Qazaqstan sportyna bólingen búdjet qarjysy sońǵy úsh jylda eki ese ósse de, sportshylarymyzdyń halyqaralyq arenalardaǵy kórsetkishteri kóńil kónshitpeı tur. Joǵary aýdıtorlyq palatanyń sarapshylary osyndaı toqtamǵa kelip, sport salasyndaǵy búdjet qarajatyn paıdalanýdyń tıimdiligine úlken kúmán keltirdi,dep habarlaıdy Dalanews.kz.
2021 jyly elimizdiń sport salasyna 153 mlrd teńge bólinse, bul kórsetkish 2024 jyly 315 mlrd teńgege deıin artqan. Iaǵnı, memlekettik qarjylandyrý eki esege ulǵaıǵanymen, halyqaralyq deńgeıdegi jetistikterimiz eki ese óspegeni anyq baıqalady.
Aýdıtorlyq tekserý nátıjesinde úsh jyl ishinde 17 mlrd teńgege jýyq zańbuzýshylyqtar anyqtalǵan. Onyń 13,7 mlrd teńgesi tıimsiz jumsalsa, 2,8 mlrd teńge durys josparlanbaǵandyqtan múlde izim-qaıymsyz ketken.
"Mamandar sporttyń damýyna qarjynyń kóptigi emes, júıeli jumystyń joqtyǵy kedergi bolyp otyrǵanyn alǵa tartady. Sońǵy jyldary qabyldanǵan memlekettik baǵdarlamalardyń kóbi bir-birin qaıtalaıdy. Bul josparlardyń keıbir mindetteri tek qaǵaz júzinde qalyp, kelesi baǵdarlamalarǵa kóship otyrǵan. Sonymen birge sportqa bólinetin qarjy naqty nátıje beretin olımpıadalyq sport túrlerine emes, keıbir federasıalardyń múddesine saı, olımpıadalyq emes sport túrlerine baǵyttalyp ketken. 46 jazǵy olımpıadalyq sport túriniń 19-ynda sportshylardy daıarlaýǵa arnalǵan naqty baǵdarlama múlde bolmaǵan. Sonyń kesirinen Qazaqstan bes sport túrinen tipti Olımpıadanyń irikteý jarystaryna da qatysa almady. Al osy baǵytta bólingen 2 mlrd teńge esh nátıje bermeı, bosqa ketti", - deıdi ranking.kz sarapshylary.
Budan bólek, sport uıymdarynyń basshylary ózin-ózi marapattaý isimen de aınalysqan.
Ákimshilikke asta-tók syıaqy, al balalar sportyna túk te joq
Mysaly, Joǵary aýdıtorlyq palatanyń dereginshe, Sportty damytý dıreksıasynyń ákimshilik qyzmetkerleri sońǵy úsh jylda ózderine 3,5 mlrd teńgeden astam syıaqy jazǵan. Tipti, keıbir qyzmetkerlerdiń syıaqysy jalaqy mólsherinen de asyp ketken. Ortasha eseppen, ár adam jylyna 7,7 mln teńge, ıaǵnı aıyna shamamen 640 myń teńgeden syıaqy alyp otyrǵan.
"Qarjynyń bólinýi jaǵynan taǵy bir qyzyq jaǵdaı baıqalady. Máselen, Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń málimetinshe, ótken jyly sporttyq uıymdardyń basym bóliginiń qarjylandyrylýy ósken, alaıda eń mańyzdy uıymdar – balalar men jasóspirimderdiń sport mektepteriniń búdjeti birden qysqaryp ketken. BJSM jáne respýblıkalyq joǵary sport sheberligi mektepteriniń qarjylandyrylýy 25%-ǵa azaıǵan. Eger 2023 jyly bul uıymdarǵa 121 mlrd teńge bólinse, 2024 jyly bar-joǵy 91 mlrd teńge tıgen. Ásirese, eń mańyzdy bap – jalaqy qory 22,4%-ǵa qysqarǵan. Al respýblıkalyq joǵary sport sheberligi mektepteriniń qarjysy 65,9%-ǵa azaıǵan", - deıdi sarapshylar.
Kerisinshe, sportta daryndy balalarǵa arnalǵan mektep-ınternattar byltyr 69,3%-ǵa artyq qarjy alyp, 29,7 mlrd teńgege jetken. Al respýblıkalyq olımpıadalyq daıarlyq ortalyqtary men joǵary sport sheberligi mektepteri árqaısysy 16,7 mlrd teńge alyp, olarda da qarjylandyrý kólemi aıtarlyqtaı ósken.
Bul máseleni retteýdiń bir joly retinde mınıstrlik 2026 jyldan bastap balalardyń sport mektepterin jan basyna qarjylandyrý júıesin engizýdi josparlap otyr. Bul ádis qarjyny ádil bólýge jáne balalar arasynda eń tanymal sport túrlerin anyqtap, basym baǵyttardy aıqyndaýǵa múmkindik bermek.
Elimizde sportpen shuǵyldanýshylar sany kúrt azaıǵan
Jalpy buqaralyq sport salasynyń ózinde de jaǵdaı jaqsaryp turǵan joq. Mınıstrliktiń málimetinshe, ótken jyly elimizde sportpen shuǵyldanatyndardyń jalpy sany 8,4 mln adamdy quraǵan. Bul kórsetkish bir jyl burynǵydan 9,8%-ǵa, ıaǵnı 750,4 myń adamǵa azaıǵan. Olımpıadalyq sport túrlerin tańdaǵandardyń sany – 4,3 mln adam, olımpıadalyq emes sportty – 1,8 mln, ulttyq sport túrlerin 666,9 myń adam tańdaǵan.
Elde eń kóp taraǵan sport túri – fýtbol. Byltyr bul sportpen kásibı jáne áýesqoı túrde aınalysatyndardyń sany 1,1 mln adamnan asqan. Odan keıingi orynda – voleıbol (767,6 myń adam), úshinshi orynda – basketbol (656,4 myń adam).
Sport ınfraqurylymyna kelsek, respýblıkada qazir 37,5 myńnan astam sport ǵımaraty bar. Onyń jartysynan kóbi – 21,8 myńy ashyq sport alańdary bolsa, 10 myńǵa jýyǵy sport zaldar. Bul sport zaldardyń úshten ekisi oqý oryndarynda ornalasqan.
"Búdjetten bólingen mıllıardtardyń naqty qaıtarymy bolmaı otyr. Júıeli jumys qalyptaspaı, sportqa quıylǵan qarjy qumǵa sińgen sýmen teń. Memlekettiń mindeti – bólingen árbir teńgeniń naqty nátıjesin talap etý. Ázirge sport salasyndaǵy jaǵdaı, ókinishke qaraı, kerisinshe bolyp tur", - deıdi ranking.kz sarashylary.
