"Bolashaq qarqyn qazaqstandyq kompanıalar IV toqsan men ótken jyl úshin esep bere bastaǵan kezde, ıaǵnı aqpan aıynda aıqyndala bastaıdy. Osy kezeńde ınvestorlar emıtent qandaı dıvıdendter tóleı alatynyn túsinedi. Eger jyl sátti ótse, onda aqpan aıynan sáýir aıynyń ortasyna deıingi kezeńde kóbinese KASE ındeksiniń jaqsy ósimi baıqalady, bul jaǵdaı josparlanyp otyrǵan dıvıdendterge aksıalardy satyp alýǵa baılanysty. Bul kezeńdi biz dıvıdendter maýsymy dep ataımyz". Osylaı degen Freedom Finance Global kompanıasynyń sarapshysy Ańsar Abýev KASE-degi dıvıdentteri boıynsha kóshbasshy kompanıalardy atady, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Onyń aıtýynsha, 2017 jyldan 2025 jylǵa deıin dıvıdendter maýsymynda KASE ındeksi orta eseppen 4,2% ósti. Árıne, baǵa belgilenimderi tómendeıtin jaǵdaılar da bolyp jatady, alaıda mundaı sebepter birdeı bolýy múmkin, azaıtylǵan jáne tolyǵymen joıylǵan dıvıdendterdiń táýekeli ınvestorlar úshin jaǵymsyz faktor retinde áreket etedi.
"Mundaı kezeńderge mysal retinde 2020 jyl bolyp sanalady, ol kezderi koronavırýs indeti naryqtaǵy ortalyq dıvıdendtik kompanıalardyń kóbinde tólemderdiń joıylýyna/aýysýyna sebep boldy. Osyǵan uqsas jaǵdaı 2022 jylǵy aqpanda Reseı men Ýkraına arasyndaǵy soǵystyń bastalýyna baılanysty naryq dúdámal kúıge tap bolǵan kezde boldy. Eki jaǵdaı da naryq úshin "qara aqqýlar" dep atalatyn qalyptan tys dúnıe bolyp tabylady. Eger osy eki jyldy retrospektıvti statısıkadan alyp tastasa, onda 2017 jyldan 2025 jylǵa deıin dıvıdendter maýsymynda KASE ındeksiniń ortasha ósimi 7%-dy quraıdy", - deıdi Ańsar Abýev.
Ol jergilikti ınvestor úshin dıvıdendtik tólemder aksıalardy tańdaǵan kezde mańyzdy faktorlardyń biri bolyp qala beretinin aıtady.
"Biz, kóbinese aksıalar dıvıdendterdiń kiristiligi kútilgennen joǵary ósetin jaǵdaılarǵa tap bolamyz jáne kerisinshe, aksıonerler tizilimi bekitilgennen keıin aksıalar quny úlken mólsherge túsedi. Dıvıdendterden, tipti kiristiligi jaǵynan úlken emes dıvıdendterden bas tartsa, qaǵazdardyń tartymdylyǵyn, tipti, byltyr Air Astana-da bolǵan sıaqty, nashar deńgeıge deıin azaıtady. Sondaı-aq, kompanıa dıvıdendtik tólemderdi kúrt azaıtqannan keıin ınvestorlardyń naryqtaǵy bir kezderi úzdik bolǵan dıvıdendtik aksıa bolǵan QazTransOıl aksıalaryna qarym-qatynasy qatty ózgerdi", - deıdi ol.
Naryqtyń dıvıdendti kóshbasshylary
KASE ındeksindegi 10 aksıanyń 8-i dıvıdend tóleıdi. Atap aıtqanda, olar: Halyk Bank, KEGOC, Air Astana, QazMunaıGaz, Kaspi.kz, Qazatomónerkásip, Qazaqtelekom jáne QazTransOıl. Bank SentrKredıt áli tólem jasaǵan joq, al Kcell 2021 jyldan bastap dıvıdent tóleýdi toqtatty.
Aıta ketsek, aksıalardyń dıvıdendtik kiristiligin dırektorlar keńesiniń usynymy jarıalanǵan sátte aksıonerlerdiń jyldyq nemese kezekten tys jınalysynda tólemder bekitilgen sátte nemese dıvıdendter tizilimin bekitpes buryn baǵalaýǵa bolady.
