Reseı Federasıasynyń Prezıdenti Vladımır Pýtın Qasym-Jomart Toqaevqa arnaǵan quttyqtaý sózinde Baıqońyr qalasynyń damýyna Reseı tarapy zor kóńil bólip otyrǵanyn jáne bul baǵyttaǵy jumystar jalǵasa beretinin málimdedi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Qurmetti Qasym-Jomart Kemeluly! Qurmetti qazaqstandyq jáne reseılik dostar! Qadirli Baıqońyr ǵarysh aılaǵynyń qyzmetkerleri men ardagerleri! Sizderdi aty ańyzǵa aınalǵan Baıqońyr ǵarysh aılaǵynyń 70 jyldyq mereıtoıymen shyn júrekten quttyqtaımyn. 1955 jyldyń 2 maýsymy – osy kúni Keńes Odaǵynda erekshe mańyzǵa ıe zymyran synaq alańyn, bolashaqta Jer betindegi tuńǵysh ǵarysh aılaǵyna aınalatyn keshendi qurý týraly memlekettik sheshim qabyldandy. Uly Otan soǵysy aıaqtalǵannan keıin bar-joǵy on jyl ótkende, surapyl soǵystyń saldarynan eńsesi túsken, orny tolmas shyǵyn kórgen kópultty keńestik halyq tek qıraǵan qalalar men aýyldardy qaıta qalpyna keltirip qana qoımaı, sonymen qatar ekonomıkalyq jáne tehnologıalyq serpiliske qol jetkizip, bolashaqqa batyl qadam jasaı aldy – adamzatty juldyzdar álemine bastaıtyn ǵarysh dáýiriniń esigin ashty", – dedi Pýtın óz quttyqtaýynda.
Onyń aıtýynsha, Baıqońyrdyń salynýy – keń kólemdi ǵaryshtyq baǵdarlamalarmen qatar – naǵyz erlik, janqıarlyq pen qaısarlyqtyń úlgisi.
"Biz Baıqońyrdy jobalap, salyp, alǵashqy kúnderden bastap ǵarysh aılaǵynda qyzmet atqarǵan barlyq odaqtas respýblıkalardan kelgen júzdegen myń adamnyń qajyrly eńbegine, tıtandyq tabandylyǵyna bas ıemiz. Baıqońyr shejiresin jazǵan ǵalymdar men konstrýktorlardy, synaqshy ushqyshtardy, azamattyq jáne áskerı mamandardy jyly sezimmen eske alamyz. Dál osy jerde, Baıqońyrda adamzat tarıhynyń jańa dáýiri bastaldy, qıaldar shyndyqqa aınaldy. 1957 jyly dál osy jerden R-7 zymyrany arqyly Jerdiń alǵashqy jasandy serigi ushyryldy. Al 1961 jylǵy 12 sáýirde Iýrıı Gagarın Baıqońyrdan ǵaryshqa attanyp, Jerdi aınalyp shyqqan adamzattyń tuńǵysh ókili boldy", – dedi Reseı prezıdenti.
Ol Baıqońyr tarıhynda basqa da aıtýly sátterdiń kóp ekenin atap ótti.
"1963 jyly tuńǵysh áıel ǵaryshker Valentına Tereshkovanyń ushýy, 1971 jyly álemdegi alǵashqy "Salút-1" orbıtalyq stansıasynyń ǵaryshqa shyǵarylýy, 1988 jyly kóp márte paıdalanýǵa arnalǵan "Býran" kemesiniń ushyrylýy – osynyń bári Baıqońyrmen tikeleı baılanysty. 1998 jyly dál osy jerden Halyqaralyq ǵarysh stansıasynyń alǵashqy modýli – "Zará" ushyrylyp, jańa dáýirge jol ashyldy. Baıqońyrdan osy ýaqytqa deıin eki jarym myńnan astam zymyran ushyryldy. 200-den asa ǵaryshker osy jerden orbıtaǵa attandy", - dep qosty ol.
Pýtınniń sózinshe, Baıqońyrdan ǵaryshqa tek keńestik emes, túrli elderden shyqqan ǵalymdar da sapar shekti. Olar ǵarysh keńistiginde tyń ǵylymı tájirıbeler men zertteýler júrgizdi.
"Baıqońyrdyń qazaq tilinen aýdarǵanda "baı ólke" degen maǵyna beretinin eskersek, bul ataýdyń máni óte tereń ári oryndy. Bul ǵarysh aılaǵynyń álemdik ǵylym men tehnıkanyń damýyna qosqan úlesi – baǵa jetpes baılyq. Qazirgi tańda Baıqońyr – álemdegi eń iri ári zamanaýı ǵarysh aılaqtarynyń biri. Onda shamamen jeti myńǵa jýyq qyzmetker eńbek etedi. Ǵarysh aılaǵynyń áleýeti Reseıdiń, TMD elderiniń jáne ózge de memleketterdiń ǵaryshtyq baǵdarlamalarynda belsendi qoldanylady", – dedi Reseı kóshbasshysy.
Ol sondaı-aq Baıqońyrdy Reseı men Qazaqstan arasyndaǵy strategıalyq áriptestiktiń jarqyn sımvoldarynyń biri retinde sıpattady.
"Eki el arasynda Baıqońyr qalasy men ǵarysh aılaǵynyń qyzmetin retteıtin ondaǵan kelisim men sharttar bar. Baıqońyr – eki el arasyndaǵy ıntegrasıa men ózara is-qımyldyń naqty jemisi. Ol – Qazaqstan men Reseıdiń ǵylym men ınovasıa, tehnologıa salalaryndaǵy yqpaldastyǵynyń, halyqaralyq bedeliniń artýyna zor úles qosyp otyrǵan nysan. Reseı Baıqońyr qalasyn damytýǵa, ondaǵy qazaqstandyq jáne reseılik turǵyndardyń áleýmettik jaǵdaıyn jaqsartýǵa qatysty jumystardy jalǵastyra beredi. Ǵarysh aılaǵyn tıimdi paıdalaný jáne onyń bolashaǵyn qamtamasyz etý – biz úshin basym baǵyttardyń biri", – dedi Vladımır Pýtın.
