رەسەي فەدەراسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين قاسىم-جومارت توقايەۆقا ارناعان قۇتتىقتاۋ سوزىندە بايقوڭىر قالاسىنىڭ دامۋىنا رەسەي تاراپى زور كوڭىل ءبولىپ وتىرعانىن جانە بۇل باعىتتاعى جۇمىستار جالعاسا بەرەتىنىن مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"قۇرمەتتى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى! قۇرمەتتى قازاقستاندىق جانە رەسەيلىك دوستار! ءقادىرلى بايقوڭىر عارىش ايلاعىنىڭ قىزمەتكەرلەرى مەن ارداگەرلەرى! سىزدەردى اتى اڭىزعا اينالعان بايقوڭىر عارىش ايلاعىنىڭ 70 جىلدىق مەرەيتويىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن. 1955 جىلدىڭ 2 ماۋسىمى – وسى كۇنى كەڭەس وداعىندا ەرەكشە ماڭىزعا يە زىمىران سىناق الاڭىن، بولاشاقتا جەر بەتىندەگى تۇڭعىش عارىش ايلاعىنا اينالاتىن كەشەندى قۇرۋ تۋرالى مەملەكەتتىك شەشىم قابىلداندى. ۇلى وتان سوعىسى اياقتالعاننان كەيىن بار-جوعى ون جىل وتكەندە، سۇراپىل سوعىستىڭ سالدارىنان ەڭسەسى تۇسكەن، ورنى تولماس شىعىن كورگەن كوپۇلتتى كەڭەستىك حالىق تەك قيراعان قالالار مەن اۋىلداردى قايتا قالپىنا كەلتىرىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار ەكونوميكالىق جانە تەحنولوگيالىق سەرپىلىسكە قول جەتكىزىپ، بولاشاققا باتىل قادام جاساي الدى – ادامزاتتى جۇلدىزدار الەمىنە باستايتىن عارىش ءداۋىرىنىڭ ەسىگىن اشتى"، – دەدى پۋتين ءوز قۇتتىقتاۋىندا.
ونىڭ ايتۋىنشا، بايقوڭىردىڭ سالىنۋى – كەڭ كولەمدى عارىشتىق باعدارلامالارمەن قاتار – ناعىز ەرلىك، جانقيارلىق پەن قايسارلىقتىڭ ۇلگىسى.
"ءبىز بايقوڭىردى جوبالاپ، سالىپ، العاشقى كۇندەردەن باستاپ عارىش ايلاعىندا قىزمەت اتقارعان بارلىق وداقتاس رەسپۋبليكالاردان كەلگەن جۇزدەگەن مىڭ ادامنىڭ قاجىرلى ەڭبەگىنە، تيتاندىق تاباندىلىعىنا باس يەمىز. بايقوڭىر شەجىرەسىن جازعان عالىمدار مەن كونسترۋكتورلاردى، سىناقشى ۇشقىشتاردى، ازاماتتىق جانە اسكەري مامانداردى جىلى سەزىممەن ەسكە الامىز. ءدال وسى جەردە، بايقوڭىردا ادامزات تاريحىنىڭ جاڭا ءداۋىرى باستالدى، قيالدار شىندىققا اينالدى. 1957 جىلى ءدال وسى جەردەن ر-7 زىمىرانى ارقىلى جەردىڭ العاشقى جاساندى سەرىگى ۇشىرىلدى. ال 1961 جىلعى 12 ساۋىردە يۋريي گاگارين بايقوڭىردان عارىشقا اتتانىپ، جەردى اينالىپ شىققان ادامزاتتىڭ تۇڭعىش وكىلى بولدى"، – دەدى رەسەي پرەزيدەنتى.
