Qazaqstanda jolaýshylar tasymalynyń baǵasy kúrt qymbattady. Ulttyq statısıka búrosynyń málimetinshe, bıylǵy jyldyń maýsym aıynda bul qyzmettiń quny ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 14,6%-ǵa ósken. Baǵanyń, ásirese temirjol tasymalynda sharyqtaǵany baıqalady, munda bılet quny birden 25,6%-ǵa kóterilgen. Ushaq bıletteri 18,2%-ǵa, avtokólik tasymaly qyzmeti 10,1%-ǵa ósken, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Finprom.kz málimetinshe, temirjol bıletteriniń baǵasy tek jazǵy maýsymda emes, byltyrǵy qazannan beri turaqty túrde joǵarylap keledi. Mysaly, 2024 jyldyń qazan aıynda bılet quny aldyńǵy jylmen salystyrǵanda 18–25%-ǵa bir-aq kóterilgen.
Alaıda, bul qymbattaýdy jolaýshylardyń artýy men jolaýshylar tasymalyna túsetin júktmeneniń kóbeıýimen esh baılanystyrýǵa bolmaıdy. 2024 jyly temirjol arqyly barlyǵy 20,7 mln adam tasymaldanǵan, bul aldyńǵy jyldan nebári 0,7%-ǵa ǵana kóp. Al bıylǵy jyldyń alǵashqy bes aıynda, kerisinshe jolaýshy sany 6,8%-ǵa azaıǵan.
Baǵanyń ósýine áser etetin birneshe sebep bar. Sonyń eń bastysy – ınflásıa, qyzmetkerlerdiń jalaqysyn kóterý qajettiligi, temirjol ınfraqurylymynyń eskirýi jáne tasymaldaý qyzmetiniń tómen rentabeldiligi.
Vıse-premer Roman Sklárdyń aıtýynsha, Qazaqstanda júk tasymalynyń 70%-dan astamy ózindik qunynan tómen baǵamen júzege asyrylady. Sol sebepti aldaǵy úsh jyl ishinde elde temirjol tarıfterin kóterý josparlanǵan. Bul qadam "Magıstraldyq temirjol jelisin damytý" ınvestısıalyq baǵdarlamasy aıasynda júzege asady.
Qazaqstandaǵy magıstraldyq temirjol jelisin basqaratyn eń iri kompanıa – "Qazaqstan temir joly" UK" AQ byltyr da tarıfterdi birneshe ret ósirgen. 2024 jyly tarıfter úsh ret joǵarylaǵan – qańtarda 4%-ǵa, maýsymda 8,8%-ǵa, jeltoqsanda 7,8%-ǵa kóterilgen. Bıyl 1 qańtarda taǵy 2,6%-ǵa, al 1 mamyrda birden 35%-ǵa qymbattady. Al bul tarıftik saıasat jolaýshylar men júk tasymalynyń baǵasyna tikeleı áser etedi.
"Kompanıanyń mundaı qadamǵa barýy kezdeısoqtyq emes. Byltyr Joǵary aýdıtorlyq palatanyń basshysy Álıhan Smaıylov kompanıanyń qaryzy 2,9 trln teńgege jetkenin, tipti defoltqa ushyraý qaýpi bar ekenin málimdegen edi", - deıdi Finprom sarapshylary.
2024 jyly "Qazaqstan temir joly" óz ınfraqurylymyn jańartýǵa jalpy somasy 282 mlrd teńge jumsaǵan. Sonyń jartysynan kóbi – zaem qarajaty. Bul aqshaǵa 485 shaqyrym jol kúrdeli jóndeýden ótti, 688 burmaly baǵyttaýshy júıe jańartyldy, sondaı-aq 39 arnaıy tehnıkaǵa kúrdeli jóndeý jasaldy. Budan bólek, temirjol kópirlerin jańartý jumystary atqarylǵan.
Júrgizilgen sharalardyń nátıjesinde tehnıkalyq jabdyqtar men ınfraqurylymnyń sapasy aıtarlyqtaı jaqsarǵan. Ulttyq statısıka búrosynyń esebinshe, byltyr lokomotıvter sany 8,5%-ǵa ósken, al jańadan qoldanysqa engizilgen lokomotıvterdiń úlesi 17%-dan 24%-ǵa artqan. Alaıda eldegi lokomotıvterdiń 43,8%-y áli de paıdalanýǵa berilgenine 25 jyldan asyp ketken eski tehnıkalar.
Jolaýshylar vagondarynyń sany da jańaryp jatyr. 5 jylǵa deıin paıdalanylǵan jańa vagondardyń sany bir jylda 35,3%-ǵa kóbeıgen. Bul vagondardyń basym bóligi – kýpe jáne plaskart túrinde.
