جوعارى اۋديتورلىق پالاتا 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان جەكەشەلەندىرۋدىڭ كەشەندى جوسپارىن ىسكە اسىرۋ قارقىنىن جەدەلدەتۋ قاجەت دەپ سانايدى. بۇل تۋرالى جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ ءتوراعاسى ءاليحان سمايىلوۆ ق ر پارلامەنتى پالاتالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا دەپۋتات ساۋالىنا جاۋابىندا ايتتى. ونىڭ بارىسىندا باس اۋديتور Tele2/Altel وپەراتورى ۇلەسىنىڭ قاتارلىق ينۆەستورعا ساتۋداعى ەگجەي-تەگجەي تۇستارىنا دا توقتالدى،دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
"كەشەندى جوسپاردىڭ ىسكە اسىرىلۋى پالاتانىڭ تۇراقتى باقىلاۋىندا. 2025 جىلدىڭ باسىندا جوسپاردىڭ ورىندالۋى 72% بولدى. 637 نىساننىڭ 460-ى جەكەشەلەندىرىلدى نەمەسە تاراتىلدى. بۇل – رەسپۋبليكالىق، كوممۋنالدىق مەنشىكتەگى نىساندار مەن كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور اكتيۆتەرى"، - دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
2024 جىلدىڭ ىشىندە باسەكەلەستىك ورتاعا جالپى قۇنى 589 ملرد تەڭگە بولاتىن 14 نىسان وتكىزىلدى. ونىڭ ىشىندە 517 ملرد تەڭگە "قازاقتەلەكوم" اق-نىڭ Tele2 ءموبيلدى وپەراتورى ۇلەسىن كاتارلىق ينۆەستورعا ساتۋ ەسەبىنەن ءتۇستى.
"وسى سومانىڭ 158 ملرد تەڭگەسى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە ديۆيدەندتەر تۇرىندە اۋدارىلدى. بۇدان بولەك، اتالعان مامىلە بويىنشا 76 ملرد تەڭگە كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعى رەتىندە تولەندى. بۇل – ساتىلعان اكتيۆتىڭ قايتا باعالانۋى ناتيجەسىندە تۇسكەن سالىق. قالعان قاراجات شارتقا سايكەس بيىل جانە 2028 جىلعا دەيىن تۇسەدى"، — دەدى جوعارى اۋديتورلىق پالاتا ءتوراعاسى.
ءاليحان سمايىلوۆتىڭ ايتۋىنشا، كەشەندى جوسپاردى تولىق ورىنداۋ ءۇشىن تاعى 177 نىساندى باسەكەلەستىك ورتاعا بەرۋ قاجەت. وسىعان بايلانىستى جوعارى اۋديتورلىق پالاتا بۇل جۇمىستى جەدەلدەتۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيدى.
سونداي-اق مەملەكەتتىك قارجى جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ ۇسىنىمدارى پارلامەنتتە تالقىلاندى.
بيۋدجەت قاراجاتى مەن مەملەكەت اكتيۆتەرىن پايدالانۋدىڭ ناتيجەلىگىن ارتتىرۋ – بيۋدجەت پروسەسىنە قاتىسۋشىلاردىڭ بارلىعىنا ورتاق مىندەت. جوعارى اۋديتورلىق پالاتا مەن ۇكىمەت دەپۋتاتتاردىڭ قولداۋىمەن وسى باعىتتا ءتيىستى جۇمىستاردى اتقارۋدا.
شەشىمىن تاپقان ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ قاتارىندا سالىقتىق بولجاۋ مەن اكىمشىلەندىرۋدى جەتىلدىرۋ، بيۋدجەت پروسەستەرىن وڭتايلاندىرۋ، پارلامەنتتىك باقىلاۋدى كۇشەيتۋ جانە تاعى باسقا بيۋدجەت زاڭناماسىنداعى رەفورمالار بار.
مەملەكەتتىك ورگاندار مەن كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرىنىڭ ەسەپتىلىگى كۇشەيتىلدى. ەندى ۇكىمەتتىڭ جىلدىق ەسەبىندە جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ ۇسىنىمدارىن ورىنداۋ ناتيجەلەرى كورسەتىلۋى كەرەك.
سونىمەن قاتار مەملەكەتتىك قارجى ستاتيستيكاسىن جەتىلدىرۋ كوزدەلىپ وتىر. وندا ۇلتتىق قوردى پايدالانۋ، كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرىنىڭ دامۋ جوسپارلارى مەن ءىس-شارالار جوسپارلارىنىڭ ورىندالۋى تۋرالى اقپارات قامتىلادى.