ول بايقوڭىر تاريحىندا باسقا دا ايتۋلى ساتتەردىڭ كوپ ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
"1963 جىلى تۇڭعىش ايەل عارىشكەر ۆالەنتينا تەرەشكوۆانىڭ ۇشۋى، 1971 جىلى الەمدەگى العاشقى "ساليۋت-1" وربيتالىق ستانسياسىنىڭ عارىشقا شىعارىلۋى، 1988 جىلى كوپ مارتە پايدالانۋعا ارنالعان "بۋران" كەمەسىنىڭ ۇشىرىلۋى – وسىنىڭ ءبارى بايقوڭىرمەن تىكەلەي بايلانىستى. 1998 جىلى ءدال وسى جەردەن حالىقارالىق عارىش ستانسياسىنىڭ العاشقى ءمودۋلى – "زاريا" ۇشىرىلىپ، جاڭا داۋىرگە جول اشىلدى. بايقوڭىردان وسى ۋاقىتقا دەيىن ەكى جارىم مىڭنان استام زىمىران ۇشىرىلدى. 200-دەن اسا عارىشكەر وسى جەردەن وربيتاعا اتتاندى"، - دەپ قوستى ول.
ءپۋتيننىڭ سوزىنشە، بايقوڭىردان عارىشقا تەك كەڭەستىك ەمەس، ءتۇرلى ەلدەردەن شىققان عالىمدار دا ساپار شەكتى. ولار عارىش كەڭىستىگىندە تىڭ عىلىمي تاجىريبەلەر مەن زەرتتەۋلەر جۇرگىزدى.
"بايقوڭىردىڭ قازاق تىلىنەن اۋدارعاندا "باي ولكە" دەگەن ماعىنا بەرەتىنىن ەسكەرسەك، بۇل اتاۋدىڭ ءمانى وتە تەرەڭ ءارى ورىندى. بۇل عارىش ايلاعىنىڭ الەمدىك عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامۋىنا قوسقان ۇلەسى – باعا جەتپەس بايلىق. قازىرگى تاڭدا بايقوڭىر – الەمدەگى ەڭ ءىرى ءارى زاماناۋي عارىش ايلاقتارىنىڭ ءبىرى. وندا شامامەن جەتى مىڭعا جۋىق قىزمەتكەر ەڭبەك ەتەدى. عارىش ايلاعىنىڭ الەۋەتى رەسەيدىڭ، تمد ەلدەرىنىڭ جانە وزگە دە مەملەكەتتەردىڭ عارىشتىق باعدارلامالارىندا بەلسەندى قولدانىلادى"، – دەدى رەسەي كوشباسشىسى.
ول سونداي-اق بايقوڭىردى رەسەي مەن قازاقستان اراسىنداعى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتىڭ جارقىن سيمۆولدارىنىڭ ءبىرى رەتىندە سيپاتتادى.
"ەكى ەل اراسىندا بايقوڭىر قالاسى مەن عارىش ايلاعىنىڭ قىزمەتىن رەتتەيتىن ونداعان كەلىسىم مەن شارتتار بار. بايقوڭىر – ەكى ەل اراسىنداعى ينتەگراسيا مەن ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ ناقتى جەمىسى. ول – قازاقستان مەن رەسەيدىڭ عىلىم مەن يننوۆاسيا، تەحنولوگيا سالالارىنداعى ىقپالداستىعىنىڭ، حالىقارالىق بەدەلىنىڭ ارتۋىنا زور ۇلەس قوسىپ وتىرعان نىسان. رەسەي بايقوڭىر قالاسىن دامىتۋعا، ونداعى قازاقستاندىق جانە رەسەيلىك تۇرعىنداردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن جاقسارتۋعا قاتىستى جۇمىستاردى جالعاستىرا بەرەدى. عارىش ايلاعىن ءتيىمدى پايدالانۋ جانە ونىڭ بولاشاعىن قامتاماسىز ەتۋ – ءبىز ءۇشىن باسىم باعىتتاردىڭ ءبىرى"، – دەدى ۆلاديمير پۋتين.
