Qazaqstan úkimeti elde bir emes, úsh atom elektr stansıasyn salýdy josparlap otyr. Vıse-premer Roman Sklár jaqynda Qytaıdyń CNNC ulttyq korporasıasyn Qazaqstandaǵy ekinshi jáne úshinshi AES qurylysyn júrgizetin basym úmitker retinde atady. Alaıda sala mamandary mundaı kólemdegi «beıbit atomnyń» elimiz úshin ekonomıkalyq tıimdiligine kúmán keltirýde, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Munaı-gaz salasynyń sarapshysy Nurlan Jumaǵulov atom energetıkasyn damytý týraly josparlar aıtarlyqtaı aýqymdy bolǵanymen, Qazaqstannyń kómir óndirisine negizdelgen elektr qýaty máselesin áli tolyq sheshpegenin atap ótti. Onyń aıtýynsha, jańartylatyn energıa kózderiniń ózi atom energıasyna qaraǵanda anaǵurlym arzanǵa túsýi múmkin.
«Jańa kómirmen jumys isteıtin jylý elektr ortalyqtarynyń (JEO) qarjylandyrý máselesi áli sheshilmegen. Mysaly, reseılik «Inter-RAO» kompanıasy Qazaqstandaǵy úsh JEO qurylysyna eksporttyq kredıt ala almaı qaldy. Endi «Samuryq-Energo» kompanıasy Kókshetaý JEO-yn óz qarajatyna salýdy bastady. Sondaı-aq, Energetıka mınıstrligi qýaty 2,64 GVt bolatyn Ekibastuzdaǵy GRES-3 qurylysyna tenderdi qaıta jarıalady. Bul jobanyń qarjylyq kepili eki esege qysqaryp, 15 mlrd teńgege tústi. Jobanyń jalpy quny shamamen 3 trln teńgeni quraıdy. Tenderge ótinimder 15 tamyzǵa deıin qabyldanady», – deıdi sarapshy.
Nurlan Jumaǵulovtyń aıtýynsha, Ekibastuz GRES-3 qýaty atom elektr stansıasymen (2,4 GVt) shamalas. Biraq, GRES qurylysynyń shyǵyny eki ese tómen jáne onda óndirilgen energıanyń baǵasy da anaǵurlym arzan bolady.
«Ekibastuz GRES-3 stansıasynyń 15 jyl boıyna kepildendirilgen eń joǵary tarıfi – 1 megavatt úshin aıyna 19,3 mln teńge, ıaǵnı kılovatt úshin 27 teńge. Bul – tek alǵashqy 15 jyldaǵy eń joǵary tarıf, ınvestısıa qaıtarylǵan soń baǵa tómendeýi múmkin. Jańa atom stansıalary osyndaı tarıfpen jumys isteı ala ma? Buǵan sený qıyn. Júıelik operator atomnan qymbat energıany satyp alyp, tutynýshylarǵa joǵary baǵa usynýǵa májbúr bolady. Onyń ústine, elimizde kómir qory kem degende 300 jylǵa jetedi, al ýran qory qazirgi óndiris kólemimen 30-40 jylǵa ǵana jetýi múmkin. Onyń ústine, ýrandy ózimiz baıyta almaımyz», – dep túsindiredi sarapshy.
Jumaǵulov Qazaqstan atom energetıkasyn damytýdan túbegeıli bas tartýy kerek demeıdi. Biraq, onyń aıtýynsha, kómir stansıalaryn nemese jańartylatyn energıa kózderin kóbirek paıdalansa, dál sondaı kólemdegi qýatty áldeqaıda arzanǵa alýǵa bolady.
«Qazaqstannyń qymbat atom energetıkasyna nelikten qumartyp otyrǵany túsiniksiz. Sebebi gaz arqyly jumys isteıtin stansıalardyń (kem degende 10 GVt) nemese jel energetıkasynyń (kem degende 5 GVt) qýaty atomnan áldeqaıda arzanǵa túser edi. Elge bir emes, úsh atom stansıasyn salýdyń naqty qajettiligi bar ma? Halyqaralyq qarjy ınstıtýttary kómir energetıkasyna aqsha bólýdi toqtatty degenmen, Qazaqstan óz qarajatyna Kókshetaýdaǵy JEO qurylysyn bastap ketti emes pe?» – deıdi sarapshy.
