[caption id="attachment_9511" align="alignleft" width="221"]
Talǵat Ábdijapparov[/caption]
Referendýmǵa qatysty oı-pikirimdi buqaralyq aqparat quraldary arqyly osydan birshama kún buryn bildirgenimde kezekten tys saılaý ótkizýge biraz syn aıtqan azamattar meniń oıymdy aqylǵa syımaıtyn qubylys sanap, óz narazylyǵyn bildirdi.
Endi osy máselege qatysty oıymmen bólissem. Qazirgi tańda Nursultan Nazarbaevqa teń keletin úmitker joq. Saılaýdy kezekten tys, bolmasa ýaqytynda ótkizsek te Elbasy elektorattyń basym daýysyna ıe bolyp, qarsylastaryn shań qaptyryp ketetini aıdan anyq. Budan jalpy halyqtyń Elbasyna degen senimin baıqaımyz. Keıbireýler bul demokratıalyq qundylyqtarǵa saı kelmeıtin qubylys deıdi. Qazir demokratıanyń otany sanalatyn AQSH pen Batys elderiniń ózderi Lıvıa, Sırıadaǵy jaǵdaıǵa kóz juma qaraǵanynan-aq bul baǵytta biz óz jolymyzdy tabatyn kez keldi.
Qazaqstan óziniń táýelsizdigine ıe bolǵan jıyrma jyldan astam ýaqyt ishinde ulttyq memleket qurý jolynda qyrýar jumys atqardy. Osy kezeńde Tuńǵysh Prezıdentimiz óziniń kúsh-jigerin elimizdiń órkendep, ekonomıkalyq turǵydan kemeldenýine jumsaǵanyn bárimiz bilemiz. Osylaısha Nursultan Nazarbaev óziniń qajyrly eńbeginiń arqasynda TMD men Ortalyq Azıa memleketteri arasynda Ult Kóshbasshysy deńgeıge kóterilgen birden-bir tulǵaǵa aınaldy. Bizder referendým ótkizý arqyly aınalamyzdaǵy kórshilerimizge qandaı deńgeıdegi ulttyq memleket qurǵanymyzdy pash etetin bolamyz. Ýkraınadaǵy saıası ahýal qıyndap turǵan tusta barsha qazaqstandyqtar referendým arqyly aıdaı álemge birligimizdiń myzǵymastyǵyn áıgilep, Ult Kóshbasshysyna senim artatynymyzdy taǵy da kórsetýimiz kerek.
Árıne, referendý ótkizý úshin Prezıdent qos palataly Parlamentke Konstıtýtsıaǵa ózgerister engizip, referendým ótkizý týrasynda usynys jasaýy tıis. Sol kezde ǵana referendýmǵa tolyq jol ashylatynyn túsinemin. Bul rette Elbasy kezekten tys saılaý men referendýmǵa núkte qoıyp, sońǵy sózdi aıtatyny anyq.
Ádette, Shyǵys halyqtaryndaǵy memleket basqarýshylar eldi strategıalyq turǵydan basqaryp, tabysqa jeteleıdi. Bul rette álemdi aýzyna qaratqan Den Sáopın, Lı Kýan Iý, Mahathır Muhammad syndy ǵalamdyq tulǵalardyń saıası is-tájirıbesin nazarǵa alsaq jetip jatyr.
Endigi kezekte referendým ótkizýdiń mańyzdylyǵy jaıynda taǵy da aıta tússek. Jalpy Shyǵys halyqtarynyń el basqarýynda Batysqa uqsamaıtyn ózindik tásilderi erteden qalyptasqany belgili. Ádette, Shyǵys halyqtaryndaǵy memleket basqarýshylar eldi strategıalyq turǵydan basqaryp, tabysqa jeteleıdi. Bul rette álemdi aýzyna qaratqan Den Sáopın, Lı Kýan Iý, Mahathır Muhammad syndy ǵalamdyq tulǵalardyń saıası is-tájirıbesin nazarǵa alsaq jetip jatyr. Olar óz elin strategıalyq turǵydan basqaryp, batyl qadamdarǵa bardy. Mundaı sheshimshil, alysty kúni buryn boljaıtyn qyraǵylyq Nursultan Nazarbaevtyń ón-boıynan da tabylady. Kezekten tys prezıdent saılaýyn ótkizýdi qoldaýshylar aldaǵy jyldary dúnıejúzi úlken ekonomıkalyq qıynshylyqtarmen betpe-bet keletinin aıtyp, óz oılaryn sabaqtap jatqanyn kórip, estip júrmiz. Árıne, álemdik qaýymdastyqtyń bir bólshegine aınalǵan Qazaqstanǵa dúnıejúzindegi oryn alyp jatqan qarjylyq-ekonomıkalyq daǵdarys óz salqynyn tıgizetini sózsiz. Mundaı qıynshylyq oryn alǵan tusta saıası naýqandar ótkizip, jurtty ekiudaı jaǵdaıda qaldyrýdyń jón emes ekenin túsinemiz. Elbasy Nursultan Nazarbaev jaǵdaıdyń bulaısha shıyrshyq atatynyn kúni buryn