"2024 jylǵy shildeden bastap 2025 jylǵy 30 maýsymǵa deıin KASE ındeksindegi Qazaqtelekom kiristiligi 16,64%-dy quraıtyn aksıalary eń joǵary kórsetkishke ıe. Alaıda, bul arada myna mańyzdy jaıtty eskerý kerek: Qazaqtelekom aksıonerlerdiń jyldyq jalpy jınalysynda 26 664,88 teńge mólsherinde joǵary arnaıy dıvıdendterdi bekitti, bul jaǵdaı Altel jáne Tele2 syndy eki uıaly operatoryn satqannan keıin qarajatty bólýden týyndaýda ári ol byltyrǵy tólemderden 12 ese kóp. Mundaı dıvıdendterdiń bir rettik sıpatyna baılanysty osy tólemge deıingi kiristilikti negizge alý qısyndy bolady, al ol 3,6%-dy quraıdy", - deıdi Freedom Finance Global sarapshysy.
Sarapshy joǵary dıvıdendtik kiristiliktiń turaqtylyǵy ózderi úshin KASE ındeksindegi basymdyqqa ıe ekenin eskere otyryp, kóshbasshy jáne eń kóp dıvıdendtik qaǵaz dep 12,4% kórsetkishpen Halyk Bank (HSBK) aksıalaryn sanaıtynyn aıtady.
"Sońǵy 5 jylda bank dıvıdendteriniń ortasha jyldyq ósimi 26%-dy qurady. Sonymen qatar, kompanıa byltyrdan bastap KEGOC sıaqty dıvıdendterdi jylyna 2 ret tóleýge sheshim qabyldady. Úzdik dıvıdendtik kórsetkishterden bólek, Halyk Bank-tiń irgeli kórsetkishteri keremet, mýltıplıkatorlardyń tartymdy mánderi jáne aksıalardyń naryqtyq qunynyń qory bar, bul jaǵdaı HSBK aksıalaryn KASE bırjasynda uzaq merzimdi ınvestordyń úzdik ári tańdaýly portfeline aınaldyrady", - deıdi ol.
Dıvıdendter kiristiliginiń mólsheri jaǵynan ekinshi orynda KEGOC tur.
"Investorlar dıvıdendterdiń jylyna eki ret tólenetindigine baılanysty olardyń shamasyn birden baǵalaı almaýy múmkin, alaıda aksıalardyń 12 aılyq kiristiligi Halyk Bank-ten sál ǵana artta qalyp, 11,6%-dy quraıdy. Bul rette, KEGOC asa joǵary baǵa turaqtylyǵymen erekshelenedi. KEGOC aksıalarynyń KASE ındeksine beta koefısıenti (jalpy alǵanda naryqpen salystyrǵanda aksıalardyń qubylmalylyǵyn ólsheıtin qarjylyq kórsetkish) nebári 0,43-ti quraıdy. Mysaly, eger KASE ındeksi 10%-ǵa ósse nemese tómendese, onda KEGOC-tyń aksıalary ósedi nemese tıisinshe 4,3% tómendeıdi. Joǵary dıvıdendti kiristilikpen birge aksıalar qorǵanys quraly retinde uzaq merzimdi portfel úshin tamasha tańdaý. Sońǵy 5 jylda aksıalardaǵy dıvıdendterdiń ortasha jyldyq ósimi 9%-dy qurady", - deıdi maman.
Kiristiliktiń mólsheri jaǵynan úshinshi orynda dıvıdendter retinde taza paıdanyń 100%-nan astamyn tólegen, qazaqstandyq naryqtyń bir kezderi "dıvıdend patshasy" atanǵan QazTransOıldyń aksıalary ornalasqan.
"Mundaı saıasat kompanıa qatysqan Halyqtyq IPO baǵdarlamasymen baılanysty boldy. Alaıda, 2022 jyly QazTransOıl bir aksıaǵa nebári 26 teńge tólep, dıvıdendter deńgeıin aıtarlyqtaı azaıtty. Máselen, 2015 jyly IPO ótkizilgen sátten bastap kompanıa óz aksıonerlerine jylyna orta eseppen 131,7 teńge tóledi. Sońǵy bekitilgen dıvıdendter bir aksıaǵa 65 teńge boldy, bul kórsetkish 2022 jylmen salystyrǵanda eki esege kóp. 30 maýsymǵa deıin qaǵazdardyń dıvıdendtik kiristiligi 8%-dan sál asty", - deıji Abýev.
