Qazaqstannyń sport salasyna sońǵy alty jylda shamamen 1,4 trıllıon teńge jumsalǵan. Al bıyl jáne aldaǵy eki jylǵa búdjetten taǵy 1,3 trıllıon teńge bólý josparlanyp otyr. Bul, máselen sporttyq kórsetkishteri bizden eki ese jaqsy Nıderlandydaǵy osy salaǵa bólingen qarajattan birneshe ese artyq, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Bul málimetter 2024 jyly 7 qazanda Sybaılas jemqorlyqqa qarsy qyzmettiń Týrızm jáne sport mınıstrligimen birlesip sportty qarjylandyrý salasyndaǵy jemqorlyq táýekelderine júrgizgen syrtqy taldaýynda keltirilgen.
Syrty taldaý málimetinshe, sport salasyn qarjylandyrýda 2018 jyly 165 mlrd teńge, 2019 jyly 204 mlrd teńge, 2020 jyly 177 mlrd teńge, 2021 jyly 223 mlrd teńge, 2022 jyly 296 mlrd teńge, 2023 jyly 340 mlrd teńge bólingen. Al bıyl jáne aldaǵy eki jylǵa búdjetten taǵy 1,3 trıllıon teńge bólý josparlanyp otyr.
"Qazaqstan sportyna joǵary jetistikterdiń aqshalaı "quıylý" kólemi osy maqsattarǵa bólinetin Ortalyq Azıa jáne alys shet elderdiń (Kanada, Norvegıa, Nıderlandy) búdjetterinen birneshe ese artyq", delingen taldaýda.
Soǵan qaramastan, Qazaqstan Olımpıada oıyndary boıynsha medaldyq esepte tómengi orynda keledi. Atap aıtqanda, 2020 jyly – 83 oryn (8 qola medal), 2022 jyly – 0 medal, 2024 jydly – 43 oryn (1 – altyn, 3 – kúmis, 3 – qola)) jáne Dúnıejúzilik sport reıtıńisindegi kórsekishteri de kóz qýantpaıdy: 2014 jyly – 25-oryn,2018 jyly – 47-oryn, 2023 jyly - 42-oryn.
"Buǵan sebep - memlekettik qarajatty utymsyz jumsaýǵa jáne jymqyrýǵa yqpal etetin júıeli jemqorlyq táýekelderi negiz. Onyń ústine otandyq sportty damytýdyń qoldanystaǵy saıasaty otandyq sportshylardy tıimdi daıarlaýǵa baǵyttalmaǵan. Iaǵnı, sheteldik oıynshylardy paıdalaný arqyly qol jetkizilgen qysqa merzimdi jetistikterge nazar aýdarylady, al jeke sporttyq kadrlardy damytý boıynsha júıeli jumys jetkiliksiz bolyp otyr", delinedi zertteý qujatynda.
Mysaly, táýelsizdik jyldary Qazaqstan olımpıadalyq sport túrlerine 126 sheteldikti satyp aldy, olardyń árqaısysy keıinnen óz eline oralǵan.
"Qazaqstannyń buqaralyq sportqa jumsaǵan shyǵystary joǵary jetistikter sportyna qaraǵanda 9 ese az (35 mlrd teńgege qarsy 340 mlrd teńge). Mysaly, halqy az Nıderlandyda (17,8 mıllıon) buqaralyq sportqa jumsalatyn shyǵyndar kásibı sportqa (246 mıllıon dollar) qaraǵanda eki ese kóp (497 mıllıon dollar). Sonymen qatar, bul eldiń sportshylary Olımpıada oıyndarynda joǵary nátıje kórsetýde.Nıderlandymen salystyrǵanda Qazaqstan joǵary jetistikter sportyna úsh ese kóp, al buqaralyq sportqa 7 ese az jumsaıdy", delingen Antıkor taldaýynda.
