Muhtar aǵa, sońǵy ýaqytta bilim salasyndaǵy reforma týraly estip jatqan shyǵarsyz? Búgin «UBT testinen qazaq tilin alyp tastapty» dep jatyr. Bul másele boıynsha ne aıtasyz?
– Talaı mınıstrdi kórdik qoı. Biraq óz basym dál myna Saǵadıev sekildi mıymen emes, qarnymen oılaıtyn birde-bir mınıstrdi kórmeppin! Qazaq tilin alyp tastaý degen ne sumdyq? Qaısybir jyly Japonıanyń 9 qalasyn aralap, ádeıi zerttep kórdim. Onda bala 12 jasqa tolǵansha eshqandaı shet el tilin oqytpaıdy eken. 12 jasqa deıin balanyń boıyna ana tiliniń qudiretin sińiredi. Odan keıin, meıli, 100 til úırenem dese de óz erki. Monoultty jáne monolıtti dep esepteletin Japonıa qoǵamy osyndaı bolǵanda, bizge ne joryq deseıshi? Saǵadıevtiń maqsaty bireý ǵana. Ol ultty qurtý…
Sizdiń oıyńyzsha, bul tek, mınıstr Saǵadıevtiń ǵana bastamasymen júzege asyp jatqan reforma ma?
– Joq. Saǵadıevtiń jeke bastamasy emes. Joǵarydan tapsyrma beredi. Sony oryndap jatyr. Men budan 8 jyl buryn osy máseleni aldyn-ala talaı jazǵanmyn. Tipti, osy taqyrypqa arnaǵan óleńim de bar…
Keshirińiz… Joǵarydan tapsyrma bolǵanda, qalaı? Kremlden «osylaı jasańdar» deýi múmkin be?
– Kreml «mynany naqty bylaı et» deı almaıdy. Bizdiń ishki saıasatymyzǵa qol suǵa almaıdy. Biraq árıne, solardyń yńǵaıyna jyǵylǵan, aqshaǵa satylǵan, túıeni túgimen, nardy júgimen jutatyn jemqor sheneýnikterimiz joq emes.
Qazir bilim ǵana emes, ıdeologıalyq salanyń bárinde topastandyrý saıasaty júrgizilip jatyr. Kez-kelgen telearnany qosyp qalsańyz, yryńbaı-jyryńbaı ánshi kóp. Sybaı-saltań ázil-ysqaq teatry kóp. Olardyń ne dámi, ne tatymy, ne astary joq jeńil ázili adamdy kúldirmeıdi de.
Munyń sebebi nede dep oılaısyz?..
– Qazir máseleniń bári aqshada! Bir kompozıtorsymaq sózin ózi jazady, áýenin de ózi jazyp, ózi oryndaıdy. Telearnaǵa keledi de, álgi ánsymaǵynyń janyna 5 myń dollar qoıady. Boldy! Tańerteńnen keshke deıin sonyń áni teledıdardan yńyranady da turady! Nemese ortańqol bir kompozıtorsymaq, álde ánshisymaqty alaıyq. Shashylyp, shyǵarmashylyq keshin Respýblıka Saraıynda kórsetedi.
Sosyn ony elimizdegi tórt birdeı telearna 4 saǵat boıy beredi de jatady. Sál burynyraq meniń ózimdi kúnine úsh telearnanyń baǵdarlamasyna shaqyratyn. Qazir jarty jylda bir telearna shaqyrmaıdy. Nege? Óıtkeni, olarǵa shyndyqty shyrqyratyp aıtatyn Shahanov emes, qaltasy qalyń Aqshabaı kerek!