Tórtinshi orynǵa kútpegen jerden 7,33% kórsetkishpen Air Astana kompanıasy kóterilip otyr. Kompanıa IPO-ǵa deıin de, odan keıin de ózin dıvıdend jaǵynan tanyta almady, alaıda 2024 jyly tólemderden bas tartý bólshek ınvestorlar arasynda aksıalardyń tanymaldylyǵyna qatty áser etti. Sarapshynyń aıtýynsha, bıyl kompanıa bir aksıaǵa 53,7 teńge tóledi, bul is júzinde jaqsy kórsetkish bolyp otyr. Osyǵan qaramastan, bul aksıalarǵa degen qyzyǵýshylyqtyń qatty artýyn týdyrmady, nátıjesinde AIRA qaǵazdary baǵasynyń ósý áleýeti joǵary uzaq merzimdi bolyp sanalady.
Qazaqstannyń qarjylyq tehnologıa alpaýyty sanalatyn Kaspi.kz aksıalary besinshi orynǵa jaıǵasqan.
"Jergilikti naryqtaǵy jalǵyz kompanıa toqsandyq dıvıdendter tólep otyrady. Aıta ketý kerek, Kaspi Hepsiburada túrik marketpleısin satyp alýǵa jáne damytýǵa jumsalǵan shyǵynǵa baılanysty II toqsandyq tólemdi ótkizip alǵanyn eskerý kerek. Bul - ótpeli kezeńdegi qısyndy sheshim. Aıta ketý kerek, biz klıentterimizdiń dıvıdendter tóleýge baılanysty jańalyqtarda Kaspi.kz jáne Kaspi bank-ti shatastyryp jatatynyn jıi baıqaımyz. Kaspi bank neǵurlym joǵary tólemder jasaıdy, alaıda bul qaǵazdar naryqta saýdalanbaıdy, al ınvestorlarǵa tıesili aksıalar zańdy túrde múldem basqa kompanıa – Kaspi.kz-ke tıesili", - deıdi sarapshy.
Qazatomónerkásip dıvıdendterdi taza paıdadan emes, jedel aqsha aǵynynyń 75%-y formýlasyna sáıkes tóleıdi. Sońǵy 5 jylda dıvıdendterdiń mólsheri ortasha eseppen 30%-ǵa ósti. Aıta ketý kerek, kompanıa dollarlyq eksporttaýshy, bul onyń kiristerin ınflásıadan jáne teńgeniń qunsyzdanýynan qorǵaıdy.
Qazaqtelekomǵa qaraǵanda dıvıdendterdi QazMunaıGaz azyraq tóleıdi. Bir qyzyǵy, qaǵazdardyń dıvıdendtik kiristiligi tólemder mólsheriniń azaıýyna emes (olar múldem ózgermeıdi), kompanıa aksıalarynyń baǵasy jyl saıyn turaqty túrde ósip otyrýyna baılanysty jyl saıyn azaıýda. QazMunaıGaz IPO-ǵa 3 jyl qatarynan shyqqan sátten bastap bir aksıaǵa 491,71 teńge tóleıdi.
"Qazaqstan qor naryǵy úshin jergilikti kompanıalardyń dıvıdendteri asa mańyzdy quramdas bólik bolyp tabylady, keıde aksıalardyń baǵa belgilenimderine aıtarlyqtaı áser etedi. Dıvıdendter, negizinen, mamyrdan maýsymǵa deıin tólenedi, bul jaǵdaı naryqqa jetkilikti ınvestorlardy tartýǵa yqpal ete otyryp, maýsymdyq qozǵalysty jandandyrady", dep sózin túıindeıdi Freedom Finance Global sarapshysy.
Buǵan deıin saıtymyzda "Depýtat mıllıardtap dıvıdent alatyn bankterdiń aksıonerlerine de salyq salýdy usyndy" degen materıal jarıalanǵan bolatyn.