Qazaqstan Respýblıkasynyń dene shynyqtyrý men sportty damytýdyń 2023 – 2029 jyldarǵa arnalǵan tujyrymdamasyna engizilgen buqaralyq sport túrlerin damytý kórsetkishteri formaldy sıpatqa ıe ekeni de zertteýde basa kórsetilgen. Sondyqtan joǵary jetistikter sportynda basym sport túrleriniń bolmaýyna baılanysty tanymal emes jáne nátıjesiz sport túrleri qarjylandyrylady.
"2023 jyly sporttyń 31 túrinen birde-bir medal bolmady. 2024 jyly qarjylandyrylatyn baǵyttardyń sany 141 túrge deıin ósti. Máselen, jazǵy olımpıadalyq sport túrleri boıynsha Qazaqstan 44 túrdi, qysqy sport túrleri boıynsha – 13 túrdi damytady. Joǵary jetistikter sportynyń qarjylandyrylatyn baǵyttarynyń shamamen 60%-y Olımpıadalyq emes baǵyttarǵa jatady - 84 (141-den). Jyl saıyn bul túrlerdi damytýǵa – 18 mlrd teńge jumsalady (2023 jyly olımpıadalyq túrlerge – 296 mlrd teńge, olımpıadalyq emes túrlerge - 18, ózge shyǵystarǵa - 11 mlrd teńge)".
Taldaý qorytyndysynda qazirgi zamanǵy sport nysandarynyń jetispeýshiligi sportshylardy sapaly daıarlaý múmkindigin shekteıtinin, bul ásirese sporttyq nysandar jıi qoljetimdi emes nemese qanaǵattanarlyqsyz jaǵdaıda bolatyn aımaqtarda baıqalatyny aıtylady.
"Qazaqstan Respýblıkasynyń dene shynyqtyrý men sportty damytýdyń 2023 – 2029 jyldarǵa arnalǵan tujyrymdamasy kádimgi jaıaý júrginshiler joldary men velosıped joldarynyń tapshylyǵyna baǵyttalǵan. Al bul kezde elimiz boıynsha 374,2 myń sharshy metr jabyq sport ǵımarattarynyń, 376,4 myń sharshy metr baseınderdiń tapshylyǵy baıqalady (Almaty, Astana, Túrkistan jáne Almaty oblystaryndaǵy eń úlken tapshylyq)", delinedi zertteýde.
Zertteý málimetinshe, Qazaqstanda sport keshenderi men fýtbol akademıalaryn salýdan góri sporttyq uıymdar aqshany legıonerlerdi ustaýǵa kóp aqsha jumsaıdy.
Mysaly, eń qymbat "Astana" fýtbol klýbynyń ózinde ózindik fýtbol akademıasy men ınfraqurylymy joq. Alty jyl ishinde (2018-2023 jj.) klýb fýtbol alańdary men úı-jaılardy jalǵa alýǵa 1,4 mlrd teńge jumsapty.
"Halyqaralyq jarystarǵa qatysý úshin sportshylardy ashyq irikteý tetigi qarastyrylmaǵan. Joǵary jetistikter sport salasyndaǵy prosester múlde sıfrlandyrylmaǵan. 2020 jyly E-sport ulttyq sıfrlyq platformasyn engizýge josparlanǵan ázirlik áli júrgizilgen joq. Al sıfrlandyrýdyń bolmaýy jalǵan sportshylarǵa sporttyq ataqtar berýge, jarystarǵa qatysý úshin sportshylardy irikteýde burmalaýǵa jol beredi. Atalǵan faktorlar saldarynan sport keshenderin jalǵa alý, legıonrler aqysyn asyra baǵalaý syndy iste ótirik, qaǵaz júzinde ras esepterdiń túzilýine túrtki", delingen taldaýda.
Taldaý qorytyndysy boıynsha sportty damytý basymdyqtaryn qaıta qaraý, buqaralyq jáne balalar sportyna búdjetti ulǵaıtý, qarjylandyrýdy ortalyqtandyrý, óz ınfraqurylymyn jáne balalar akademıalaryn damytý, sondaı-aq sıfrlandyrýdy engizý boıynsha usynystar engizildi.
