Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń keńesshisi Eraly Toǵjanov jumys saparymen Shyǵys Qazaqstan oblysyna kelip, aýyl halqynyń ál-aýqaty men ómir súrý sapasyn jaqsartýǵa baǵyttalǵan «Aýyl Amanaty» baǵdarlamasynyń júzege asý barysymen tanysty, dep habarlaıdy Dalanews.kz SHQO ákimdiginiń baspasóz qyzmetine silteme jasap.
Sapar barysynda Keńesshi nesıe alǵan kásipkerlermen kezdesip, týrızm, aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý jáne basqa da basym baǵyttarǵa bólingen qarjynyń tıimdi ári maqsatty jumsalýyna kóz jetkizdi.
"Bıyl ájeptáýir ózgerister bar. Byltyr berilgen barlyq tapsyrma oryndalý ústinde. Árbir aýdan boıynsha, árbir aýyl boıynsha ekonomıkalyq baǵdarlamalar jasalǵan. Bul oblysta 2,535 mlrd teńgege naqty jobalar júzege asyrylyp, taǵy 1,5 mlrd teńge bólinip otyr. Búgin orta-shaǵyn bıznes boıynsha bes nysandy araladyq. Barlyǵynda úlken jumystar júrgizilip jatyr, bul oblystaǵy júıeli jumystyń nátıjesi", – dedi Eraly Toǵjanov.
Sondaı-aq nesıelendirýmen qamtylatyn baǵyttar boıynsha Eraly Luqpanuly úzildi-kesildi pikirin aıtty:
"Búgingi ózgeristiń biri – mal sharýashylyǵyna nesıe berý tolyqtaı toqtatylǵan. Keıbir jerlerde erekshe suraý bolsa bólingen qarajattyń shamamen 10 paıyzyn úlestirýge bolady, biraq barynsha qarajatty orta-shaǵyn bıznesti damytýǵa, týrızm men qaıta óńdeý salasyna jumsaýǵa tolyqtaı qoldaý bildirip otyrmyzá, - dedi Eraly Toǵjanov.
Bıylǵy nesıe berý baǵyttary týraly baıandaǵan SHQO Aýyl sharýashylyǵy basqarmasynyń basshysy Ajar Qadjybekova ár jylǵy kórsetkishterge de toqtaldy.
"2023 jyly qarjynyń 80%-y mal sharýashylyǵyna jumsalsa, 2024 jyly biz úsh negizgi baǵytqa basymdyq berdik: aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý, týrızm jáne aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn satyp alý. Bul turǵyndardyń ekonomıkalyq jaǵdaıyn jaqsartýǵa tıimdi áser etpek", – dedi ol.
2024 jyly baǵdarlama aıasynda SHQO-ǵa respýblıkalyq búdjetten 7,039 mlrd teńge bólinýi josparlanǵan, alaıda ázirge onyń 2,5 mlrd teńgesi ǵana bólinip, onyń 1 mlrd teńgesi ıgerilip qoıdy.
Baǵdarlamany júzege asyrýda jergilikti senim bildirilgen agent «Ertis» áleýmettik korporasıasy ókilderiniń aıtýynsha 2024 jyly bólinedi dep josparlanǵan barlyǵy 7,039 mlrd teńge somadan búginde 2,5 mlrd túsken. Onyń 1 mlrd teńgesine 135 joba qaralyp, 72 joba maquldanǵan. Onyń ishinde týrızm salasyna – 27 joba (467,6 mln teńge), aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeýge – 26 joba (301,4 mln teńge), aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn satyp alýǵa – 6 joba (70,8 mln teńge) jáne basqa baǵyttar boıynsha – 13 joba (160,2 mln teńge) quptalyp, nesıelendirilgen. Bastysy, baǵdarlama aıasynda jańa jumys oryndarynyń ashylýy, qazirgi tańda olardyń sany, tek 2024 jyl boıynsha – 163.
Al naqty nátıjeler men sátti jobalarǵa keletin bolsaq, Eraly Toǵjanovpen birge aýdandardy aralaǵan delegasıa músheleri týrızm jáne qaıta óńdeý salasyndaǵy nysandarǵa toqtaldy.
"Biz Premer-mınıstr Keńesshisimen birge birneshe aýdanda bolyp, nesıe alǵan kásipkerlermen kezdestik. Týrızm jáne aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý salasyndaǵy jobalardy qaradyq. Mysaly, Glýbokoe aýdanynda shaı men kámpıt óndirýge arnalǵan jabdyq satyp alý úshin nesıe berildi. Aıta ketý kerek, 2023 jyly nesıe alǵan kásipker Zımove aýylynda týrızm baǵytynda qosymsha demalys ornyn saldy. Nesıelendirýdiń arqasynda kásipker jobany tolyq iske qosyp, búginniń ózinde qaryzyn tolyq derlik ótep úlgergen. Bul atalmysh baǵyttyń tıimdiligin aıqyndap otyr", – dedi SHQO Kásipkerler palatasynyń dırektory Qaırat Mamyrbaev.