بولجاۋدى، تاۋەكەلدەردى باعالاۋدى، ليميتتەردى ايقىنداۋدى، مونيتورينگتى جانە ەسەپتىلىكتى قامتيتىن بورىشتىق مىندەتتەمەلەردى كەشەندى باسقارۋ ينستيتۋتى ەنگىزىلدى.
بيۋدجەت پروسەسىنە قاتىسۋشىلاردىڭ بيۋدجەت زاڭناماسىن بۇزعانى، بيۋدجەتتىك باعدارلامالاردى ءتيىمسىز ورىنداعانى جانە قاراجاتتى قايتا ءبولۋدىڭ نەگىزدىلىگى ءۇشىن جاۋاپتىلىعى كۇشەيتىلدى.
جالپى ۇكىمەت جوعارى اۋديتورلىق پالاتانىڭ ۇسىنىمدارىن ورىنداۋ باعىتىنداعى جۇمىسىن ارتتىردى. وتكەن جىلعى ۇسىنىمداردىڭ جارتىسىنا جۋىعى ىسكە اسىرىلدى، جىل سوڭىنا دەيىن تاعى بەسەۋى ورىندالادى.
2024 جىلى تاۋەكەلدەرگە نەعۇرلىم بەيىم نەگىزگى باعىتتار بويىنشا 30-دان استام ۇسىنىم بەرىلدى. اتاپ-ايتقاندا:
- قولدانىلعان ەسەپتەۋ مودەلدەرى، فاكتورلار مەن بولجامداردى كورسەتۋ ارقىلى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ بولجامى كورسەتكىشتەرىن قالىپتاستىرۋدىڭ اشىقتىعىن ارتتىرۋ؛
- سالىق ساياساتىنىڭ تۇجىرىمداماسىن ازىرلەۋ. تۇجىرىمدامادا سالىقتىق جانە كەدەندىك اكىمشىلەندىرۋدى تولىق سيفرلاندىرۋ، تاڭبالاۋعا جاتاتىن تاۋار توپتارىن ايقىنداۋ، جاسىرىن كاسىپكەرلىك قىزمەتتى جانە كىرىستەردى تومەندەتىپ كورسەتۋدى انىقتاۋ مەحانيزمدەرى قامتىلۋى ءتيىس؛
- قارىز الۋدىڭ ورىندىلىعىن نەگىزدەيتىن دەرەكتەردى اشىپ كورسەتۋ، سونداي-اق سىرتقى قارىز ەسەبىنەن قارجىلاندىرىلعان ءاربىر جوبانىڭ ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا بورىشتىق تۇراقتىلىققا اسەرىن باعالاۋ تۋرالى تالاپ ەنگىزۋ؛
- بيزنەستى مەملەكەتتىك ىنتالاندىرۋ جانە قولداۋ شارالارىنىڭ تيىمدىلىگىن باعالاۋ ءتارتىبىن ايقىنداۋ؛
- قارجى جىلى ىشىندە بەكىتىلگەن بيۋدجەتتىك ينۆەستيسيالىق جوبالاردى الىپ تاستاۋ جانە بۇرىن جوسپارلانباعان جوبالاردى جاڭادان قوسۋ ءۇشىن قاتاڭ كريتەرييلەردى بەلگىلەۋ؛
- سالىنعان مەملەكەتتىك ينۆەستيسيالاردىڭ قايتارىلىمدىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرى ديۆيدەندتەرىنىڭ مولشەرىن ايقىنداۋ تاسىلدەرىن جەتىلدىرۋ؛
- ءبىرىڭعاي دەرەكقورعا ينتەگراسيالاۋ ءۇشىن كۆازيمەملەكەتتىك كومپانيالار ىسكە اسىراتىن ينۆەستيسيالىق جوبالاردى سيفرلاندىرۋ؛
- 2026-2028 جىلدارعا ارنالعان جالپى سيپاتتاعى ترانسفەرتتەردى جوسپارلاۋ كەزىندە بيۋدجەتارالىق ديسپروپورسيانى ازايتۋ جونىندەگى ماسەلەنى ساپالى پىسىقتاۋ.
جوعارى اۋديتورلىق پالاتا مەملەكەت باسشىسى ايقىنداعان مىندەتتەرگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن پارلامەنت جانە ۇكىمەتپەن جۇيەلى ءارى بىرلەسكەن جۇمىستى جالعاستىرادى.
