80-jyldardyń basynda Taısondy kókke kóterip, aýyr salmaqtaǵy qolǵap sheberleri arasynda oǵan teń keletin tulǵa joqqa tán dep keletin pikirler ústemdik qurǵan edi. Tipti, onyń qarsylasy bar bolǵany birinshi raýndqa ǵana shydas beretin. Osynaý «jyn peri» sondaı toǵyz jeńisin nebári bir mınýtta ǵana quryqtady.
Bir aıta keterligi, onyń kezdesýine asyǵatyn jankúıerler qumardan shyǵa almaı qalatyn. Árıne, júz dollarǵa bılet alyp, ol nebári 30 sekýndqa ǵana sozylsa odan kimge qyzyq? Osyndaı «qas-qaǵym sáti» osydan 30 jyl buryn bolǵan edi.
Temir Taıson sol joly ataqty aýyr salmaqtaǵy boksshy Djo Freızerdiń uly Marvıs Freızerdi 30 sekýndta uryp túsirgen edi. Bul kezde onyń jasy 20-da, salmaǵy 90,5 kg. bolatyn. Onyń kúrzi soqqysynan 2 metrlik alyptar sulap túsip jatty.
Budan keıin T.Berbıkbekpen bolǵan jekpe-jek 40 sekýndqa sozyldy. Osydan soń jankúıerler baıaǵy Muhammed Álıdiń aıyzyńdy qandyratyn keıde edáýir uzaqqa sozylatyn ónerin saǵynatyn, eske alatyn boldy.
Munyń syrtynda Taısonnyń tabysy da bas aınalatyndaı edi. Qas-qaǵym sát, sekýndtyń ishinde myńdaǵan, mıllıondaǵan dollar óz-ózinen quıylyp jatty. Máselen, Maıkl Spınkspen bolǵan kezdesýinde ol ózindik rekordty jańartty. Ol 91 sekýndqa sozylǵan osy jolǵy básekede álem boksy tarıhyndaǵy eń joǵary tabys – 22 mıllıon dollarǵa qol jetkizip, dúnıeni dúr silkindirdi.
Demek, Maık ár sekýnd saıyn 240 myń dollar tapqan bolyp shyǵady. Árıne, Taıson da pende, keıbir kóńili soqpaǵan sátterde upaı sanymen de basym tústi, biraq, mundaı jaǵdaı onyń ómirinde sırek kezdesetin.
Alaıda, Taısonnyń juldyzdy kúnderi uzaqqa barmady. 80-jyldardyń sońynda ol ishimdikke salynyp, polısıamen ilinisip qalyp júrdi. Keıbireýlerdi uryp ketip júrdi, áıelimen ajyrasty.
Al 1991 jyly jazda 18 jastaǵy «Amerıkanyń qara arýyn» zorlaǵany úshin túrmege tústi. Taǵdyrdyń osy soqqysynan keıin esin jıǵan ol boksqa qaıta oralǵanymen, burynǵy qaýqarynan alystap qalǵan edi.
Bul rette E.Holıfıldpen bolǵan kezdesýdi jurt áli umyta qoımaǵan bolýy kerek. Ábden tıtyqtaǵan Taıson sońǵy raýndqa zorǵa shydas bergen edi. Alaıda, Taıson bul kezdesý úshin 30 mıllıon dollar alyp, al Holıfıld 5 mıllıon dollardy qanaǵat tutqan. Osydan keıin baryp ótken qarymta kezdesý álem boksynyń tarıhynda esten shyqpastaı bolyp qaldy.
Holıfıldpen qaıta kezdesken Taısonnyń kári jyny qaıta qozyp, qulaǵyn julyp alǵany esterińizde bolar. Árıne, oǵan eki jyldan keıin lısenzıasyn qaıtyp bergenimen, ol báribir jaman atymen qaldy. Tipti, ony sporttyń eń qandy degen túrine de jolatpaı, bári qashatyn boldy. Mıllıondaǵan aqshalaryn birneshe márte ótken sot isine jumsady.
Búginde Taısondy sol baıaǵy ataq-dańqy asyrap júr. Óz ómiri jaıly kitap shyǵaryp, teleshoý júrgizedi. Tipti, saıasatqa da aralasyp qoıady. Taıaýda ol AQSH prezıdenttiginen úmitker Donald Tramptyń kandıdatýrasyn qoldaıtynyn bildirdi. Tipti, mıllıarder senator «Maık Taıson meni qoldaıdy jáne bul maǵan unaıdy. Nebir keremet jigitter meniń jaǵymda» dep lepirdi.
Búginde erdiń jasy elýge kelip otyrǵan temir kúrzi ıesi ómirinde sátsizdikterge ushyrap, taǵdyrdan qansha taıaq jese de «jylannyń úsh kesse de kesirtkedeı qaýqary bar» demekshi, áli de taǵynan túse qoıǵan joq, baıaǵy dańqy ózine endi qyzmet ete bastady.
Derekkózi: «Almaty aqshamy» gazeti
