Qazaqbaev jasaǵan qobyzdarǵa qyzyqpaıtyn adam joq

Dalanews 21 mam. 2019 09:59 971

Elimizde ulttyq mýzykalyq aspaptardy jasaıtyn qoly ıkemdi sheberler az emes ekeni belgili. Alaıda, kez kelgen aspapty kóz tartarlyqtaı ásem etip jasaý bir bólek te, odan jaqsy áýen shyǵatyndaı qylyp jasaý bir tóbe. Álbette, ásem áýen men syrly sazdy bir arnaǵa toǵystyra otyryp, sonymen birge aspapty da jarqyratyp jasap shyǵarý tek tájirıbeli sheberdiń qolynan ǵana keletin is. Sondaı sheberlerdiń biregeıi – Shý aýdanynyń týmasy Qanat Qazaqbaev.

El arasynda esimi kóp aıtyla bermeıtin Qanat Dotaulynyń qolymen jasalǵan qobyz sonaý Italıanyń Vatıkan memlekettik mýzeıinde Qorqyt babamyzdyń kitabynyń janynan oryn alǵan eken. Ol Almatydaǵy A.V. Gogol atyndaǵy kórkemsýret ýchılıshesin 1982 jyly támamdaǵan eken. Al búgingi kúni qazaqtyń ulttyq mýzykalyq muralaryn qazirgi zaman aǵymyna laıyqtap, óńdep, olardy shekaradan tysqary jerlerge nasıhattap júrgen elimizge belgili daryndy qobyzshy, respýblıkalyq jáne halyqaralyq baıqaýlardyń jeńimpazy Álqýat Qazaqbaev bizdiń búgingi keıipkerimizdiń týǵan inisi ekenin bireýi bilse, bireý bilmes. Sheberdiń sózinshe, osydan shırek ǵasyr buryn baýyry Álqýat respýblıkalyq mýzyka mektep-ınternatynda 4 synypta bilim alyp júrip, demalys kezinde úıine qurama qobyz ala kelgen kórinedi. Mine, sol sátten bastap Qanattyń qobyzǵa degen qyzyǵýshylyǵy paıda bolyp, ony jan-jaqty zertteı bastaǵan. Sol kezde tuńǵysh ret qobyzdy qolyna alyp kórgen ol, qobyz jasaý óneriniń álippesine, shıkizatpen jáne qural-jabdyqpen jumys isteýge, túıeniń terisin qalaı óńdeý kerektigine den qoıyp, qazaqy qobyzdy jasaýǵa mashyqtana bastaıdy. Qanat sheberdiń ótkendi zerdelep, ulttyq aspaptardy ulyqtaýdan quralaqan emes ekendigin osydan-aq ańǵarýǵa bolatyndaı. Qalaı desek te, ustalyq, zergerlik atty óner álemine aparar jol kim-kimge bolmasyn ata-babasynan qonyp, ǵasyrlyq tarıh jáne shejire arqyly, qan arqyly keletini belgili ǵoı. Sol sekildi bizdiń keıipkerimizge de ustalyq óner arǵy atalarynan qonǵan kórinedi.

«Álem boıynsha eki-aq danasy bar «Qorqyt dada» degen asa qundy kitap bar eken. Onyń túpnusqasy Vatıkan memlekettik mýzeıinde tursa, ekinshisi Germanıanyń Drezden qalasyndaǵy mýzeıge qoıylypty. 2001 jyly Rım Papasy Ioann Pavel İİ arnaıy is-saparmen elimizge kelgende, sol kezdegi Eýrazıa ulttyq ýnıversıtetiniń rektory bolǵan memleket qaıratkeri Myrzataı Joldasbekov Vatıkandaǵy Qorqyt babamyzdyń kitabynyń janynda ulttyq aspabymyz qobyz tursyn degen usynys jasap, belgili din qaıratkerine qobyz syılady. Baǵyma oraı, soll qobyzdy jasaý úshin maǵan tapsyrys bergen bolatyn» - deıdi ol. Budan bólek, 2014 jyldyń tamyz aıynda elimizge belgili arheolog Zeınolla Samashev bastaǵan qazaq ǵalymdary Altaıdyń Shyǵys Qazaqstan oblysy aýmaǵynda arheologıalyq qazba jumystaryn júrgizý barysynda kóne jaýyngerdiń jerlengen jerin tapqan. Jaýyngerdi shamamen VII ǵasyrda ómir súrgen dep topshylaıdy. Sondaǵy arheologıalyq qazba jumystarynyń basty oljasy – qarý-jaraǵymen birge jerlengen jaýyngerdiń janynan bir aspap tabylǵan. Zertteı kele, onyń joryq aldynda sarbazdarǵa rýh beretin qobyzǵa uqsas mýzykalyq aspap ekeni anyqtalypty.

Jalpy, elimizdegi kóptegen mýzykalyq oqý oryndarynyń stýdentteri men ustazdary, sondaı-aq, sheteldiń jeke mýzykanttary men tanymal ujymdary da shýlyq sheberdiń qolynan shyqqan aspapqa jan bitirip, qońyr únin áýeletip júr. Jalpy, bul otbasyny óner qonǵan shańyraq deýge bolady. Qazirgi tańda Astana qalasyndaǵy «Shabyt» óner ýnıversıtetinde qyzmet isteıtin inisi Álqýat Qazaqbaevtyń da esimin óner álemindegi jurtshylyq jaqsy biledi. Osylaısha, aǵasy qobyz jasasa, inisi qobyzdyń ysqysynan shyqqan qońyr únin álemniń túkpir-túkpirine taratyp, qazaqtyń mýzyka ónerine úlken úlesterin qosyp keledi.

 

Shý aýdany

Usynylǵan
Sońǵy jańalyqtar