21 jastaǵy almatylyq Elına Lú qazaq tili týraly aıtqan beıádep sózderi úshin eki jylǵa sottaldy. Sot ony ultaralyq arazdyq týdyrǵany úshin kináli dep tapty, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Jýrnalıs Mıhaıl Kozachkovtyń telegram-arnasyndaǵy aqparatqa súıensek, oǵan zań turǵysynan QR Qylmystyq Kodeksiniń 174-baby boıynsha jaza taǵaıyndalǵan.
“Elına Lú osy jasyna deıin kóp nársege qol jetkizdi: dúnıege bala ákeldi, áleýmettik jelilerge tirkeldi, endi mine túrmede otyr. Ol Qylmystyq kodekstiń 174-baby “Áleýmettik, ulttyq, rýlyq, násildik, tektik-toptyq nemese dinı alaýyzdyqty qozdyrýǵa, azamattardyń ulttyq ar-namysy men qadir-qasıetin ne dinı sezimderin qorlaýǵa baǵyttalǵan áreketi” úshin sottaldy”, - deıdi ol.
Belgili bolǵandaı, ótken jyldyń kúzinde Elına TikTok jelisinde tikeleı efır ótkizedi. Ony myńǵa jýyq kórermen tamashalaǵan. Osy sátte jazylýshylardyń biri onyń ulty men dinin surap, memlekettik tilde sóıleýin talap etedi. Al jas qyz bul suraqqa dóreki jaýap beredi.
“Ol qazaq tilin unatpaıtynyn aıtyp, bul tilde tek “mámbetter” sóıleıtinin jetkizgen. Sondaı-aq ol Almatydaǵy Abaı kóshesindegi keptelisterge aýyldan kelgenderdi kináli dep aıyptaǵan. Qala berdi qalada eshkim qazaqsha sóılemeıtinin basa aıtyp, jazylýshysyna urysqan”, - deıdi jýrnalıs.
Osylaısha, Lúdiń efırdegi sózi ınternette taralyp, áleýmettik jelini baqylaıtyn jedel ýákil ondaǵy alaýyzdyq belgilerin kórip, esep jazǵan.
Sarapshy Lú sózderinde qazaq ulty ókilderiniń ar-namysyna qatysty qorlaý jáne ulttyq arazdyq pen alaýyzdyqty qozdyrý belgileri bar ekenin alǵa tartqan. Naqtyraq aıtsaq, “qazaq ultynyń ókilderin kemsitý” jáne “qazaq ultynyń tilin mensinbeýshilik” bar degen qorytyndyǵa kelgen.
Sotta Lú ózine jazylýshynyń memlekettik tildi bilmegennen keıin, Qazaqstannan ketýin talap etip “arandatýshylyqqa boı aldyrǵanyn aıtqan”. Ol kinásin moıyndamaı, tek jaǵymsyz pikir jazǵandardyń “namysyna tıgisi kelgenin, “usqynsyz til” degen sózdi qazaq tilindegi beıádep sózderge qatysty aıtqanyn túsindirgen. Biraq sýdıa Qalıma Dýanbekova onyń jaýabyn qanaǵattandyrmady.
"Sot Lúdiń kinásiniń dáleldengeni týraly qorytyndyǵa kelip, ol óziniń is-áreketimen ultaralyq alaýyzdyqty týdyrǵanymen, ulttyq ar-namys pen qadir-qasıetti qorlaýmen, azamattardyń qazaq ulty ókilderiniń namysyna tıgen. Lúdiń sózderi Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna azamattyq jáne saıası destrýktıvti kózqaras týdyrady", – delingen sot úkiminde.
Nátıjesinde sot ony ultaralyq alaýyzdyqty qozdyrǵany úshin kináli dep taýyp, eki jylǵa sottady. Elına jazasyn tómengi qaýipsizdik kolonıasynda óteıdi. Al balasy ájesiniń tárbıesine berildi. Úkim áli zańdy kúshine engen joq.
Eske salaıyq, buǵan deıin Almatyda "Dostyk Plaza" saýda ortalyǵy tóńireginde úlken daý shyqqan edi. 2GIS qosymshasynda ortalyq ákimshiligi tarapynan ultaralyq alaýyzdyq týdyratyn teris pikir jarıalanyp, bul óz kezeginde kóptiń synyna ushyrap, áleýmettik jelide qyzý talqylandy.
"Dostyk Plaza" ortalyǵyna kelýshilerdiń biri "Kontıngenti qorqynyshty. Bári biryńǵaı kalbıt! Taýar baǵalary da dál sondaı!" dep pikir qaldyrady. Al ortalyq ákimshiligi arańdatýshynyń sózin qostap, jiberilgen qatelikter úshin odan keshirim suraıdy.
"Qaıyrly kún! Pikirińizge raqmet! Saýda ortalyǵymyzǵa kelgender sizge jaǵymsyz áser qaldyrǵany úshin keshirim suraımyz! Bizdiń maqsatymyz – barlyq qonaqqa jaıly ári yńǵaıly orta syılaý. Úmitińizdi aqtaı almaǵanymyz úshin ókinish bildiremiz. Tájirıbeńizdi aldaǵy ýaqytta mindetti túrde eskeremiz...!", - delingen ákimishilik jaýabynda.
Kóp uzamaı bul pikir áleýmettik jelide úlken rezonans týdyrdy.
Máselen, Sábıt Báıtenov esimdi Facebook-paıdalanýshylarynyń biri atalmysh pikirdi óz paraqshasyna ornalastyryp, jazba qaldyrǵan.
"Ótkende Dostyk Plaza -ǵa bireý "senderge baratyndar tek kalbıtter" dep jazyp jibergen ǵoı. Dostyq plaza "Olaı aıtpaýdy ótinemiz. Adamnyń bárine teń qaraımyz. Siz de sondaı kózqarasta bolyńyz" deýdiń orynyna. "Bizdiń (kalbıt) qonaqtarymyz sizderge sondaı áser qaldyrǵany úshin keshirim suraımyz" dep jazyp jibergen ǵoı", - deıdi ol.
Jaǵdaıdyń anyq-qanyǵyn bilý maqsatynda Dalanews.kz agenttigi Dostyk Plaza saýda ortalyǵynyń ákimshiligimen baılanysqa shyqty. Daýly máselege ortalyqtyń resmı ókili, PR bóliminiń basshysy Karına Sycheva jaýap berdi. Ol bolǵan jaǵdaı úshin saýda ortalyǵy kópshilikten keshirim suraǵanyn aıtyp, BAQ ókilderine arnalǵan resmı hatty joldady.
Osy tusta basshylyq kináli qyzmetkerdi jumystan bosatqan. Al arańdatýshylyq pikir qaldyrǵan avtordy jaýapqa tartý maqsatynda tıisti organdarǵa aryz túsirgen.
Dalanews.kz agenttigi Almaty qalasynyń polısıa departamentine saýal joldap, arańdatýshy qandaı jazaǵa tartylatynyn surap kórdi. Ázirge resmı jaýap kelgen joq.
Alaıda zańǵa kóz júgirtsek, eldiń bútindigin buzyp, ultaralyq alaýyzdyq týǵyzǵan adamdar QR Qylmystyq Kodeksiniń 174-baby boıynsha jazalanady. Buǵan deıin Bas prokýratýra ultaralyq alaýyzdyq týǵyzatyn adamdar jazadan qutylmaıtynyn, ıaǵnı 2-7 jylǵa, al aýyr saldary bolsa, 12-20 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrylýy múmkin ekenin aıtqan bolatyn.