bilip, oǵan qarsy ekonomıkalyq sharalar qabyldaǵan. Budan Elbasynyń boıynda Shyǵys halyqtarynyń memleket basqarýshylaryna tán alysty boljaıtyn, memleketti strategıalyq turǵydan basqaratyn kórgendi qasıet ábden qalyptasqanyn ańǵaramyz. Prezıdent óziniń «Nurly jol» baǵdarlamasy arqyly ekonomıkalyq qıynshylyqtardy eńserýdi kózdeýde. Osy rette Nursultan Ábishulynyń kóregendi basshy ekenin aıǵaıtaıtyn myna bir jaıtty aıtpaı ketpeske bolmaıdy. Bárimiz jaqsy bilemiz, 1929-1933 jyldary AQSH-ta bolǵan «Uly depressıa» kezinde alpaýyt eldiń ekonomıkasy qurdymǵa keteıin dep turǵan jerinen jańadan salynǵan joldar qutqaryp qaldy. Osy bir is-tájirıbeni Elbasy kúni-buryn basshylyqqa alyp, elimizde «Batys Eýropa – Batys Qytaı» halyqaralyq kólik dáliziniń qurylysyn erte bastan bastady. «Ǵasyr jobasy» degen ataýǵa ıe bolǵan joba 2017 jyly aıaqtalady. Budan basqa Eýrazıa keńistigindegi tranzıttik baǵytta úılestirýge septigin tıgizetin temir joldardyń qurylys jumystary da osy kezeńde tolyqtaı aıaqtalýy tıis. Prezıdent saıasatynyń arqasynda iske asqan iri ıfraqurylymdyq jobalar álemdik qarjylyq-eknomıkalyq daǵdarys qos ókpeden qysqanda keń baıtaq jerimizdiń tranzıttik múmkindigin paıdalanyp, qyrýar tabys taýyp, ekonomıklyq turaqtylyqty saqtap qalýǵa septesedi.
Ýkraınadaǵy saıası daǵdarystan keıin Reseı Qytaı men Shyǵys Azıa elderimen baılanysty keńeıtýge kúsh sala bastady. Al olardyń bul oıyn Qazaqstannyń damyǵan tranzıttik álýetinsiz elestetý múmkin emes. Damyǵan ınfraqurylym tutas Qazaqstannan basqa Ortalyq Azıadaǵy qaýipsizdik máselesine kepil bolatynyn da umytpaýymyz kerek. Memleket basshysynyń Qazaqstannyń kólik-logıstıkalyq jáne tranzıttik áleýetin arttyryp, elimizdiń turaqty ekonomıkalyq damýyn jáne qaýipsizdik máselesin qamtamasyz etýdi kózdegenin kóregen saıasat ekenin kez kelgen adam túsinýi is.
Sondyqtan elimizdiń erteńi úshin aıanbaı ter tógip júrgen Memleket basshysyna halyq referendým arqyly taǵy da senim artýy tıis. Menińshe, jalpy halyqtyq referendým Prezıdent pen halyq arasyndaǵy senimdi nyqtaı túsetinimen qundy. Osy rette kezekten tys saılaý ótkizý bastamasynyń Assambleıa tarapynan aıtylýynyń da máni zor. Referendým keń baıtaq Qazaqstandy mekendegen ózge ult ókilderi birliginiń myzǵymastyǵynyń aıqyn belgisi bolyp sanalady. Jalpy halyqtyq referendým ishimizdegi saıası toptardyń qyzýyn basyp, aınalamyzǵa aıbyndy el ekenimizdi kórsetetin birden-bir múmkindik. Osylaısha qazaq qoǵamy qandaıda bir syrtqy jáne ishki kúshterdiń elimizdi jikke bólip, lań salýyna jol bermeıtinin naqty ispen dáleldeıtin bolady.
Qazaqstandaǵy qoǵamdyq kelisim men saıası turaqtylyqqa saıasat sahnasynda mol tájirıbe jınaǵan, álemdi moıyndatqan biregeı saıası tulǵa ǵana kepil bola alady.
Qazir halyq aldynda jaýapkershilikti moınyna almaıtyn sheneýnikter kóbeıip ketti. Olar qarapaıym halyqtyń áleýmettik hal-ahýaly týraly oılana bermeıdi. Sondyqtan mundaı aq jaǵalylarǵa halyq senbeıdi. Búginde halyq tek qana Nursultan Nazarbaevqa senim artyp otyr. Bul rette 1991 jylǵy referendýmdy eske alsaq jetip jatyr. Sol sıaqty bul joly da halyq Elbasyna senim artyp, qoldaý kórsetetine senimdimin. Qazaqstandaǵy qoǵamdyq kelisim men saıası turaqtylyqqa saıasat sahnasynda mol tájirıbe jınaǵan, álemdi moıyndatqan biregeı saıası tulǵa ǵana kepil bola alatynyn jaqsy bilemiz. Sondyqtan tehnıkalyq jáne ekonomıkalyq turǵydan bizge referendým ótkizý tıimdi bolyp tur.
