Óndiristegi adam ómirine tónetin qaýip-qaterdi azaıtýǵa jáne eńbek jaǵdaılaryn jaqsartýǵa baǵyttalǵan qadamdar, ónerkásiptik qaýipsizdikti kúsheıtý sharalary, jalpy Prezıdent tapsyrmalary týraly sarapshylar pikir bildirdi,– dep habarlaıdy Dalanews.kz
Memleket basshysy Ulytaý oblysyndaǵy «Qazaqmys» korporasıasyna qarasty kenishte oryn alǵan qaıǵyly oqıǵaǵa baılanysty ónerkásiptik qaýipsizdik máselesine erekshe nazar aýdardy. Prezıdent óndiristik nysandarda qaýipsizdik talaptarynyń óreskel buzylýyn jáne zamanaýı qaýipsizdik júıeleriniń jetkiliksizdigin synǵa aldy.
«Bekitilgen talaptardyń óreskel buzylǵan faktileri bar. Nysandardyń ónerkásiptik qaýipsizdik júıesimen jabdyqtalý deńgeıi óte tómen. Kompanıalar eńbek qaýipsizdigin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan jobalarǵa tıisti mólsherde ınvestısıa salmaıdy. Munyń barlyǵy tehnogendi apattarǵa, jumysshylardyń qaza tabýy men jaraqat alýyna ákep soqtyrady»,-dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysy Úkimetke eńbek qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin birqatar naqty sharalar qabyldaýdy tapsyrdy. Atap aıtqanda, ónerkásiptik qaýipsizdik normalarynyń saqtalýyn tekserý; zamanaýı qaýipsizdik júıelerin engizý (gaz belgi berý qurylǵylary, seısmıkalyq qondyrǵylar, pozısıonırleý júıesi jáne t.b.); boljaý men qulaqtandyrýdyń avtomattandyrylǵan júıesin qoldana otyryp, óndiristi sıfrlandyrý; ınvestısıa kólemin ulǵaıtyp, jumys baǵdarlamalaryn qaıta qaraý; ónerkásiptik qaýipsizdik salasyndaǵy baqylaý men qadaǵalaýdy kúsheıtý sharalary. Prezıdent Ákimshiligi bul tapsyrmalardyń oryndalýyn erekshe baqylaýda ustaıtyn bolady. Óndiristegi adam ómirine tónetin qaýip-qaterdi azaıtýǵa jáne eńbek jaǵdaılaryn jaqsartýǵa baǵyttalǵan qadamdar, ónerkásiptik qaýipsizdikti kúsheıtý sharalary, jalpy Prezıdent tapsyrmalary týraly sarapshylar pikir bildirdi.
Ramazan Bekbol Batyrjanuly, Almaty qalasy máslıhatynyń depýtaty, AMANAT fraksıasynyń múshesi:
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Ulytaý oblysyndaǵy «Qazaqmys» korporasıasyna qarasty kenishte oryn alǵan qaıǵyly oqıǵaǵa baılanysty kótergen eńbek qaýipsizdigi máseleleri óte oryndy jáne ýaqyt talabyna saı dep esepteımin. Óndiristik qaýipsizdik – tek jumysshylardyń ómiri men densaýlyǵy ǵana emes, sonymen qatar elimizdiń ekonomıkalyq turaqtylyǵy men damýy úshin de mańyzdy. Prezıdenttiń tapsyrmalary osy saladaǵy qaýipsizdik sharalaryn naqty túrde nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan jáne men ony tolyqtaı qoldaımyn.
Nysandarda ónerkásiptik qaýipsizdik normalarynyń saqtalýyna qatysty tekserý júrgizý – bul óte durys qadam. Tekserýler arqyly kóptegen qaýip-qaterlerdi anyqtaýǵa bolady, sondyqtan mundaı sharalardyń oryndalýy jumysshylardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin asa mańyzdy dep sanaımyn.
Zamanaýı qaýipsizdik júıelerin engizý, mysaly, gaz belgi berý qurylǵylaryn jáne seısmıkalyq qondyrǵylardy ornatý, osy máselelerdi sheshýdiń óte tıimdi tásili. Qaýipsizdik júıeleri tehnıkalyq jaǵynan jetildirilgen bolsa, bul apattardyń aldyn alýǵa múmkindik beredi.
Boljaý men qulaqtandyrýdyń avtomattandyrylǵan júıesin engizý – óte mańyzdy ári zamanaýı qadam. Sıfrlandyrý arqyly qaýipter týraly jedel aqparat alý, jumysshylarǵa qaýip týraly habarlaý – bul tehnologıanyń jumystyń qaýipsizdigine qosatyn úlken úlesi dep bilemin.
