Bul jazbada Qytaı elshisi koronavırýs indeti tarala bastaǵan shaqta geosaıası oıyndarmen júrgenderdi aıyptaı sóıleıdi.
– İndet jaıyla bastaǵan kezde ne bitirip júrdińizder? Geosaıası oıyn, ishki saıasat pen Qytaıdy qaralaýdan qoldaryńyz tımedi. Qytaılar álemniń búkil eli, onyń ishinde sizderge utyp bergen altyn ýaqytty bosqa sarp ettińizder, – deıdi elshi.
Chjan Sáonyń bastapqyda kimge jekı sóılegenin uǵý qıyn. Biraq «Densaýlyq saqtaý salasy sheneýnikteriniń indettiń alý alý jónindegi eskertýlerin «jalǵan» dep, ahýaldy baqylaýda ustap otyrmyz dedińizder. Al qazir vırýs shtattardyń kópshiligine tarap, 40 adam qaza bolǵanda, birden bórikti aspanǵa atýdy qoıyp, abdyrap qaldyńyzdar» degen joldardan keıin elshiniń muny AQSH-qa qarata jazǵany bilinedi.
Chjan Sáo indetke qarsy jedel is-qımyldy qolǵa alý ornyna «Qytaıǵa kiná artyp, ony qytaı vırýsy dep ataǵan» AQSH-ty synaıdy. «Kinálini izdeýdi qoıý kerek. Sizderde maska, qolǵap, tester men qajet tehnıka jetispeıdi. Qor naryǵy quldyrap jatyr. Buǵan da Qytaı kináli me?» – deıdi elshi.
Jazbasynda «shtattar» degen sózdi bir ret qana ataǵan elshi pikirin tolyqtaı orys tilinde jazǵan. Al orys tilinde jazylǵan jazba AQSH-qa qaratylǵanymen, ony amerıkandyqtardyń oqýy ekitalaı. Onyń ústine elshiniń bul jazbasy jeke paraqshasynda ǵana emes, Twitter-degi Qazaqstandaǵy Qytaı elshiliginiń resmı paraqshasynda jarıalanǵan. Demek, elshiniń jazǵan-syzǵanyn basqa emes, qazaqstandyqtar oqıtyny belgili.
Chjan Sáonyń ashýǵa minip, órshelene jazǵan posty jalǵyz bul emes. Qytaıdaǵy saıası lagerler týraly aıtqan etnıkalyq qazaq Saıragúl Saýytbaıdy ótkende AQSH memlekettik departamenti «Batyl áıel» syılyǵymen marapattaǵana, Chjan Sáo muny da synap, «arandatý» dep ataǵan. Elshi S.Saýytbaıǵa syılyq tapsyrý – «Qytaıdyń ishki isine qol suǵý» ekenin keltirip, marapattaý rásimi «qyzyqsyz sırkti elestetip, Vashıngtonnyń shyn mánindegi maqsaty men pıǵylyn ashyp berdi» degen.
Elshi «Vashıngton Shyńjańdaǵy máseleni qaıta-qaıta kóterip, jalǵan aqparat taratyp, Qytaıǵa jala jaýyp otyr», ondaǵy AQSH-tyń kózdegeni – «Shyńjańdy ultaralyq qantógis aımaǵyna aınaldyryp, Qytaıdan kek alý» deıdi.
Chjan Sáo buǵan deıingi málimdemeleri men jazbalarynda da Shyńjańda az ulttardy qýdalaý bar ekenin joqqa shyǵarǵan. Saıragúl týraly jazbasynda elshi osy taqyrypqa qaıta oralyp, saıası lagerlerdi «kásipke baýlý ortalyqtary» dep atap, ony bitirgender «jumysqa turyp, nan taýyp, qoǵamǵa qaýipsiz bola bastady» deıdi. Qytaı mundaı ortalyqtardy ekstremızmmen kúres úshin oılap tapqanyn keltirgen elshi bul is nátıjesin berip, Shyńjańdaǵy ahýal «qaýipsiz bola bastaǵanyn» aıtady.
«AQSH aımaqtaǵy alaýyzdyqty qozdyryp, óziniń monopolıasyn ornatqysy keledi. Pompeo myrzadan suraǵym keletini, sizder Qazaqstanda bir shaqyrym jol tósep ıa bir kópir saldyńyzdar ma? Eger shynymen qazaqstandyqtarǵa jandaryńyz ashysa, Qazaqstannyń eń tabysty salasy munaıǵa ǵana kóńil bólmeı, Qazaqstannyń ındýstrıasy men ınfrastrýktýrasyna da aqsha quıýǵa nazar aýdarsańyzdar. Qytaı sıaqty eldiń ekonomıkasyna aqsha quıýǵa dátterińiz jete me? Olaı jasaı almasańyzdar, qazaqstandyqtarǵa qarata aıtqan sózińiz ekijúzdilik bolmaq», dep synaıdy Qytaı elshisi.
«Qytaı koronavırýspen kúreske bar kúshin salyp jatqan ýaqytta, Pompeo koronavırýstyń tarlýy jaıly máseleni jeke bas maqsatyna paıdalanýy – aram jáne jymysqy áreket. Bul adamgershilikke jatpaıtyn áreket arqyly ol shekten shyqty. Barlyq elder Qytaıǵa osy indetpen kúresýge qoldaý bildirip, kómek kórsetip jatsa, AQSH Qytaıdyń bul indetti jeńýine septesetindeı eshteńe jasamady, kerisinshe óz azamattaryn Ýhannan alyp shyǵyp, Qytaıdy Aýǵanstan men Irak tárizdi saparlaýǵa qaýipti elder qataryna qosty, birinshi bolyp Beıjińdegi elshilik qyzmetkerleriniń sanyn qysqartty. Ondaǵy maqsaty – dúrbeleń men senimsizdik týdyrý».
