Qazirginiń áıelderi úıde balamen otyrýǵa qınalady. Baıqaısyz ba, olardy únemi syrtqa qaraı bir kúsh tartyp turatyndaı. Nege? Nege bir toıǵa barý úshin balasyn bóten adamǵa baqtyryp ketedi? Nege áıel janyn sán men ósek jaýlap alǵan? Densaýlyq pen tálim berýdi oılamaıdy da. Nege birinshi orynda otbasy turmaıtyn boldy?
Nege ekenin, ózin jetildirý men keleshek kóp mazalaıdy. Ananyń tilegi balasynyń tynyshtyǵynan artyq boldy. Osy tektes saýaldar mazalaı ma? Búginginiń áıeli baqytty ana, áıel, aspaz túgili, jáı áıel bolýdan qaldy. Ýaqytynyń kóbin balaǵa arnaý oryndy dep bilmeıtin boldy. Balaǵa arnap tátti pisirý, kóılek kıip, úı jınaý, kúıeýiniń jeıdesin útikteý, ony oılaý – bári-bári ekinshi satyǵa túsip ketti. Maǵynasyz ister sıaqty.
Mundaı nárselerden ózimizdi kórmeımiz. Otbasy, ana bolý, adaldyq, ózińdi qurban etý, názik qalybymyzdy kórsetýge uıalatyn boldyq. Báriniń quny tústi. Maǵynasy joq. Nege?
Jumystan basqa sharýa joq. Besikten endi shyqqan balany balabaqshaǵa tastaı sala, jumysqa asyǵamyz. Ondaǵy túsiniksiz tárbıeshilerge mán bermeımiz. Ol sizdiń balańyzdy anasyndaı jaqsy kóre almaıdy ǵoı. Ol balanyń sanyna ǵana jaýap beredi. Kúndelikti konveıerge kelgen qadaǵalaýshy ǵana. Sizdiń balańyzdyń janynda ne qaıǵy búrshik jarǵanyn da baıqamaıdy. Oǵan báribir. Oǵan bar bala birdeı bolýy kerek. Olardy basqasha ıgerý múmkin emes.
Oqy. Áıtpese úı kútýshi bolyp qalasyń. Budan qorqynyshty úkim joq edi. Ǵylym ıgerýden artyq baılyq joq kóringen. Bastysy – dıplom. Jaqsy jumys. Ataqqa bastaıtyn baspaldaq.
Otbasy músheleri sońǵy ret bir adamdaı qashan bir dastarqan basynda otyrǵan edi? Asyǵys ómirdi aptyǵyp júrip ótkizemiz. Ata-anamyz bizden kimdi ósirgenin bildi me eken? Olar bizdiń arman-maqsatymyzdy sezdi me? Jan jaramyzdy bólise de almady. Óıtkeni, ýaqyty joq edi. Jumys, jumys.
Biz de olardy bilmedik. Ýaqyt joq boldy. Balabaqsha, mektep, ýnıversıtet. Jumys. Jazda lager. Qysta erte jatý. Birge kitap oqý, oınaýǵa qol tımeıtin. Óstik.
Sondyqtan bizdiń sanamyzda otbasyǵa degen oryn eń sońynda turdy. Balany taný úshin, onymen oınaý kerek. Oınaý úshin, balańdy jaqsy kóre bilý mańyzdy. Kúnde asúıden shyqpaı tátti pisirýdi de jaqsy kórý kerek. Oǵan ýaqyt kerek. Osyny eskerýden qaldyq. Ne isteseń de, bárin yqylaspen, súıip isteýiń kerek. Kúıeýińdi túsiný úshin de onyń jan dúnıesindegi muń men qaıǵyny sezý az, bilýiń kerek. Onyń keleshegine qam jeý úshin rıasyz súıýiń qajet. Kúıeýdi súı. Onyń janyndaǵy ózińdi ǵana emes.
Ómirdegi basty ustaz
Jaqsy kórýdi qyzyna anasy sińiredi. Ol qyzynyń basty ustazy. Ómirlik baǵytty nusqaýshy. Ol súıýdi úıretedi. Onyń áıelge tán róli sol. Áıel men ana bolýdyń qaǵıdasyn úıretýshi. Eger qyzy anasyn kórmegen bolsa nemese súıýdi bilmeıtin ananyń aqylymen ósse, qaıtýy kerek?
Áıel zaty páktigi men mahabbatyn joǵaltqan zaman. Bizge ony saqtaýdy úıretpedi eshkim. Bizge erkektiń ǵana qyzmetin tartyp alýdy ǵana túsindirdi. Jetistik qana mańyzdy dep tyqpalady. Endi kelip, artymyzdaǵy órtengen kópirlerdi kórip jylaımyz. Óıtkeni, áıeldiń kóbi keri baǵytqa túsken. Kezinde bizdi bireý aldap ketkendeı kúı keshemiz.
Amalyn tabý
Amalyn tabýǵa bolady, árıne. Ana bolýǵa, áıel bolýǵa, jubaı bolýǵa... Bárin óz tabıǵatyna saı meńgerýge bolady. Aqyryndap, baıaýlatyp. Ómirge basqa kózben qaraýǵa daǵdylanaıyq. Áıel kózimen, meıirimdi júrekpen qaraıyq. Súıýdi úıreneıik... Kúni boıy jumys babyn emes, otbasy qamyn oılaıyq. Otbasymyzdy baǵalaýdy. Kúıeýdi, balańdy, ózińdi jaqsy kór. Olarǵa qyzmet kórsetý, ózgeden artyq bolýyna úles qosý. Sonda áıel gúl sıaqty ashylady. Óıtkeni onyń jany mahabbatpen ǵana jasaıdy.
Balańyz ben kúıeýge kúlip qaraýdy ádet etińiz. Olardy jıi-jıi qushaqtańyz. Ne nárseniń betine qaramaı, tereńine úńileıik. Áıel otbasynyń yntymaǵyn quıatyn qalyp. Otbasynyń damýy, jetilýi, myqty bolýy sizge baılanysty. Balanyń balalyq shaqtan baqytty molyraq alǵany abzal. Ol sol baqytpen óz ómiriniń irgetasyn quıady. Bala kúninde alǵan mahabbatty ómirine azyq etedi.
Sondyqtan ár áıel eń aldymen ana men jubaı degen mamandyqtardy tereń ıgerýi kerek. Eger osy baspaldaqtyń shyńyna jetýge talpynbasaq, onda qartaıǵan shaqta ókinish eren bolmaq. Óıtkeni, múmkindikti jiberip alý eń qıyny. Moınyńdaǵy jaýapkershilikti adal atqarmaýdyń aıyby zor.
Báriniń jemisin kóresiz. Kim ne kútedi? Bári adamnyń óz qolynda. Qandaı baǵyt tańdap, qandaı qundylyqty qunttaıtynymyzdy ózimiz tańdaımyz. Ómirge ne bere alasyz? Óz otbasyńyzǵa she?
Aýdarǵan Shynar ÁBİLDÁ