Qaýipsizdik júıesine ınvestısıa salýdy arttyrý da óte oryndy. Zamanaýı tehnologıalar men quraldardy engizý úshin qarjy bólý qajet, bul apattardyń aldyn alý men jumysshylardyń qaýipsizdigin arttyrý úshin mańyzdy.
Ónerkásiptik qaýipsizdik salasyndaǵy baqylaýdy kúsheıtý óte durys sheshim dep sanaımyn. Qatań baqylaý júıesi zań buzýshylyqtardy boldyrmaıdy jáne jumys ornynda qaýipsizdik talaptarynyń saqtalýyn qamtamasyz etedi.
Jalpy alǵanda, Memleket basshysynyń tapsyrmalary óte oryndy jáne tıimdi baǵytta qabyldanǵan sheshimder bolyp tabylady. Árbir tapsyrma eńbek qaýipsizdigin arttyrý, jumysshylardyń ómiri men densaýlyǵyn qorǵaý, sondaı-aq ónerkásiptik sektordyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin mańyzdy qadam bolyp tabylady. Zamanaýı tehnologıalar men júıelerdiń engizilýi, nysandardy sıfrlandyrý, ónerkásiptik qaýipsizdik normalaryn qatań saqtaý jáne qadaǵalaýdy kúsheıtý – bul salany damytý jáne apattardyń aldyn alý úshin qajetti sharalar.
Prezıdenttiń tapsyrmalary óndiristik qaýipsizdik máselesin keshendi túrde sheshýge baǵyttalǵan naqty qadamdardy qamtıdy. Qazirgi ýaqytta óndiristik qaýipsizdik máseleleri barynsha ózekti, sondyqtan árbir qabyldanǵan sharanyń tıimdiligi men yqpaly úlken. Tehnogendi apattardyń aldyn alý úshin tek memlekettik baqylaýdy kúsheıtý ǵana emes, sondaı-aq kásiporyndardyń ózderine de jaýapkershilikti arttyrý qajet.
Keńesov Ákejan Baqytuly, Almaty qalasy Jetisý aýdanynyń Komúnıtı ortalyǵynyń jetekshisi:
Ulytaý oblysyndaǵy kenishte bolǵan qaıǵyly oqıǵa – elimizdegi eńbek qaýipsizdigi máselesiniń qanshalyqty ótkir turǵanyn taǵy bir márte kórsetti. Óndiristik nysandarda qaýipsizdik talaptarynyń júıeli túrde buzylýy, zamanaýı tehnologıalardyń jetkiliksizdigi jáne kompanıalardyń bul salaǵa ınvestısıa salýǵa qulyqsyzdyǵy úlken qatelikke aınalyp otyr.
Bul jaǵdaı negizgi máseleni aıqyndady. Kóptegen kásiporyndarda adam ómiri men qaýipsizdigi bıznes tabysynan keıingi ekinshi kezektegi másele bolyp qalǵan. Prezıdent atap ótkendeı, eńbek qaýipsizdigine jetkilikti qarjy bólinbeıdi, al bul, aqyr sońynda, orny tolmas qaıǵyly jaǵdaılarǵa ákelip soqtyrady. Eger bul salaǵa basa nazar aýdarylmasa, osyndaı apattardyń qaıtalanýyn toqtatý múmkin bolmaıdy.
Prezıdent usynǵan reformalar, ásirese óndiris oryndaryn sıfrlandyrý men qaýipsizdik júıelerin engizý – óte oryndy qadam. Biraq basty másele – osy bastamalardyń is júzinde durys oryndalýy. Eger qaǵaz júzinde esep berip, al shyn máninde eshteńe ózgermese, onda bul tapsyrmalar da jaı ǵana sóz bolyp qalady.
Mundaı qaıǵyly jaǵdaılar qaıtalanbas úshin óndiristegi qaýipsizdik standarttaryn túbegeıli ózgertý qajet. Kompanıalarǵa qaýipsizdik sharalaryn kúsheıtýge naqty mindetteme júkteý, eńbek ınspeksıalarynyń jumysyn ashyq etý jáne jumysshylardyń quqyqtaryn qorǵaýdy kúsheıtý – bul saladaǵy eń mańyzdy qadamdar bolýy tıis.
