Joǵary aýdıtorlyq palata 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan jekeshelendirýdiń keshendi josparyn iske asyrý qarqynyn jedeldetý qajet dep sanaıdy. Bul týraly Joǵary aýdıtorlyq palatanyń tóraǵasy Álıhan Smaıylov QR Parlamenti palatalarynyń birlesken otyrysynda depýtat saýalyna jaýabynda aıtty. Onyń barysynda bas aýdıtor Tele2/Altel operatory úlesiniń qatarlyq ınvestorǵa satýdaǵy egjeı-tegjeı tustaryna da toqtaldy,dep habarlaıdy Dalanews.kz.
"Keshendi jospardyń iske asyrylýy Palatanyń turaqty baqylaýynda. 2025 jyldyń basynda jospardyń oryndalýy 72% boldy. 637 nysannyń 460-y jekeshelendirildi nemese taratyldy. Bul – respýblıkalyq, komýnaldyq menshiktegi nysandar men kvazımemlekettik sektor aktıvteri", - dedi Álıhan Smaıylov.
2024 jyldyń ishinde básekelestik ortaǵa jalpy quny 589 mlrd teńge bolatyn 14 nysan ótkizildi. Onyń ishinde 517 mlrd teńge "Qazaqtelekom" AQ-nyń Tele2 mobıldi operatory úlesin katarlyq ınvestorǵa satý esebinen tústi.
"Osy somanyń 158 mlrd teńgesi respýblıkalyq búdjetke dıvıdendter túrinde aýdaryldy. Budan bólek, atalǵan mámile boıynsha 76 mlrd teńge korporatıvtik tabys salyǵy retinde tólendi. Bul – satylǵan aktıvtiń qaıta baǵalanýy nátıjesinde túsken salyq. Qalǵan qarajat shartqa sáıkes bıyl jáne 2028 jylǵa deıin túsedi", — dedi Joǵary aýdıtorlyq palata tóraǵasy.
Álıhan Smaıylovtyń aıtýynsha, Keshendi jospardy tolyq oryndaý úshin taǵy 177 nysandy básekelestik ortaǵa berý qajet. Osyǵan baılanysty Joǵary aýdıtorlyq palata bul jumysty jedeldetý qajet dep esepteıdi.
Sondaı-aq memlekettik qarjy júıesiniń tıimdiligin arttyrýǵa baǵyttalǵan Joǵary aýdıtorlyq palatanyń usynymdary Parlamentte talqylandy.
Búdjet qarajaty men memleket aktıvterin paıdalanýdyń nátıjeligin arttyrý – búdjet prosesine qatysýshylardyń barlyǵyna ortaq mindet. Joǵary aýdıtorlyq palata men Úkimet depýtattardyń qoldaýymen osy baǵytta tıisti jumystardy atqarýda.
Sheshimin tapqan mańyzdy máselelerdiń qatarynda salyqtyq boljaý men ákimshilendirýdi jetildirý, búdjet prosesterin ońtaılandyrý, parlamenttik baqylaýdy kúsheıtý jáne taǵy basqa búdjet zańnamasyndaǵy reformalar bar.
Memlekettik organdar men kvazımemlekettik sektor sýbektileriniń eseptiligi kúsheıtildi. Endi Úkimettiń jyldyq esebinde Joǵary aýdıtorlyq palatanyń usynymdaryn oryndaý nátıjeleri kórsetilýi kerek.
Sonymen qatar memlekettik qarjy statısıkasyn jetildirý kózdelip otyr. Onda Ulttyq qordy paıdalaný, kvazımemlekettik sektor sýbektileriniń damý josparlary men is-sharalar josparlarynyń oryndalýy týraly aqparat qamtylady.
Boljaýdy, táýekelderdi baǵalaýdy, lımıtterdi aıqyndaýdy, monıtorıńti jáne eseptilikti qamtıtyn boryshtyq mindettemelerdi keshendi basqarý ınstıtýty engizildi.
Búdjet prosesine qatysýshylardyń búdjet zańnamasyn buzǵany, búdjettik baǵdarlamalardy tıimsiz oryndaǵany jáne qarajatty qaıta bólýdiń negizdiligi úshin jaýaptylyǵy kúsheıtildi.
Jalpy Úkimet Joǵary aýdıtorlyq palatanyń usynymdaryn oryndaý baǵytyndaǵy jumysyn arttyrdy. Ótken jylǵy usynymdardyń jartysyna jýyǵy iske asyryldy, jyl sońyna deıin taǵy beseýi oryndalady.
2024 jyly táýekelderge neǵurlym beıim negizgi baǵyttar boıynsha 30-dan astam usynym berildi. Atap-aıtqanda:
- Qoldanylǵan esepteý modelderi, faktorlar men boljamdardy kórsetý arqyly áleýmettik-ekonomıkalyq damý boljamy kórsetkishterin qalyptastyrýdyń ashyqtyǵyn arttyrý;
- Salyq saıasatynyń tujyrymdamasyn ázirleý. Tujyrymdamada salyqtyq jáne kedendik ákimshilendirýdi tolyq sıfrlandyrý, tańbalaýǵa jatatyn taýar toptaryn aıqyndaý, jasyryn kásipkerlik qyzmetti jáne kiristerdi tómendetip kórsetýdi anyqtaý mehanızmderi qamtylýy tıis;
- Qaryz alýdyń oryndylyǵyn negizdeıtin derekterdi ashyp kórsetý, sondaı-aq syrtqy qaryz esebinen qarjylandyrylǵan árbir jobanyń uzaq merzimdi perspektıvada boryshtyq turaqtylyqqa áserin baǵalaý týraly talap engizý;
- Bıznesti memlekettik yntalandyrý jáne qoldaý sharalarynyń tıimdiligin baǵalaý tártibin aıqyndaý;
- Qarjy jyly ishinde bekitilgen búdjettik ınvestısıalyq jobalardy alyp tastaý jáne buryn josparlanbaǵan jobalardy jańadan qosý úshin qatań krıterıılerdi belgileý;
- Salynǵan memlekettik ınvestısıalardyń qaıtarylymdyǵyn arttyrý maqsatynda kvazımemlekettik sektor sýbektileri dıvıdendteriniń mólsherin aıqyndaý tásilderin jetildirý;
- Biryńǵaı derekqorǵa ıntegrasıalaý úshin Kvazımemlekettik kompanıalar iske asyratyn ınvestısıalyq jobalardy sıfrlandyrý;
- 2026-2028 jyldarǵa arnalǵan jalpy sıpattaǵy transfertterdi josparlaý kezinde búdjetaralyq dısproporsıany azaıtý jónindegi máseleni sapaly pysyqtaý.
Joǵary aýdıtorlyq palata Memleket basshysy aıqyndaǵan mindetterge qol jetkizý úshin Parlament jáne Úkimetpen júıeli ári birlesken jumysty jalǵastyrady.
