كاسىپكەر بولات ءابىلوۆ 1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ كەزەكتى جىلدىعىنا وراي جازبا جاريالاپ، سول كەزەڭگە قاتىستى ءالى كۇنگە دەيىن اشىق كۇيىندە قالعان سۇراقتاردى كوتەردى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ونىڭ ايتۋىنشا، ارادا 39 جىل وتسە دە، بۇل وقيعالارعا قاتىستى سۇراقتار ازايماعان. ءابىلوۆ «نەگە جەلتوقسان بولدى، وعان كىم مۇددەلى ەدى، بەيبىت نارازىلىق قانشالىقتى قاتىگەزدىكپەن باسىپ-جانشىلدى، قانشا ادام قازا تاپتى جانە جارالاندى، ناقتى ساندار مەن ەسىمدەر قاشان ايتىلادى، سول شەشىمدەردى كىم قابىلدادى؟» دەگەن ساۋالداردى العا تارتتى. سونداي-اق ول سول كەزەڭدە ەلدى باسقارعان تۇلعالاردىڭ ساياسي جانە تاريحي جاۋاپكەرشىلىگى قاشان قارالاتىنىن سۇرايدى.
ءابىلوۆ دىنمۇحامەد قونايەۆتىڭ قىزمەتتەن الىنۋىن، ال ماسكەۋدىڭ شەشىمىمەن، قوعاممەن ەشقانداي ءتۇسىندىرۋسىز جانە ديالوگسىز قازاقستانعا ساياسي دا، ادامي دا قاتىسى جوق ادام – گەنناديي كولبيننىڭ رەسپۋبليكا باسىنا كەلگەنىن ەسكە سالدى. ونىڭ سوزىنشە، ءدال وسىدان كەيىن، كەلەسى كۇنى ستۋدەنت جاستار الاڭعا شىققان.
بولات ءابىلوۆتى جىلدار بويى مازالاعان نەگىزگى ماسەلە – اسكەر ەنگىزۋ تۋرالى شەشىمنىڭ قالاي جانە كىمنىڭ قاتىسۋىمەن قابىلدانعانى. ول كۇش قولدانۋ جونىندەگى بۇيرىقتىڭ ارتىندا ناقتى كىمدەر تۇرعانىن بىلگىسى كەلگەنىن ايتادى.
وسىعان بايلانىستى كاسىپكەر 2000 جىلدىڭ قاڭتارىندا شۆەيساريادا ميحايل گورباچيەۆپەن كەزدەيسوق كەزدەسكەنىن جازادى. سول كەزدە ول كسرو-نىڭ بۇرىنعى باسشىسىنا الماتىداعى جاعداي قالاي باياندالعانىن جانە ستۋدەنتتەردىڭ نارازىلىعىن كۇشپەن باسۋ ءۇشىن اسكەر ەنگىزۋ تۋرالى شەشىمدى كىم قابىلداعانىن سۇراعان.
ءابىلوۆتىڭ جازۋىنشا، ميحايل گورباچيەۆ وعان بىلاي دەپ جاۋاپ بەرگەن:
«ول كەزدە بەينەبايلانىس بولعان جوق. جاعداي تۋرالى جەرگىلىكتى جەردەن جاڭا تاعايىندالعان كولبين بايانداپ وتىردى، ءبىراق ول ناقتى ەشتەڭە ايتا المادى. ال نازاربايەۆ ۇنەمى حابارلاسىپ، جاعداي باقىلاۋدان شىعىپ بارا جاتقانىن، جەرگىلىكتى كۇشتەردىڭ شاماسى جەتپەيتىنىن ايتىپ، اسكەر ەنگىزۋدى تالاپ ەتتى. ءبىز اسكەر كىرگىزۋگە ءماجبۇر بولدىق. ياعني بۇل – جەرگىلىكتى باسشىلىقتىڭ ءوتىنىشى ەدى. اسكەر ەنگىزۋدى جەكە ءوزى كولبين مەن نازاربايەۆ سۇرادى».
كاسىپكەر بۇل سوزدەردى ميحايل گورباچيەۆتەن 2000 جىلدىڭ قاڭتارىندا شۆەيساريادا جەكە ءوزى ەستىگەنىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى.
ءابىلوۆتىڭ پىكىرىنشە، ارادا قىرىق جىلعا جۋىق ۋاقىت وتسە دە، كۋاگەرلەر ءتىرى بولعانىنا قاراماستان، جەلتوقسان وقيعالارىنا ءالى كۇنگە دەيىن نە ساياسي، نە تاريحي باعا بەرىلگەن جوق. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندىقتار ءوز تاريحىنىڭ تەرەڭىن عانا ەمەس، ءتىپتى ەڭ جاڭا كەزەڭىن دە تولىق زەردەلەپ، ءتۇسىنىپ ۇلگەرمەگەن. ول مۇنى دا ۇلتتىق تراگەديانىڭ ءبىر بولىگى دەپ باعالايدى.
كاسىپكەر جەلتوقسان وقيعالارىن كسرو تاريحىنداعى قازاق حالقى العاش رەت جاپپاي تۇردە تاۋەلسىزدىك ءۇشىن داۋىسىن كوتەرگەن كەزەڭ رەتىندە سيپاتتايدى. ونىڭ ايتۋىنشا، الاڭعا شىققان جاستار سول ساتتە تەك رەسپۋبليكا باسىندا قازاقتىڭ بولعانىن عانا قالاماعان، ولار ەركىندىك پەن دەربەستىككە دەگەن ىشكى، تاريحي ۇمتىلىستى بىلدىرگەن.
بولات ءابىلوۆ جەلتوقساندى كەڭەس وداعى ىرگەتاسىنان الىنعان العاشقى تاس دەپ سانايدى. ونىڭ سوزىنشە، وسىدان كەيىن باسقا رەسپۋبليكالاردا دا وزگەرىس ۇدەرىستەرى باستالدى. ال قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن ەڭ سوڭعى بولىپ جاريالادى، كاسىپكەر مۇنى سول كەزدەگى باسشىلىقتىڭ، ناقتىراق ايتقاندا نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ شەشىمسىزدىگى مەن قورقىنىشىمەن بايلانىستىرادى.
«تاريح ۇنسىزدىكتى كەشىرمەيدى. وتكەنمەن اشىق ءارى ادال سويلەسۋدەن قانشالىقتى ۇزاق قاشساق، ونىڭ سالماعى بولاشاعىمىزعا سونشالىقتى اۋىر تۇسەدى»، – دەپ تۇيىندەدى بولات ءابىلوۆ.
