Kórme materıaldary saıası qýǵyn-súrgin qurbany bolǵan shyǵysqazaqstandyqtardyń qaıǵyly taǵdyryn baıandaıdy. Qujattar men fotosýretter sol ýaqytta adamdardyń qalaı zańsyz sottalyp, atylǵanyn kýálandyrady.
Tarıhı derekterge súıensek, 1927-1953 jyldar aralyǵynda qazaq jerinde 125 myńnan astam adam qýǵyn-súrginge ushyrady, onyń 25 myńy atý jazasyna kesildi.
Olardyń ishinde Álıhan Bókeıhanuly, Ahmet Baıtursynuly, Maǵjan Jumabaev, Sáken Seıfýllın, Mirjaqyp Dýlatuly, Beıimbet Maılın syndy Alash arystary bar. Jalpy «Alash-Orda» isi boıynsha barlyǵy 4297 adam qýǵyn-súrginge, onyń 2062 atý jazasyna ushyraǵan.
Mýzeıdegi ekspozısıanyń ortalyq bóligi sheıt bolǵan Alash kóshbasshylaryn eske alýǵa arnalǵan.
Munda Alashtyń uly tulǵalaryna qatysty fotosýretter men qujat kóshirmeleri qoıyldy. Olar Á. Bókeıhanov, A. Baıtursynov, M. Dýlatov, J. Aımaýytov, Á. Ermekov, R. Mársekov, M. Tynyshbaev syndy Alash qaıratkerleriniń ómirinen aqpar beredi.
Sonymen qatar ekspozısıada 1921-1922 jyldardaǵy asharshylyqqa, konfeskeleýge baılanysty qujattar qoıylǵan.
– Qýǵyn-súrgin qoǵamnyń mádenı jáne bilim berý damýyna yqpal etkenderdiń eń jaqsysyn joıdy. Shyǵys Qazaqstanda 1350 adam qýǵynǵa ushyrap, 300 adam atylǵan, – dedi Saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn eske alý mýzeıiniń meńgerýshisi Alfıa Baqbaeva.
Sondaı-aq ekspozısıada Qazaqstanǵa poláktardy, koreılerdi, nemisterdi, Soltústik Kavkaz halyqtaryn jer aýdarylýlary jaıly baıandalady.
Sondaı-aq, búgin Shyǵys Qazaqstannyń oblysynyń ortalyǵy Óskemen qalasyndaǵy oblystyq «Halıfa Altaı» meshitinde saıası qýǵyn-súrgin jáne asharshylyq qurbandaryn eske alyp, solaqaı saıasattyń qurbany bolǵan aǵa urpaqtyń rýhyna Quran baǵyshtaldy. Qulshylyq úıine jınalǵandar endi elimizde mundaı qıynshylyq bolmasyn, keıingi urpaq beıbit zamanda ómir súrsin degen aq jarma tilekterin bildirip, duǵa etti.
