Shyǵys Eýropa, sonyń ishinde Ýkraına men Reseıdi zertteýmen aınalysatyn sarapshy sońǵy aptalarda Batys pen AQSH-tyń Kıevke qatysty ustanymy naqty aıqyndalǵanyn aıtady. Batys elderi Ýkraınaǵa qol ushyn sozýǵa birjolata bekingen.
"Soǵys bastalǵaly Amerıkanyń strategıasy san ret ózgerdi. Vashıngtonnyń Kıevke qatysty ustanymy soǵys uzarǵan saıyn san qubylyp, aqyry turaq tapty. Naqty úsh kezeńdi atap kórsetýge bolady.
Aq úı alǵashynda: "Orystar Ýkraınany eki-úsh kúnniń úshinde otarlaıdy. Zelenskııdi oq pen ottyń ortasynan aman-saý alyp shyǵýymyz kerek, osy mindetti oıdaǵydaı oryndasaq ta jetkilikti", – dep paıymdady.
Kıev agresordyń betin qaıtaryp, orystardy astananyń aýmaǵynan qýyp shyqty. Zelenskıı elden ketýden úzildi-kesildi bas tartty. Batystaǵy skeptıkterdiń aýzyna qum quıyldy.
Ýkraın halqynyń qaısarlyǵyna tánti bolǵan Aq úı Kıevke taktıkalyq qarý-jaraq tasymaldaı bastady. Bular negizinen jedel jetkizýge bolatyn qural-jabdyqtar edi.
"Ýkraın halqynan mundaıdy kútpep edik. Bular jaýynger ult eken. Kúshi basym jaý aldynda jasyǵan joq. Bizdiń boljam oryndalmady. Endeshe ne turys, bularǵa qol ushyp sozaıyq", – desti AQSH bıligi.
Al sońǵy 10 kúnde AQSH-tyń Kremlge qatysty pozısıasy kúrt ózgerdi. Bul – úshinshi saty.
Kıevtiń osy soǵysta jeńiske jeterine kózi jetken Amerıka Máskeýdiń qabaǵyna qarap sóıleıtin pozısıadan birjolata, túbegeıli bas tartty. Pýtınniń ıadroly qarýdy qoldanýǵa dáti barmaıtynyn, dármeni jetpeıtinin túsindi.
"Biz Ýkraınaǵa osy soǵysta jeńiske jetýge járdemdesýimiz kerek". AQSH bıliginiń aqyrǵy jáne aktýaldy pozısıa osy!"
– deıdi Epplbaým.
...
Amerıkadaǵy saıası elıtanyń sanasyndaǵy dúmpý Batys elderin de sharpypty. London, Parıj, Varshava sekildi Batys órkenıetiniń betke ustar astanalary Kıevke bolysýǵa tas-túıin daıyn otyr. Reseı armıasynyń kúlin kókke ushyrmaıynsha Máskeýden esken qaýip seıilmeıdi, tek sol arqyly ǵana soǵysqumar Pýtınniń sazaıyn berip, sabasyna túsirýge bolady.
Sóı degen Epplbaým (sýrette) Eýropanyń eteginen tartyp, Batysty osy soǵysqa aralaspaýǵa úgittep otyrǵan eldiń atyn atapty. Bul el - Germanıa.
Soǵystan zárezap bolǵan nemis bıligi máseleni dıplomatıa jolymen sheshkisi keledi-aq. Ókinishke oraı, Pýtın dıktatýrasy dıplomatıanyń tilin múldem túsinbeıdi. Buǵan sońǵy kezderi nemis qoǵamynyń da kózi jete bastaǵan.
"Kremlmen kıkiljińge kelgisi joq Shols bıligi "Reseıdiń sazaıyn berýge" úndep otyrǵan qoǵamnyń talap-tilegine qulaq asýy tıis. Germanıa soǵysqa qatysty sóz mánerin ózgertip, pozısıasyn qatańdatýy qajet-aq!
Pýtındi der kezinde tejemesek erteń kúlli órkenıettiń kúli kókke ushady. Nemis halqy osylaı dep otyr. Bútin bir ultty jer betinen joıǵysy keletin Reseıge toıtarys bermesek, Kreml kósemi kózdegen maqsatyna jetip tynady", – deıdi sarapshy.
...
Epplbaým orystyń Ýkraındaǵy soǵys tásili sovet úkimetinen beri ózgermegenin aıtady. Reseı repressıany unatady. Pýtınniń shapqynshylyǵy ótken ǵasyrdy eske túsiredi. Ýkraınanyń birtalaı eldi-mekenin basyp alǵan basqynshylar bas kóteredi-aý degen turǵyndardy jappaı qamaýǵa alýda.
