«Sen shpıonsyń!»
Iá, ol kezde qazaq ádebıetiniń qos alybynyń qasynda bolmadyq. Biraq osyndaı áńgimeniń bolǵanyn sol kezde «Qazaq ádebıetinde» qyzmet etken azamattardyń óz aýzynan estidim. Óz basym olardyń ótirik aıtqanyn kórgen emespin.
Iá, sol bir sátte barsha qazaq mańdaıyna basqan qos qalamgerdiń arasynda bir túsinispeýshiliktiń bolǵany anyq.
Osy áńgimeni nege eske alyp otyrmyz? Bul jerde baıaǵyda basylǵan daý-shardyń shoǵyn úrleıin degen nıetimiz joq.
Qos alyptyń arasyndaǵy áńgimeden qazaqtyń sanasyna Keńes zamanyndaǵy birin-biri «jansyz sanaý» áreketi myqtap sińip qalǵanyn baıqaýǵa bolady. Zıalylarymyz osylaı tartysqanda qarapaıym adam ne demeıdi?
Esińizde shyǵar, kezinde Keńes ókimetiniń jandaıshaptary Alash arystaryn «Japonıanyń tyńshysy», «bir túnde Japonıaǵa atpen baryp kelip otyrǵan» degen áńgimege ańqaý qazaq sendi ǵoı.
Elimiz táýlesizdigin alǵanyna 25 jyl tolyp, Keńes ókimetiniń qursaýynan bosap shyqsaq ta sol bir ámirshil júıeniń oı-sanamyzǵa sińgen ozbyr áreketi áli kómeskilenbepti.
«Atajurt» vs «Jebeý»
Dál qazir Qytaıdan kelgen qandastarymyz ekige bólinip, biri «Qytaıdyń tyńshysy» bolsa, endi biri «bıliktiń quıyrshyǵy» bolyp bólinýde.
Serikjan Biláshuly bastaǵan «Atajurt» eriktileri men «Jebeý» qorynyń jetekshisi Omaraly Ádilbekulynyń mańaıyna toptasqan azamattar áleýmettik jeli arqyly jıi tistesip júrgenin kórip júrmiz.
Tipti, bul daý bilikti qorǵaýshy Abzal Quspanov pen qoǵamdyq belsendi Sáýle Ábildahanqyzyn da sharpyp ótkeni belgili.
Árıne, erkin oıly qoǵamda ár tarap óz oı-pikirin ortaǵa salyp, jumys isteýine qaqysy bar. Bul jerde bizder Qytaıdaǵy qazaqtardyń múddesin qorǵap jumys istep jatqan belsendi qandas baýyrlarymyzdyń biri jaqtap, ekinshisin dattaıyn degen oıymyz joq.
Bizdi daýlasqan taraptardyń birin-biri «Qytaıdyń shpıony» dep aıyptaǵany tańqaldyrdy. Budan búgingi Qytaı bıliginiń keshegi keńestik júıeden esh aıyrmasy joq ekenin ańǵardyq.
Olar da jurtty úreıde ustap, halyqty talaı ret qýǵyn-súrginge salǵanyn belgili. Sondyqtan qyzyl ımperıanyń qursaýynan qutylý úshin Qytaıǵa qashqan qazaqtardyń ol jaqta mamyrajaı kúı keshpegenin birin-biri «Qytaıdyń shpıony» dep aıyptaǵanynan anyq ańǵarýǵa bolady.
Nurlan Jumahan, jýrnalıs, bloger.
