Selınograd – burynǵy Astananyń ataýy. Bir jyldary Aqmola bolyp ta ózgerdi. Qazir elordasy Astana. Selınograd kópultty qala boldy. Onda nemis, orys, kazak, tatar sekildi ondaǵan ult ókili turdy. Resmı derekterge qaraǵanda, qazaq ultynyń úles salmaǵy tym az bolǵany aıtylady.
Selınograd – mashına jasaý, tústi metaldardy óńdeý, jeńil ónerkásip, astyq óndirisi ortalyǵy boldy. Munda jumyssyz adamdar kezikpeıtin. Qala qarapaıym da buıyǵy ómir súrdi.
Reseı ımperıasynyń 1862 jylǵy 7 mamyrdaǵy sheshimimen Aqmola stanısasyna resmı túrde qala mártebesi berildi. Buǵan deıin de bul ólkede bekinis bolǵan. Kenesary bastaǵan qol Reseı bekinisine birneshe márte shabýyl jasaǵany tarıhtan málim.
1939 jyldyń qazan aıynda keńes ókimeti Aqmolany oblys ortalyǵy etip bekitti. Bul jyldary qalada 32,5 myń turǵyn ómir súrdi. Aqmola tarıhynyń kelesi bir kezeńi – tyń jerlerdi ıgerý jyldary. Bul jyldary Aqmola oblysy eldiń eń mańyzdy astyqty aımaǵyna, aýylsharýashylyǵy, mashına qurylysy ortalyǵyna aınaldy.
1960 jylǵy 26 jeltoqsanda tyń ólkesin qurý týraly Jarlyq shyqty. 1961 jyly qalanyń aty Selınograd bolyp ózgertilip, 1962 jyly resmı túrde Selınograd ataýy bekitildi. Osy jyldary Qazaqstanda tyń ólkesin quryp, onyń astanasyn Selınograd qalasy jasaý ıdeıasy beleń aldy. Biraq ol bastamany jergilikti ult, qazaq halqy qoldamady. Alaıda joba jasalynyp, sol jyldary qalada tyń ıgerýshiler saraıy turǵyzyldy. 355 adamǵa josparlanǵan bul ǵımarat salystyrmaly túrde alǵanda Kremldegi Sıezer saraıynan keıingi ekinshi orynda turatyn.
QR Joǵarǵy Keńesi tóralqasynyń 1992 jylǵy 6 shildedegi «Oral, Selınograd, Shymkent oblystary men Selınograd qalasynyń tarıhı ataýlaryn qalpyna keltirý týraly» Qaýlysyna sáıkesti qalanyń tarıhı ataýy qaıta qalpyna keltirildi. Sóıtip, 1992 jyly Selınograd qaıtadan Aqmola bolyp ózgerdi.
Selınograd týraly aıtqanda, 1979 jylǵy halyq tolqýyn eske almaı ketý múmkin emes. Osydan týra 38 jyl buryn Kreml Qazaqstanda nemis avtonomıasyn qurýǵa talpynyp, arnaıy sheshim shyǵardy. Buǵan eń aldymen Selınograd turǵyndary qarsy shyqty. Olar Qazaqstan jerin bólshekteýge, avtonomıa qurýǵa múldem bolmaıtynyn eskertip, arnaıy sherý uıymdastyrdy. Bul halyq narazylyǵyn kimniń uıymdastyrǵany áli kúnge deıin belgisiz.
1990 jyldardyń basynda bolashaq elordamyz Aqmola qalasy bolyp bekitilgennen keıin Arqa tósine elimizdiń túkpir-túkpirinen turǵyndar kóshe bastady. Sonda elden buryn memlekettik qyzmetpen barǵan bir aǵamyz qaladaǵy qazaqtardyń bar-joǵy 10 paıyzǵa da jetpegenin, qazaq mektebi, balabaqshasy múldem bolmaǵanyn eske alady.
