قازاقستاندا جولاۋشىلار تاسىمالىنىڭ باعاسى كۇرت قىمباتتادى. ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ مالىمەتىنشە، بيىلعى جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا بۇل قىزمەتتىڭ قۇنى وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 14،6%-عا وسكەن. باعانىڭ، اسىرەسە تەمىرجول تاسىمالىندا شارىقتاعانى بايقالادى، مۇندا بيلەت قۇنى بىردەن 25،6%-عا كوتەرىلگەن. ۇشاق بيلەتتەرى 18،2%-عا، اۆتوكولىك تاسىمالى قىزمەتى 10،1%-عا وسكەن، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
Finprom.kz مالىمەتىنشە، تەمىرجول بيلەتتەرىنىڭ باعاسى تەك جازعى ماۋسىمدا ەمەس، بىلتىرعى قازاننان بەرى تۇراقتى تۇردە جوعارىلاپ كەلەدى. مىسالى، 2024 جىلدىڭ قازان ايىندا بيلەت قۇنى الدىڭعى جىلمەن سالىستىرعاندا 18–25%-عا ءبىر-اق كوتەرىلگەن.
الايدا، بۇل قىمباتتاۋدى جولاۋشىلاردىڭ ارتۋى مەن جولاۋشىلار تاسىمالىنا تۇسەتىن جۇكتمەنەنىڭ كوبەيۋىمەن ەش بايلانىستىرۋعا بولمايدى. 2024 جىلى تەمىرجول ارقىلى بارلىعى 20،7 ملن ادام تاسىمالدانعان، بۇل الدىڭعى جىلدان نەبارى 0،7%-عا عانا كوپ. ال بيىلعى جىلدىڭ العاشقى بەس ايىندا، كەرىسىنشە جولاۋشى سانى 6،8%-عا ازايعان.
باعانىڭ وسۋىنە اسەر ەتەتىن بىرنەشە سەبەپ بار. سونىڭ ەڭ باستىسى – ينفلياسيا، قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن كوتەرۋ قاجەتتىلىگى، تەمىرجول ينفراقۇرىلىمىنىڭ ەسكىرۋى جانە تاسىمالداۋ قىزمەتىنىڭ تومەن رەنتابەلدىلىگى.
ۆيسە-پرەمەر رومان سكلياردىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا جۇك تاسىمالىنىڭ 70%-دان استامى وزىندىك قۇنىنان تومەن باعامەن جۇزەگە اسىرىلادى. سول سەبەپتى الداعى ءۇش جىل ىشىندە ەلدە تەمىرجول تاريفتەرىن كوتەرۋ جوسپارلانعان. بۇل قادام "ماگيسترالدىق تەمىرجول جەلىسىن دامىتۋ" ينۆەستيسيالىق باعدارلاماسى اياسىندا جۇزەگە اسادى.
قازاقستانداعى ماگيسترالدىق تەمىرجول جەلىسىن باسقاراتىن ەڭ ءىرى كومپانيا – "قازاقستان تەمىر جولى" ۇك" اق بىلتىر دا تاريفتەردى بىرنەشە رەت وسىرگەن. 2024 جىلى تاريفتەر ءۇش رەت جوعارىلاعان – قاڭتاردا 4%-عا، ماۋسىمدا 8،8%-عا، جەلتوقساندا 7،8%-عا كوتەرىلگەن. بيىل 1 قاڭتاردا تاعى 2،6%-عا، ال 1 مامىردا بىردەن 35%-عا قىمباتتادى. ال بۇل تاريفتىك ساياسات جولاۋشىلار مەن جۇك تاسىمالىنىڭ باعاسىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى.
"كومپانيانىڭ مۇنداي قادامعا بارۋى كەزدەيسوقتىق ەمەس. بىلتىر جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ باسشىسى ءاليحان سمايىلوۆ كومپانيانىڭ قارىزى 2،9 ترلن تەڭگەگە جەتكەنىن، ءتىپتى دەفولتقا ۇشىراۋ ءقاۋپى بار ەكەنىن مالىمدەگەن ەدى"، - دەيدى Finprom ساراپشىلارى.
2024 جىلى "قازاقستان تەمىر جولى" ءوز ينفراقۇرىلىمىن جاڭارتۋعا جالپى سوماسى 282 ملرد تەڭگە جۇمساعان. سونىڭ جارتىسىنان كوبى – زاەم قاراجاتى. بۇل اقشاعا 485 شاقىرىم جول كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتتى، 688 بۇرمالى باعىتتاۋشى جۇيە جاڭارتىلدى، سونداي-اق 39 ارنايى تەحنيكاعا كۇردەلى جوندەۋ جاسالدى. بۇدان بولەك، تەمىرجول كوپىرلەرىن جاڭارتۋ جۇمىستارى اتقارىلعان.
جۇرگىزىلگەن شارالاردىڭ ناتيجەسىندە تەحنيكالىق جابدىقتار مەن ينفراقۇرىلىمنىڭ ساپاسى ايتارلىقتاي جاقسارعان. ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ ەسەبىنشە، بىلتىر لوكوموتيۆتەر سانى 8،5%-عا وسكەن، ال جاڭادان قولدانىسقا ەنگىزىلگەن لوكوموتيۆتەردىڭ ۇلەسى 17%-دان 24%-عا ارتقان. الايدا ەلدەگى لوكوموتيۆتەردىڭ 43،8%-ى ءالى دە پايدالانۋعا بەرىلگەنىنە 25 جىلدان اسىپ كەتكەن ەسكى تەحنيكالار.
جولاۋشىلار ۆاگوندارىنىڭ سانى دا جاڭارىپ جاتىر. 5 جىلعا دەيىن پايدالانىلعان جاڭا ۆاگونداردىڭ سانى ءبىر جىلدا 35،3%-عا كوبەيگەن. بۇل ۆاگونداردىڭ باسىم بولىگى – كۋپە جانە پلاسكارت تۇرىندە.
