Kásipker Bolat Ábilov 1986 jylǵy Jeltoqsan oqıǵasynyń kezekti jyldyǵyna oraı jazba jarıalap, sol kezeńge qatysty áli kúnge deıin ashyq kúıinde qalǵan suraqtardy kóterdi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Onyń aıtýynsha, arada 39 jyl ótse de, bul oqıǵalarǵa qatysty suraqtar azaımaǵan. Ábilov «nege Jeltoqsan boldy, oǵan kim múddeli edi, beıbit narazylyq qanshalyqty qatygezdikpen basyp-janshyldy, qansha adam qaza tapty jáne jaralandy, naqty sandar men esimder qashan aıtylady, sol sheshimderdi kim qabyldady?» degen saýaldardy alǵa tartty. Sondaı-aq ol sol kezeńde eldi basqarǵan tulǵalardyń saıası jáne tarıhı jaýapkershiligi qashan qaralatynyn suraıdy.
Ábilov Dinmuhamed Qonaevtyń qyzmetten alynýyn, al Máskeýdiń sheshimimen, qoǵammen eshqandaı túsindirýsiz jáne dıalogsyz Qazaqstanǵa saıası da, adamı da qatysy joq adam – Gennadıı Kolbınniń respýblıka basyna kelgenin eske saldy. Onyń sózinshe, dál osydan keıin, kelesi kúni stýdent jastar alańǵa shyqqan.
Bolat Ábilovti jyldar boıy mazalaǵan negizgi másele – ásker engizý týraly sheshimniń qalaı jáne kimniń qatysýymen qabyldanǵany. Ol kúsh qoldaný jónindegi buıryqtyń artynda naqty kimder turǵanyn bilgisi kelgenin aıtady.
Osyǵan baılanysty kásipker 2000 jyldyń qańtarynda Shveısarıada Mıhaıl Gorbachevpen kezdeısoq kezdeskenin jazady. Sol kezde ol KSRO-nyń burynǵy basshysyna Almatydaǵy jaǵdaı qalaı baıandalǵanyn jáne stýdentterdiń narazylyǵyn kúshpen basý úshin ásker engizý týraly sheshimdi kim qabyldaǵanyn suraǵan.
Ábilovtiń jazýynsha, Mıhaıl Gorbachev oǵan bylaı dep jaýap bergen:
«Ol kezde beınebaılanys bolǵan joq. Jaǵdaı týraly jergilikti jerden jańa taǵaıyndalǵan Kolbın baıandap otyrdy, biraq ol naqty eshteńe aıta almady. Al Nazarbaev únemi habarlasyp, jaǵdaı baqylaýdan shyǵyp bara jatqanyn, jergilikti kúshterdiń shamasy jetpeıtinin aıtyp, ásker engizýdi talap etti. Biz ásker kirgizýge májbúr boldyq. Iaǵnı bul – jergilikti basshylyqtyń ótinishi edi. Ásker engizýdi jeke ózi Kolbın men Nazarbaev surady».
Kásipker bul sózderdi Mıhaıl Gorbachevten 2000 jyldyń qańtarynda Shveısarıada jeke ózi estigenin erekshe atap ótti.
Ábilovtiń pikirinshe, arada qyryq jylǵa jýyq ýaqyt ótse de, kýágerler tiri bolǵanyna qaramastan, Jeltoqsan oqıǵalaryna áli kúnge deıin ne saıası, ne tarıhı baǵa berilgen joq. Onyń aıtýynsha, qazaqstandyqtar óz tarıhynyń tereńin ǵana emes, tipti eń jańa kezeńin de tolyq zerdelep, túsinip úlgermegen. Ol muny da ulttyq tragedıanyń bir bóligi dep baǵalaıdy.
Kásipker Jeltoqsan oqıǵalaryn KSRO tarıhyndaǵy qazaq halqy alǵash ret jappaı túrde táýelsizdik úshin daýysyn kótergen kezeń retinde sıpattaıdy. Onyń aıtýynsha, alańǵa shyqqan jastar sol sátte tek respýblıka basynda qazaqtyń bolǵanyn ǵana qalamaǵan, olar erkindik pen derbestikke degen ishki, tarıhı umtylysty bildirgen.
Bolat Ábilov Jeltoqsandy Keńes Odaǵy irgetasynan alynǵan alǵashqy tas dep sanaıdy. Onyń sózinshe, osydan keıin basqa respýblıkalarda da ózgeris úderisteri bastaldy. Al Qazaqstan táýelsizdigin eń sońǵy bolyp jarıalady, kásipker muny sol kezdegi basshylyqtyń, naqtyraq aıtqanda Nursultan Nazarbaevtyń sheshimsizdigi men qorqynyshymen baılanystyrady.
«Tarıh únsizdikti keshirmeıdi. Ótkenmen ashyq ári adal sóılesýden qanshalyqty uzaq qashsaq, onyń salmaǵy bolashaǵymyzǵa sonshalyqty aýyr túsedi», – dep túıindedi Bolat Ábilov.
