Áýelde Alfred Nobeldiń sheshimi boıynsha aqshalaı syılyq, birinshi: fızıka, hımıa, medısına, fızıologıa jáne ekonomıka salasynda mańyzdy jańalyq ashqanǵa; ekinshi – ıdealısik baǵyttaǵy eń úzdik shyǵarmashylyq jumysqa; úshinshi – beıbitshilikke úndegen, yrys-yntymaqtyń ornaýyna septesken eńbekterge tabystalatyn. Al qazir qalaı? Qazir Nobel premıasyn – Flemıng Roýzǵa (joǵaryda sýrette) tabystamaq. Ol kim? Ol Muhammed paıǵambardyń saıqymazaq sýretin alǵash jarıalaǵan Danıadaǵy Jylands-Posten gazetiniń redaktory.
Búgingi Batystyń dinge, dinı qundylyqtarǵa degen qurmeti tómendegen. Óziniń dini men dástúrinen bas tartqan Eýropanyń óz dinine degen qurmeti qalmaı barady. Dálel kerek pe?
Muhammed paıǵambardy mazaq qylatyn 12 sýret dál osy basylymda 2005 jyldyń qyrkúıeginde jarıalandy. Olar muny sóz bostandyǵynyń, oı bostandyǵynyń kórinisi dedi...Munymen qoımaı sýretterdi dál osy urandy jalaý ótken ózge basylymdar kóshirip basty. Bul jaıt Islam áleminiń ashýyn týǵyzyp, musylman elderinde júz myńdaǵan adam qatysqan narazylyq aksıalary ótkenin bilemiz. Osy sýretterdiń avtorlary eldiń kózinen jasyrynyp júrýge májbúr boldy. Eýropadaǵy musylman baýyrlardyń qolyna tússe aıaýshylyq kórmesin bildi. Iá, sýretti salýǵa qoryqpaǵan olarǵa da jan kerek eken...
Endi ne boldy deısiz ǵoı? Norveg parlamentiniń yqpaldy múshesi Maıkl Tetzshner myrza osy Roýzdy Nobel premıasyna usynyp otyrǵanǵa uqsaıdy! «Eger premıany dál osy azamatqa tabystasaq bul sóz bostandyǵynyń jeńiske jetkeniniń kórinisi bolady. Osylaısha biz sóz bostandyǵy men azamattyq quqyqty aıaqqa taptap otyrǵandarǵa úlgi kórsetemiz, olardyń «jabaıy jolmen» júrip eshqashan jeńiske jetpesin dáleldeımiz», – degen eken Tetzshner óziniń Nobel komıtetine joldaǵan hatynda. Ol «bul keremet sheshim» dep oılasa, qatty qatelesedi.
Al qazir qalaı? Qazir Nobel premıasyn – Flemıng Roýzǵa (joǵaryda sýrette) tabystamaq. Ol kim? Ol Muhammed paıǵambardyń saıqymazaq sýretin alǵash jarıalaǵan Danıadaǵy Jylands-Posten gazetiniń redaktory.
Al siz osy Alfredtiń (Nobeldiń) qalaı baıyǵanyn, qalaı mesenat atanǵanyn bilesiz be? Ol Bakýdaǵy munaı kenishterin ıgergen adam...Al Ázirbaıjannyń munaı tarıhı dál osy Nobeldiń atymen baılanysty. Budan basqa alyp qosarymyz joq. Onsyzda túsinikti shyǵar.
Sonda dat gazetiniń redaktoryn Nobel premıasyna usynyp otyrǵan Batys neni kózdep otyr? Nobel komıteti beıbitshilik premıasynyń ıegerin qandaı talapqa saı anyqtaıdy?
Buǵan jaýap: búgingi Batystyń dinge, dinı qundylyqtarǵa degen qurmeti tómendegen. Óziniń dini men dástúrinen bas tartqan Eýropanyń óz dinine degen qurmeti qalmaı barady. Dálel kerek pe? Katolıkter men protestanttar qazir óz-ózderin qorǵaıtyn jaǵdaıda emes. Byltyr shirkeýde gomoseksýalızmniń adam tabıǵatyna, dinge qaıshy ekenin aıtqan shved pastory túrmege qamaldy. Al musylmandar mundaıdy kótermeıdi!
Ǵalamtordan kózimiz shalyp qaldy. «Beıshara Nobel premıanyń kimge tabystalaryn estip kórinde tynysh jata almaı jatqan bolar...» depti. Qazirgi Nobel komıteti «ádil, aqyldy bılerden quralǵan» deseńiz qatty qatelesiz, olar áldeqashan saıası oıynshyqqa aınalǵan.
Zaýr RASÝLZADE, ázirbaıjan saıasattanýshysy
