Qazaq tilin tek meńgerip qana qoımaı, ony nasıhattap, ózge etnos ókilderine úlgi bolyp júrgen azamattar – el rýhanıatynyń tiregi. Solardyń aldyńǵy qatarynda júrgenderdiń biri – qazaq tiliniń janashyry, ázirbaıjan qyzy Brıllıant Halykovna Alıeva.
Tiline qarap júregin tanımyz
2004 jyly Qaraǵandy qalasynda ázirbaıjan otbasynda dúnıege kelgen Brıllıanttyń balalyq shaǵy qazaqy ortada ótti. Qazaq tiliniń áýezdiligi men mándiligi ony erte jasynan baýrap aldy. Mektep qabyrǵasynda júrgende-aq ol til baıqaýlary men mánerlep oqý jarystarynda top jaryp, qazaqsha erkin oılaı alatyn qabiletin tanytty.
«Qazaq tili men úshin jat til bolǵan joq. Ol meni mekteptegi alǵashqy kúnnen-aq baýrap aldy. Men ony mindet emes, júrek qalaýy retinde úırendim», – deıdi Brıllıant.
Til – tańdaýdyń emes, taǵdyrdyń syıy
Bilimge degen qushtarlyǵy men qazaq tiline súıispenshiligi ony jýrnalısıka jolyna jeteledi. 2022 jyly E.A. Bóketov atyndaǵy Qaraǵandy ýnıversıtetine oqýǵa túsip, búginde úshinshi kýrsty sátti aıaqtap otyr. Ýnıversıtet qabyrǵasynda ol tek teorıamen shektelip qalmaı, jergilikti telearnada tájirıbeden ótip, qazaq tilinde kásibı turǵyda erkin sóıleıtin bolashaq jýrnalıs retinde tanyla bastady.
Jas bola tura, Brıllıant – aqparat keńistiginde memlekettik tildiń abyroıyn kóterip júrgen sanaýly ózge etnos jastarynyń biri.
«Memlekettik til – meniń tilim» degen júrekten shyqqan sóz
Brıllıant – Qazaqstan halqy Assambleıasy júzege asyryp jatqan «Memlekettik til – meniń tilim» jobasynyń basty keıipkerleriniń biri. Bul joba qazaq tilin shynaıy qabyldap, ómiriniń bólshegine aınaldyrǵan ózge etnos ókilderin nasıhattaýǵa baǵyttalǵan.
«Qazaq tili – men úshin tek memlekettik til emes, bul – ózimdi osy eldiń bir bólshegi retinde sezindiretin rýhanı qural. «Memlekettik til – meniń tilim” degen ustanym meniń júregimmen úndes», – deıdi Brıllıant beınejazbalarynyń birinde.
Onyń joba aıasyndaǵy suhbattary men beınejazbalary – qazaq tiline degen yqylastyń jasandylyqsyz, shynaıy kórinisi. Onyń ár sózi – tek jattalǵan mátin emes, júrekten shyqqan shynaıy sezim.
Jastar kóshbasshysy - til janashyry
Búginde Brıllıant – QHA janyndaǵy Jýrnalıser klýbynyń múshesi, Assambleıa jastary qozǵalysynyń belsendi qatysýshysy. Ol óńirlik jáne respýblıkalyq deńgeıdegi túrli mádenı, rýhanı jáne áleýmettik sharalarǵa belsene qatysyp, memlekettik til men ultaralyq kelisim taqyryptarynda spıker retinde jıi shaqyrylady.
Memlekettik tildiń mártebesin kóterýge qosqan úlesi úshin Qaraǵandy oblysy ákiminiń Alǵys hatymen marapattalýy – onyń eńbeginiń aıqyn baǵasy.
Bolashaq – rýhanı berik jastardyń qolynda
Búgingi tańda Brıllıant Alıeva – tek óziniń bolashaǵyn ǵana emes, memlekettik tildiń de bolashaǵyn oılaıtyn, onyń órkendeýine úles qosýdy azamattyq paryzy sanaıtyn jas býynnyń ókili. Tilge adaldyǵy, qoǵamdyq belsendiligi – onyń dara bolmysyn tanytady.
Ol – tildi jatsynbaı, júrekpen qabyldaǵan urpaqtyń ókili. Ol – «qazaq tilin úırený – men úshin mindet emes, mártebe» deıtin sana ıesi. Jáne ol – kópetnosty Qazaqstannyń bolashaǵy birtutas, tili men mádenıeti ortaq bolatyn jarqyn keleshekke senetin, soǵan bar kúshimen úles qosyp júrgen jastardyń sımvoly.
P.S. Brıllıant Alıevanyń ómiri – «til – ultqa qarap tańdalmaıdy, júrekpen súıý arqyly ǵana úıreniledi» degen sózdiń dáleli. Onyń memlekettik tilge degen súıispenshiligi – árbir qazaqstandyqqa oı salatyn, úlgi bolatyn taǵylym. Qazaq tiliniń tuǵyry bıik bolýy – dál osyndaı jastardyń júrek túkpirinde janǵan shynaıy sezimmen ǵana júzege aspaq.
Aıdana Ýmırbaeva, Qaraǵandy oblysy QHA baspasóz bóliminiń mamany