Astana qalasy
Elimizdiń elordasy Astananyń qurylǵanyna keler jyly 7 shildede 20 jyl tolady. Burynǵy Selınograd – Aqmola qalasyn ıemdengen shaǵyn qala qazir Qazaqstannyń saıası-ekonomıkalyq ortalyǵy – Astana.
Qazaqstan ortalyǵyn Arqa tósine kóshirý ıdeıasynyń avtory – Prezıdent N. Nazarbaev. Ol Táýelsizdiktiń alǵashqy jyldary-aq memleket astanasyn aýystyrý bekimine keldi. 1998 jyly 10 maýsym kúni qalanyń el ortalyǵy – Astana bolý merekesi resmı túrde atalyp ótti.
Qalanyń bas josparyn jasaýǵa Elbasy basshylyǵymen álemdik sáýlet óneriniń ataqty sheberleri qatysty. Álemge áıgili japon sáýletshisi Kıse Kýrokava, qazirgi zamannyń uly sáýletshisi aǵylshyn Norman Foster, ıtalándyq sheberler – Manfredı Nıkolettı men Maksımılán Fýksas Astana qurylysyna qoltańbalaryn qaldyrdy.
Astana osy jyldar ishinde adam tanymastaı ózgerdi. Ol – Shyǵys pen Batystyń arhıtektýralyq jańalyqtaryn, tarıhı baılanysyn, zamanaýı jetistikterdi, fılosofıalyq mazmunǵa baı mánerdi boıyna sińirgen eń jas astanalardyń biri.
Qazir Astanada 1 mıllıonnan artyq halyq turady. Onyń basym kópshiligi elimizdiń ár jerinen kelgen memlekettik qyzmetkerler, ulttyq jáne jeke kompanıalardyń ókilderi, halyqaralyq uıymdardyń jetekshileri, stýdentter men qarapaıym jumysshylar. Astanaǵa búginderi mánsap qýyp baratyndarmen salystyrǵanda, jumys isteý úshin, bıznes bastaý úshin baratyndardyń sany molaıǵany baıqalady.
Astana – halyqaralyq mańyzdy jıyndardyń, sımpozıýmdar men forýmdardyń ordasyna aınaldy. 2011 jyly Astana tórinde EQYU-nyń biregeı samıti ótti. Byltyr EKSPO-2017 kórmesi ashylyp, úsh aı boıy «Bolashaqtyń energıasy» taqyrybynda halyqaralyq mamandandyrylǵan kórme el nazaryn ózine aýdardy.
Astana – sáýleti men dáýleti jyl sanap kemeldenip kele jatqan qala. Astana mańyna «Jasyl beldeý» jobasy aıasynda úlken orman baǵy ósirilýde. Onda álemniń ár elinen ákelingen aǵashtar otyrǵyzylyp, Astana mańyz jasyl jelekke bóleý josparlanǵan.
Astana – «Báıterek», Aqorda, «Han shatyr», «Dýman», Saltanat saraıy, EKSPO qalashyǵy sekildi ondaǵa biregeı sáýletti keshender arqyly ózine eldi baıraıdy. Odan bólek sport saraılary, teatrlar, konsert zaldary, bireegı eskertkishter, álemge tanymal oqý oryndary Astana dańqyn uzaqqa jetkizip otyr.
Astana – elimiz ekonomıkasyn órge súırep otyrǵan lokomotıv. Bolashaqta EKSPO qalashyǵyn álemdik ekonomıkalyq ortalyqqa aınaldyrý jospary bar. Elimizdiń damý barysyna kóz jibergender bul qalanyń el damýyna qosqan úlesi zor ekenin aıtady. Óıtkeni, Ońtústiktegi saýda, qyzmet kórsetý, óndiris oshaǵyn ashý qyzmet túrleri Soltústikke jyljydy. Infraqurylym, halyqaralyq qatynas joldary, avtojol men temir jol salynyp, elishilik barys-kelis nyǵaıdy. Bul úrdis áli de toqtaǵan joq.