Úı-úıdi tintip, Ýkraınanyń baıraǵy men eldiń ótken-ketkenine qatysty qundy muralardy órtep jiberip jatyr. Pýtın armıasy adam urlaý deıtin NKVD dáýirinen qalǵan sumpaıy tásildi qoldanýdan arlanbaıdy. Agresorlar talaı belsendiniń qolyna kisen salyp, belgisiz jaqqa aıdap áketken.
"Qyz-kelinshekter qylmyskerlerdiń mazaǵyna ushyrady. Beıkúná balalar azap shekti. Okkýppantardyń oǵyna ushqan ondaǵan, júzdegen adamnyń súıegi kómýsiz qaldy. Muny genosıd demeı gór!
KSRO qurdymǵa ketkenmen, Reseıdiń sanasy ózgermepti, óspepti. Adamdy azaptaýǵa, qorlaýǵa kelgende kelmeske ketken jendet júıeniń jumys tásiline súıenedi eken. NKVD-nyń kúndelikteri reseılik generaldardyń tartpasynda tyǵýly jatypty", – deıdi AQSH sarapshysy.
Epplbaýmnyń pikirinshe ótken ǵasyrdyń bel ortasynda Eýrazıa qurlyǵyn dúr silkindirip, Ekinshi dúnıejúzilik soǵysty bastap bergen nemister sodan bergi ýaqytta kóp ózgergen. Ótken kúnderdiń qateligin oı eleginen ótkizip, endigide mundaıdy boldyrmaýǵa sert etken. Soǵan saı saıası saıası qurylymyn tolyq ózgertip, kezinde Gıtlerdiń shapqynshylyǵyna ushyraǵan halyqtardan keshirim suraǵan. Bul nemis halqynyń óskeniniń, ózgergeniniń belgisi.
Ókinishke oraı, orys halqynyń oı-óresi ımperlik dáýirde qalyp qalǵan. Olar orta ǵasyrdyń ólshemimen oılaıdy. Olar úshin bógde eldiń jerin basyp alý jabaıylyq emes, kerisinshe orys halqynyń abyroı-bedelin ósiretin faktor.
"Soǵys Ýkraına úshin EýroOdaqqa jol ashyp berdi. Bul bir kúnniń enshisindegi dúnıe emes, dese de Kıevtiń odaqqa kirýi jedeldeı túsedi. Pýtın Batystyń mysyn bastym dep oılasa, qatty qatelesedi. Biz dáýletti elmiz. Batys elderiniń barlyǵy derlik baqýatty turady. Bizdiń ekonomıka Reseıdi on oraıdy, sol sekildi qaýipsizdik salasynda da Kremlge des bermeımiz.
Ýkraına osy soǵysta jeńiske jetse, Reseımen aradaǵy baılanysty birjolata úzýi tıis. Korrýpsıa ýkraın qoǵamy úshin keseldi qubylysqa aınalǵanyn qalaımyz. Eldiń Ekonomıka mınıstrligine óz adamyn otyrǵyzyp qoıǵan at tóbelindeı olıgarhtardyń dáýiri kelmeske ketýi kerek. Memlekettik qyzmetke, para usynǵandy kórse allegrıasy qozatyn ary taza adamdardyń kelgenin qalaımyz. Olarǵa laıyqty jalaqy tólenýi qajet. Batys órkenıetine aıaq basý úshin Ýkraına orystan juqqan zıandy, keseldi ádetterden arylýy tıis", – deıdi Epplbaým.
AQSH sarapshysy Reseıdi jazalaý saıasaty qazirgi sanksıamen shektelmesine senimdi. Aldaǵy ýaqytta Máskeýge búgingiden soıqan sanksıalar salynady. Ekonomıkalyq, mádenı shekteýler Pýtınniń qos ókpesin qysyp, tynysyn taryltady.
Sońǵy segiz jyl boıyna Kremlge keńshilikpen qaraǵan Batys budan bylaı pozısıasyn jumsartpaıdy. Pýtınniń erkeligine tózip kelgen Amerıkanyń shydamy shegine jetken.
"Osy kúnge deıin Reseıge qatysty ortaq pozısıany aıqyndaı almadyq. Ýkraınadaǵy soǵys Batys elderin bir judyryqqa jumyldyrdy. Osy úshin de Pýtınge alǵys aıtamyz. Pýtınniń tusyndaǵy Reseı Batystyń ata jaýyna aınalýǵa bekingen syndy. Biz bul synaqqa ázirmiz", – deıdi Epplbaým.
Ázirlegen, Dýman BYQAI
