«SOSIS-A» Keshendi áleýmettik zertteýler ınstıtýty – Astana» Jeke qory KÁZI QQ 2024 jylǵy 11-12 qyrkúıek aralyǵynda halyq arasynda telefon arqyly saýalnama júrgizdi.
Sondaı-aq, atalǵan saýalnama QR zańnamalyq normalaryn saqtaı otyryp júrgizilgeni, atap aıtqanda, referendým ótkizý merzimine qarsy qoǵamdyq pikir ólshemin júrgizý týraly QR OSK habardar etilip, oǵan QR OSK-sy 11.09.2024 j. №ZT- 2024-05252908 hatpen jaýap bergeni atap ótilgen.
17 oblystan jáne respýblıkalyq mańyzy bar Astana, Almaty jáne Shymkent qalalarynan 18 jastan asqan azamattar qatysqan saýalnama aýqymy 1000 respondentti qamtydy.
Saýalnama anketasyna kelesi suraqtar engizildi:
1) Siz AES salý boıynsha referendýmǵa qatysasyz ba?
2) Qazaqstanda AES salý týraly qandaı aqparat sizdi qyzyqtyrady?
3) Siz Qazaqstanda AES salýǵa kelisesiz be?
Saýalnama qorytyndysy kelesini kórsetti:
«Mindetti túrde baramyn» (35,6%) jáne «Múmkindiginshe barýǵa tyrysamyn» (20,2%) nusqalaryn tańdaǵan respondentterdiń úlesi jalpy iriktemeniń 55,8%-yn qurady. Osylaısha, saýalnamaǵa qatysqan árbir ekinshi adam referendýmǵa barýǵa daıyn ekendigin kórsetti.
Saýalǵa qatysqandardyń onnan bir bóliginen astamy «referendýmǵa qatyspaımyn» degen (12,2%).
Aldyn ala boljanǵandaı referendýmǵa qatysý/qatyspaý týraly «áli bir sheshimge kelmegen» respondentterdiń úlesi joǵary boldy (16,6%).
Saýalnamaǵa qatysqandardyń 13,6%-y «bul jańalyqty birinshi ret estip otyr» (atom elektr stansıasyn salýy múmkin degen jańalyqty birinshi ret estip otyr).
Respondentterdiń az bóligi (1,8%) bul suraqqa «jaýap berýge qınalamyn» dep kórsetken.
«Qazaqstanda atom elektr stansıasyn salý týraly qandaı aqparat sizdi qyzyqtyrady?» degen suraqta pikirler emosıonaldy ustanymnan bastap tolyǵymen pragmatıkalyq dálelderge deıin qubylady.
Máselen, «azamattardyń densaýlyǵyna áser etýi yqtımal» jáne «ekologıaǵa áser etýi yqtımal» degen emosıonaldy pikirleri bar jaýaptardy tańdaý tıisinshe 59,5% jáne 54,1% qurady. Bul, eń aldymen, jelide AES salý yqtımaldyǵy týraly alǵashqy aqparat paıda bolǵan sátten bastap mundaı jobalardyń qaýipteri týraly ártúrli paıymdar tarala bastaǵandyǵyna baılanysty bolýy múmkin.
Aıta ketý kerek, saýalnamaǵa qatysqan halyq AES-te qaýipsizdikti qamtamasyz etýdiń naqty sharalary boıynsha pragmatıkalyq oılar aıtqan: «Apattardyń aldyn alý jónindegi qaýipsizdik sharalary» (43,1%); «Radıoaktıvti qaldyqtardy basqarý» (24,9%); «Kadrlyq áleýet» (16%)*
*(Eskertý: Qosyndysy 100% emes, óıtkeni respondentter birneshe jaýap nusqalaryn tańdaı aldy).
«Siz Qazaqstanda atom elektr stansıasyn salýǵa kelisesiz be?» degen suraqqa kelisetinderdiń úlesi 60,4% qurady.
Saýalnamaǵa qatysqandardyń 30,1%-y AES salý ıdeıasyn qoldamaıdy.
Saýalnamaǵa qatysqan árbir onynshy adam (9,5%) atom elektr stansıasynyń qurylysyna qatysty suraqqa jaýap berýden bas tartqan.
Zertteýdiń jalpy qorytyndysy:
- Respondentterdiń 55,8%-y óz azamattyq ustanymyn kórsetýge jáne AES salý máselesine qatysty daýys berýge nıet tanytty;
- AES qurylysyn qoldaýshylardyń úlesi 60,4%.
Júrgizilgen sosıologıalyq saýalnama nátıjesinde ári qaraı jarıa túsindirýdi talap etetin ekologıalyq jáne tehnıkalyq qaýipsizdik krıterııleriniń kontýry mejelendi. Atap aıtqanda, halyq densaýlyq qaýipsizdigi men qorshaǵan ortany qorǵaý, sondaı-aq qurylystyń tehnıkalyq jaǵy jáne atom stansıasynyń bolashaq jumysshylarynyń kadrlyq quramynyń kásibılik deńgeıi týraly alańdaıdy.
