ەل اراسىندا ەسىمى كوپ ايتىلا بەرمەيتىن قانات دوتا ۇلىنىڭ قولىمەن جاسالعان قوبىز سوناۋ يتاليانىڭ ۆاتيكان مەملەكەتتىك مۋزەيىندە قورقىت بابامىزدىڭ كىتابىنىڭ جانىنان ورىن العان ەكەن. ول الماتىداعى ا.ۆ. گوگول اتىنداعى كوركەمسۋرەت ۋچيليششەسىن 1982 جىلى ءتامامداعان ەكەن. ال بۇگىنگى كۇنى قازاقتىڭ ۇلتتىق مۋزىكالىق مۇرالارىن قازىرگى زامان اعىمىنا لايىقتاپ، وڭدەپ، ولاردى شەكارادان تىسقارى جەرلەرگە ناسيحاتتاپ جۇرگەن ەلىمىزگە بەلگىلى دارىندى قوبىزشى، رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق بايقاۋلاردىڭ جەڭىمپازى ءالقۋات قازاقبايەۆ ءبىزدىڭ بۇگىنگى كەيىپكەرىمىزدىڭ تۋعان ءىنىسى ەكەنىن بىرەۋى بىلسە، بىرەۋ بىلمەس. شەبەردىڭ سوزىنشە، وسىدان شيرەك عاسىر بۇرىن باۋىرى ءالقۋات رەسپۋبليكالىق مۋزىكا مەكتەپ-ينتەرناتىندا 4 سىنىپتا ءبىلىم الىپ ءجۇرىپ، دەمالىس كەزىندە ۇيىنە قۇراما قوبىز الا كەلگەن كورىنەدى. مىنە، سول ساتتەن باستاپ قاناتتىڭ قوبىزعا دەگەن قىزىعۋشىلىعى پايدا بولىپ، ونى جان-جاقتى زەرتتەي باستاعان. سول كەزدە تۇڭعىش رەت قوبىزدى قولىنا الىپ كورگەن ول، قوبىز جاساۋ ونەرىنىڭ الىپپەسىنە، شيكىزاتپەن جانە قۇرال-جابدىقپەن جۇمىس ىستەۋگە، تۇيەنىڭ تەرىسىن قالاي وڭدەۋ كەرەكتىگىنە دەن قويىپ، قازاقى قوبىزدى جاساۋعا ماشىقتانا باستايدى. قانات شەبەردىڭ وتكەندى زەردەلەپ، ۇلتتىق اسپاپتاردى ۇلىقتاۋدان قۇرالاقان ەمەس ەكەندىگىن وسىدان-اق اڭعارۋعا بولاتىنداي. قالاي دەسەك تە، ۇستالىق، زەرگەرلىك اتتى ونەر الەمىنە اپارار جول كىم-كىمگە بولماسىن اتا-باباسىنان قونىپ، عاسىرلىق تاريح جانە شەجىرە ارقىلى، قان ارقىلى كەلەتىنى بەلگىلى عوي. سول سەكىلدى ءبىزدىڭ كەيىپكەرىمىزگە دە ۇستالىق ونەر ارعى اتالارىنان قونعان كورىنەدى.
«الەم بويىنشا ەكى-اق داناسى بار «قورقىت دادا» دەگەن اسا قۇندى كىتاپ بار ەكەن. ونىڭ ءتۇپنۇسقاسى ۆاتيكان مەملەكەتتىك مۋزەيىندە تۇرسا، ەكىنشىسى گەرمانيانىڭ درەزدەن قالاسىنداعى مۋزەيگە قويىلىپتى. 2001 جىلى ريم پاپاسى يوانن پاۆەل ءىى ارنايى ىس-ساپارمەن ەلىمىزگە كەلگەندە، سول كەزدەگى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى بولعان مەملەكەت قايراتكەرى مىرزاتاي جولداسبەكوۆ ۆاتيكانداعى قورقىت بابامىزدىڭ كىتابىنىڭ جانىندا ۇلتتىق اسپابىمىز قوبىز تۇرسىن دەگەن ۇسىنىس جاساپ، بەلگىلى ءدىن قايراتكەرىنە قوبىز سىيلادى. باعىما وراي، سولل قوبىزدى جاساۋ ءۇشىن ماعان تاپسىرىس بەرگەن بولاتىن» - دەيدى ول. بۇدان بولەك، 2014 جىلدىڭ تامىز ايىندا ەلىمىزگە بەلگىلى ارحەولوگ زەينوللا ساماشيەۆ باستاعان قازاق عالىمدارى التايدىڭ شىعىس قازاقستان وبلىسى اۋماعىندا ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارىن جۇرگىزۋ بارىسىندا كونە جاۋىنگەردىڭ جەرلەنگەن جەرىن تاپقان. جاۋىنگەردى شامامەن VII عاسىردا ءومىر سۇرگەن دەپ توپشىلايدى. سونداعى ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارىنىڭ باستى ولجاسى – قارۋ-جاراعىمەن بىرگە جەرلەنگەن جاۋىنگەردىڭ جانىنان ءبىر اسپاپ تابىلعان. زەرتتەي كەلە، ونىڭ جورىق الدىندا ساربازدارعا رۋح بەرەتىن قوبىزعا ۇقساس مۋزىكالىق اسپاپ ەكەنى انىقتالىپتى.
جالپى، ەلىمىزدەگى كوپتەگەن مۋزىكالىق وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتتەرى مەن ۇستازدارى، سونداي-اق، شەتەلدىڭ جەكە مۋزىكانتتارى مەن تانىمال ۇجىمدارى دا شۋلىق شەبەردىڭ قولىنان شىققان اسپاپقا جان ءبىتىرىپ، قوڭىر ءۇنىن اۋەلەتىپ ءجۇر. جالپى، بۇل وتباسىنى ونەر قونعان شاڭىراق دەۋگە بولادى. قازىرگى تاڭدا استانا قالاسىنداعى «شابىت» ونەر ۋنيۆەرسيتەتىندە قىزمەت ىستەيتىن ءىنىسى ءالقۋات قازاقبايەۆتىڭ دا ەسىمىن ونەر الەمىندەگى جۇرتشىلىق جاقسى بىلەدى. وسىلايشا، اعاسى قوبىز جاساسا، ءىنىسى قوبىزدىڭ ىسقىسىنان شىققان قوڭىر ءۇنىن الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە تاراتىپ، قازاقتىڭ مۋزىكا ونەرىنە ۇلكەن ۇلەستەرىن قوسىپ كەلەدى.
شۋ اۋدانى