2024 jyldyń sońynda 1,5 mlrd teńge kóleminde jańa qarjylandyrý bólindi, ol týrızm, aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý jáne aýyl sharýashylyǵy tehnıkasyn satyp alýǵa baǵyttalady.
Aıta ketý kerek, SHQO ákimdigi baǵdarlamany odan ári damytý maqsatynda pılottyq jobalardy júzege asyrýdy josparlap otyr. Týrızm salasynda jergilikti búdjet esebinen 10 demalys úıi salynbaq. Bul úıler nesıe alýshylar úshin kepil múlkine aınalady. Esterińizde bolsa, baǵdarlamanyń túıtkildi tustarynyń biri qoldaýǵa muqtaj áleýetti kásipkerlerdiń birshamasynda kepildik múlik jaǵynan máseleler bolǵan edi. Óıtkeni aýyldyq jerlerdegi úı-jaılardyń eskiligi, tozyǵy jetkendigi qol baılaǵan jobalar boldy. Osy turǵyda salynǵan nysandardyń ózin kepildikke alý – taraptarǵa tıimdi sheshim bolmaq.
Sonymen qatar sút sharýashylyǵy baǵytynda Úlken Naryn aýdanynda 100-120 bas iri qara malǵa arnalǵan kooperasıa qurylmaq. Bul jobaǵa 10 jeke qosalqy sharýashylyq pen sharýa qojalyqtary qatysatyn bolady.
Shyǵys Qazaqstandaǵy atqarylǵan aýqymdy jumys baǵyty - ákimshilik kedergilerdi azaıtýdy qolǵa alý. «Ertis» ÁKK» AQ Basqarma Tóraǵasynyń orynbasary Isataı Ansat jobalardy irikteý jáne kásipkerlermen jumys isteý barysyndaǵy ózgerister týraly aıtty.
"Biz, baǵdarlamanyń júzege asyrylý barysyn zerdeleı kele, jobalardyń qaıtalanatyndyǵyn baıqadyq. Sondyqtan, halyqtyń kózqarasyn keńeıtý úshin 70-ten astam túrli bıznes-ıdeıalardan turatyn jobalar pýlyn jasadyq. Sonymen qatar, keıbir jergilikti ákimderdiń súıemeldeý hattaryn bermeýi týraly shaǵymdar boldy. Osyǵan baılanysty biz jemqorlyq táýekelderin boldyrmaý úshin jáne ashyqtyqty qamtamasyz etý maqsatynda Google Cloud-ta derekter bazasyn qurdyq. Kásipkerler endi QR-kod arqyly tirkelip, barlyq aqparatty ala alady", – dedi Isataı Ansat.
Isataı Sábıulynyń aıtýynsha, atqarylǵan aýqymdy jumystyń taǵy bir baǵyty - aýdandardyń mamandanýyn anyqtaý. Kásipkerlerdi qoldaý jumystary barysynda ár aýdannyń damý baǵytyna qatysty naqty jospar jasaldy. Máselen, Zaısan aýdany – tabıǵı gazdyń qoljetimdiligi jylyjaılar ashýǵa múmkindik beredi. SHQO kólderi men taý ózenderi – balyq sharýashylyǵyn, forel jáne tuqy tuqymdas balyqtardy ósirýdi damytýǵa múmkindik beredi. Al Altaı jáne Marqakól aýdandary – eski alma baqtaryn jańǵyrtyp, jemis sharýashylyǵyn damytý josparlanyp otyr. Sút óńdeý zaýyttarynyń aınalasynda – shaǵyn sút-taýar fermalary qurylyp, óńirdiń sút ónerkásibiniń tıimdiligi arttyrylady.
Shyǵys Qazaqstan oblysynda «Aýyl Amanaty» baǵdarlamasy tıimdi júzege asýda. Jeńildetilgen nesıe alǵan kásipkerler aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeý, týrızm jáne tehnıkalyq jabdyqtaý baǵyttarynda tabysty jumys istep jatyr. Úkimet tarapynan bólingen qarjy jańa jobalardy iske qosýǵa, jumys oryndaryn ashýǵa jáne aýyl halqynyń tabysyn arttyrýǵa nysanaly túrde baǵyttalýda.
"Shyǵys Qazaqstan durys baǵdarmen kele jatyr. Munda kóterilgen barlyq suraqtar boıynsha sheshim bar. Aýyl sharýashylyǵy mınıstri naqty erejelerdi bekitken. El Shyǵysy da sol baǵytta júredi dep oılaımyz", – dep qorytyndylady Eraly Toǵjanov.
