Jańa Sý kodeksiniń kúshine enýimen elimizde tirshilik kózin tıimdi paıdalaný máselesine basa nazar aýdarylyp otyr. Endi monsha men avtojýý oryndary paıdalanǵan sýdy qaıta aınalymǵa engizetin júıemen jumys isteýi tıis, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Jańa zańnamaǵa sáıkes, sý únemdeý tehnologıasyn engizgen kásip ıelerine memleket tarapynan qoldaý kórsetiledi. Kodekste aýyz sýdy beı-bereket qoldanýǵa jol bermeý máselesi naqty kóterilgen.
"Sońǵy on jyl ishinde elimizde, sonyń ishinde Almaty qalasynda, sýdyń 1 myń lıtri – ıaǵnı 1 tekshe metri – nebári 50 teńge boldy. Sondyqtan basqa eldermen salystyrǵanda bizde sý tutyný eki ese artyq", – deıdi «Almaty Sý» MKK departament dırektory Serik Shagırov.
Endi sýdy tutyný kólemine qaraı aqy tóleý tártibi engizilmek. Tabıǵı monopolıa sýbektileri usynǵan málimet boıynsha, bir kúnde tutynatyn sý kólemi 3 tekshe metrden asqan jaǵdaıda, onyń quny joǵary tarıfpen esepteledi.
Eske salaıyq, 10 maýsymda Qazaqstanda jańa Sý kodeksi kúshine engen bolatyn.
Kodekste alǵash ret «sý qaýipsizdigi» uǵymy engizildi. Bul halyq pen ekonomıkany sý tapshylyǵy men lastanýdan qorǵaý, sondaı-aq transshekaralyq sý resýrstaryndaǵy ulttyq múddeni qamtamasyz etý degendi bildiredi.
Ekojúıelerdi saqtaý maqsatynda «ekologıalyq aǵyn» uǵymy engizildi – bul ózen-kólderdegi eń tómengi sý deńgeıin saqtaý talaby. Sý resýrstaryn basqarýda bas jáne baseındik josparlar ázirlenip, jurtshylyqtyń sheshim qabyldaýǵa qatysýy keńeıtilmek.
Shaǵyn ózenderge tuıyq bóget salýǵa tyıym salynady. Sonymen qatar sýly-batpaqty alqaptar, muzdyqtar arnaıy qorǵaýǵa alynyp, sý qorǵaý aımaqtaryn anyqtaý mindeti jergilikti ákimdikterge júkteldi.
Klımattyń ózgerýine beıimdelý sharalary jeke taraýda qaralǵan. Bul — sý tasqyny men qurǵaqshylyqqa daıyndyq, sý qoımalaryn tereńdetý, egin aınalymyn engizý, jańbyr men erigen sýdy jınaý sıaqty baǵyttardy qamtıdy.
Sý resýrstaryn tıimdi basqarý úshin ulttyq aqparattyq júıe qurylyp jatyr. Qazirdiń ózinde onyń tórt modýli («Ákimshilik», «Sý paıdalaný», «Transshekaralyq sý», «Kartografıa») pılottyq rejımde jumys isteıdi.
Sýdy únemdeýge yntalandyratyn jańa tetikter de qarastyrylǵan. Sý paıdalanýǵa ruqsat tek qaıta sýmen jabdyqtaý jospary bolǵan jaǵdaıda ǵana beriledi. Bul jospardy jasaýǵa eki jyl, al tolyq aýysýǵa bes jyl ýaqyt beriledi.
