajet.
«Orta Azıa elderi bir judyryqqa jumylǵanda ǵana Reseıdiń agresıasyna tótep beretin ımýnıtet qalyptasady», – deıdi Sátpaev.
Ázirlegen, Dýman BYQAI