Óndiriste jumys isteıtin árbir azamattyń úıine aman-esen oralýy – memlekettiń basty mindeti. Biz adam ómirin qorǵaý qaǵıdatyn bıznes múddesinen de, ekonomıkalyq esepterden de joǵary qoıýymyz kerek. Óıtkeni kez kelgen óndiristiń júregi – onyń jumysshylary. Eger olardyń qaýipsizdigine salǵyrt qarasaq, onda biz óz bolashaǵymyzǵa da nemquraıly qaraǵanymyz. Qaýipsiz eńbek jaǵdaıyn qalyptastyrý – tek Úkimettiń nemese bıznes ıeleriniń mindeti ǵana emes, bul búkil qoǵam bolyp talap etetin basty qundylyq bolýy tıis. Sebebi eń basty qundylyq – adam ómiri.
Qalı Sabyrjan Bazylbekuly, "Jergilikti "Seriktes" kásipodaǵy" QB tóraǵasy ("AJK" AQ):
Prezıdenttiń ónerkásiptik nysandardaǵy eńbek qaýipsizdigin kúsheıtýge qatysty aıtqan sózderi árbir kásiporynǵa úlken jaýapkershilik júkteıdi. Memleket basshysy atap ótkendeı, kez kelgen jazataıym oqıǵa – orny tolmas qaıǵy. Sondyqtan basty mindet – mundaı jaǵdaılardyń aldyn alý. Óndiristik jaraqattar men adam shyǵynyn boldyrmaý úshin baqylaý men qadaǵalaý tetikterin kúsheıtý asa mańyzdy dep esepteımin. Bul rette jumys oryndarynda qaýipsizdik standarttarynyń múltiksiz saqtalýyn qamtamasyz etý – árbir jumys berýshiniń, memlekettik organdardyń jáne kásipodaqtardyń ortaq mindeti. Ónerkásiptik nysandarda júıeli túrde júrgiziletin ınspektorlyq tekserýler jumys berýshilerdiń jaýapkershiligin arttyryp, qaýipsizdik talaptarynyń oryndalýyn qamtamasyz etedi. Tekserý barysynda jabdyqtardyń tozýy, qaýipsizdik júıeleriniń bolmaýy jáne eńbek sharttarynyń nasharlyǵy sıaqty máseleler anyqtalyp, olardy joıý sharalary qabyldanady. Sonymen qatar, avtomattandyrylǵan baqylaý júıelerin engizý arqyly óndiris oryndaryndaǵy qaýipsizdik sharalaryn naqty ýaqyt rejıminde baqylaýǵa bolady. Sıfrlyq monıtorıń ınspektorlarǵa jumys oryndaryn qashyqtan baqylaýǵa jaǵdaı jasap, jedel áreket etýge septigin tıgizedi. Bul jumysshylardyń jaraqat alý jáne qaza bolý jaǵdaılaryn tómendetýge yqpal etedi. Sonymen qatar, órt qaýipsizdigin kúsheıtý, jer silkinisi men sel sıaqty tabıǵı apattarǵa daıyndyq deńgeıin arttyrý mańyzdy. Ásirese, Almaty óńirinde bul máselege erekshe nazar aýdarý qajet. Bul baǵytta «Alataý Jaryq Kompanıasy» AQ júıeli jumys júrgizýde. Jyl saıyn eńbekti qorǵaýǵa bólinetin qarjy kólemi artyp keledi, bul óz nátıjesin berýde – 2024 jyly kompanıa qyzmetkerleriniń arasynda óndiristik jazataıym oqıǵalar tirkelgen joq. Qaýipsizdikti odan ári arttyrý maqsatynda jedel brıgadalardyń jumysyn baqylaý úshin ekshn-kameralar engizilýde. Bul bastama jumysty taldaý men qatelikterdiń aldyn alýǵa múmkindik beredi.
Qaýipsizdik sharalaryn qarjylandyrý, sonyń ishinde qyzmetkerlerdiń jalaqysy, memlekettik organdar bekitetin tarıfterge tikeleı baılanysty. Bul másele energetıka salasymen qatar, basqa da óndiristik kásiporyndarda belgili bir qıyndyqtar týǵyzýda. Degenmen, Prezıdenttiń tapsyrmalary bul problemalardy sheshýge jáne eńbek jaǵdaılaryn jaqsartýǵa baǵyttalǵan.
Qaıtys bolǵan qyzmetkerlerdiń otbasylaryna kóńil aıtamyn. Árbir azamattyń amandyǵy – basty qundylyq. Biz eńbek qaýipsizdigine degen kózqarasty ózgertip, jumys oryndarynda qaýipsizdik talaptaryn qatań saqtaýdy qamtamasyz etýimiz kerek. Árbir jumysshynyń úıine aman-esen oralýy – memleket pen kásiporyndardyń ortaq mindeti.
Janna Jomart
