اۋەلدە الفرەد نوبەلدىڭ شەشىمى بويىنشا اقشالاي سىيلىق، ءبىرىنشى: فيزيكا، حيميا، مەديسينا، فيزيولوگيا جانە ەكونوميكا سالاسىندا ماڭىزدى جاڭالىق اشقانعا؛ ەكىنشى – يدەاليستىك باعىتتاعى ەڭ ۇزدىك شىعارماشىلىق جۇمىسقا؛ ءۇشىنشى – بەيبىتشىلىككە ۇندەگەن، ىرىس-ىنتىماقتىڭ ورناۋىنا سەپتەسكەن ەڭبەكتەرگە تابىستالاتىن. ال ءقازىر قالاي؟ ءقازىر نوبەل پرەمياسىن – فلەمينگ روۋزعا (جوعارىدا سۋرەتتە) تابىستاماق. ول كىم؟ ول مۇحاممەد پايعامباردىڭ سايقىمازاق سۋرەتىن العاش جاريالاعان دانياداعى Jylands-Posten گازەتىنىڭ رەداكتورى.
بۇگىنگى باتىستىڭ دىنگە، ءدىني قۇندىلىقتارعا دەگەن قۇرمەتى تومەندەگەن. ءوزىنىڭ ءدىنى مەن داستۇرىنەن باس تارتقان ەۋروپانىڭ ءوز دىنىنە دەگەن قۇرمەتى قالماي بارادى. دالەل كەرەك پە؟
مۇحاممەد پايعامباردى مازاق قىلاتىن 12 سۋرەت ءدال وسى باسىلىمدا 2005 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە جاريالاندى. ولار مۇنى ءسوز بوستاندىعىنىڭ، وي بوستاندىعىنىڭ كورىنىسى دەدى...مۇنىمەن قويماي سۋرەتتەردى ءدال وسى ۇراندى جالاۋ وتكەن وزگە باسىلىمدار كوشىرىپ باستى. بۇل جايت يسلام الەمىنىڭ اشۋىن تۋعىزىپ، مۇسىلمان ەلدەرىندە ءجۇز مىڭداعان ادام قاتىسقان نارازىلىق اكسيالارى وتكەنىن بىلەمىز. وسى سۋرەتتەردىڭ اۆتورلارى ەلدىڭ كوزىنەن جاسىرىنىپ جۇرۋگە ءماجبۇر بولدى. ەۋروپاداعى مۇسىلمان باۋىرلاردىڭ قولىنا تۇسسە اياۋشىلىق كورمەسىن ءبىلدى. ءيا، سۋرەتتى سالۋعا قورىقپاعان ولارعا دا جان كەرەك ەكەن...
ەندى نە بولدى دەيسىز عوي؟ نورۆەگ پارلامەنتىنىڭ ىقپالدى مۇشەسى مايكل تەتزشنەر مىرزا وسى روۋزدى نوبەل پرەمياسىنا ۇسىنىپ وتىرعانعا ۇقسايدى! «ەگەر پرەميانى ءدال وسى ازاماتقا تابىستاساق بۇل ءسوز بوستاندىعىنىڭ جەڭىسكە جەتكەنىنىڭ كورىنىسى بولادى. وسىلايشا ءبىز ءسوز بوستاندىعى مەن ازاماتتىق قۇقىقتى اياققا تاپتاپ وتىرعاندارعا ۇلگى كورسەتەمىز، ولاردىڭ «جابايى جولمەن» ءجۇرىپ ەشقاشان جەڭىسكە جەتپەسىن دالەلدەيمىز»، – دەگەن ەكەن تەتزشنەر ءوزىنىڭ نوبەل كوميتەتىنە جولداعان حاتىندا. ول «بۇل كەرەمەت شەشىم» دەپ ويلاسا، قاتتى قاتەلەسەدى.
ال ءقازىر قالاي؟ ءقازىر نوبەل پرەمياسىن – فلەمينگ روۋزعا (جوعارىدا سۋرەتتە) تابىستاماق. ول كىم؟ ول مۇحاممەد پايعامباردىڭ سايقىمازاق سۋرەتىن العاش جاريالاعان دانياداعى Jylands-Posten گازەتىنىڭ رەداكتورى.
ال ءسىز وسى الفرەدتىڭ (نوبەلدىڭ) قالاي بايىعانىن، قالاي مەسەنات اتانعانىن بىلەسىز بە؟ ول باكۋداعى مۇناي كەنىشتەرىن يگەرگەن ادام...ال ءازىربايجاننىڭ مۇناي تاريحي ءدال وسى نوبەلدىڭ اتىمەن بايلانىستى. بۇدان باسقا الىپ قوسارىمىز جوق. ونسىزدا تۇسىنىكتى شىعار.
سوندا دات گازەتىنىڭ رەداكتورىن نوبەل پرەمياسىنا ۇسىنىپ وتىرعان باتىس نەنى كوزدەپ وتىر؟ نوبەل كوميتەتى بەيبىتشىلىك پرەمياسىنىڭ يەگەرىن قانداي تالاپقا ساي انىقتايدى؟
بۇعان جاۋاپ: بۇگىنگى باتىستىڭ دىنگە، ءدىني قۇندىلىقتارعا دەگەن قۇرمەتى تومەندەگەن. ءوزىنىڭ ءدىنى مەن داستۇرىنەن باس تارتقان ەۋروپانىڭ ءوز دىنىنە دەگەن قۇرمەتى قالماي بارادى. دالەل كەرەك پە؟ كاتوليكتەر مەن پروتەستانتتار ءقازىر وز-وزدەرىن قورعايتىن جاعدايدا ەمەس. بىلتىر شىركەۋدە گوموسەكسۋاليزمنىڭ ادام تابيعاتىنا، دىنگە قايشى ەكەنىن ايتقان شۆەد پاستورى تۇرمەگە قامالدى. ال مۇسىلماندار مۇندايدى كوتەرمەيدى!
عالامتوردان كوزىمىز شالىپ قالدى. «بەيشارا نوبەل پرەميانىڭ كىمگە تابىستالارىن ەستىپ كورىندە تىنىش جاتا الماي جاتقان بولار...» دەپتى. قازىرگى نوبەل كوميتەتى «ءادىل، اقىلدى بيلەردەن قۇرالعان» دەسەڭىز قاتتى قاتەلەسىز، ولار الدەقاشان ساياسي ويىنشىققا اينالعان.
زاۋر راسۋلزادە، ءازىربايجان ساياساتتانۋشىسى
