Tórt saǵatqa sozylǵan jında Aqtaý qalasynyń jáne Qaraqıa, Túpqaraǵan, Munaıly aýdandarynyń ákimderi, energetıka jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasynyń basshysy Berdibek Qartbaev, «Kaspıı» sý tushshytý zaýytynyń dırektory Nurlybaı Aqqulov aýyz sýmen jabdyqtaý salasynda atqarylǵan jumystar jáne týyndaǵan máseleler boıynsha baıandama jasady. Sondaı-aq, aýyz sý óndirisiniń kólemin arttyrý, ónim sapasy, halyqtyń sýdy utymdy paıdalanýy máseleler talqylandy.
– Óńirdegi eń basty másele – sý tapshylyǵynyń artýy. Búgingi jáne bolashaq urpaǵymyzdyń azyq-túlik qaýipsizdigi osy tirshilik nárine baılanysty. Biz bul máseleni neǵurlym tezirek sheshsek sý resýrstarymyz soǵurlym kóbeıedi. Barshamyzǵa aıan mańǵystaýlyqtarǵa aýyz sý úlken qıyndyqpen beriledi. Biz ony baǵalaı bilýimiz kerek. Jasyratyny joq, kóbimiz aýyz sýdy kólik jýýǵa, aýla sýarýǵa paıdalanamyz. Bul úlken qatelik. Bizge aýyz sýdy tutyný mádenıetin qalyptastyrý qajet. Biz sýdy aqylmen jumsap, sol arqyly bolashaq urpaqqa qamqorlyq jasaýymyz kerek, – dedi Nurlan Noǵaev.
Jıyn barysynda turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵy, «Turmys servıs», «Mańǵystaý jylý» MKK bólimderiniń mamandaryna sóz berildi. Budan bólek, «Kaspıı» sý tushshytý zaýytyna bereshegi bar komýnaldyq kásiporyndarynyń máselesi de kóterildi.
– «Kaspıı» sý tushshytý zaýyty «Turmys servıs» MKK-na 1 tekshe metr sýdy 196,9 teńgeden ótkizedi. Alaıda «Turmys servıs» mekemesi bekitilgen tarıfine sáıkes Qaraqıa aýdanynyń turǵyndaryna 1 tekshe metr sý 167 teńgeden satylady. Bul, sózsiz komýnaldyq kásiporynnyń «Kaspıı» sý zaýytyna bereshegin ulǵaıtady. Qazirgi ýaqytta «Turmys servıs» MKK qaryzy 173 mln teńgege jetti. Aıta ketý kerek, aýyldyq jerlerde 1 tekshe metr aýyz sý tek 30 teńgeden satyp alynady. Al qalǵan somany memleket sýbsıdıalaıdy. Bul rette aýyldyq eldi mekenderdiń turǵyndary memleket kórsetetin kómekti durys túsinýi tıis. Sýdy retsiz jumsaýǵa bolmaıdy, – dedi Qaraqıa aýdanynyń ákimi Qydyrberdi Bekov.
Nurlan Noǵaev turǵyndardy sapaly aýyz sýmen qamtamasyz etý boıynsha jaýapty tulǵalarǵa birqatar naqty tapsyrmalar berdi.
– Memleket masshysy Qasym-Jomart Toqaev ótken jyldyń qyrkúıek aıynda Mańǵystaý oblysyna sapary kezinde «MAEK-Qazatomónerkásip» keshenin jańǵyrtý jónindegi jedel is-sharalar josparyn ázirleýdi tapsyrdy. Sondaı-aq, «Kaspıı» sý tushshytý zaýytynyń qýatyn arttyrýdy tapsyrdy. Bul jobalardy biz 2022 jyldyń sońyna deıin aıaqtap úlgerýimiz kerek. Sýmen qamtamasyz etý isine qatysy bar azamattardy osy mindetke nazar aýdarýǵa jáne úlken jaýapkershilikpen qaraýǵa shaqyramyn, – dep tolyqtyrdy Nurlan Noǵaev.
Sonymen qatar, oblys ákimi «Kaspıı» sý tushshytý zaýytynyń jumysymen tanysty. Kásiporyn dırektory Nurlybaı Aqqulov óńir basshysyna teńiz sýyn tushshytý úshin qandaı kóp satyly júıeden ótetini týraly baıandady.
2020 jyly Úkimettiń hattamalyq tapsyrmasyn oryndaý aıasynda táýligine 20 000-nan 40 000 m3 aýyz sý óndirisin ulǵaıtý boıynsha Aqtaý qalasyndaǵy «Kaspıı» sý tushshytý zaýytyn keńeıtý» jobasy boıynsha jobalaý-smetalyq qujattamanyń memlekettik saraptamasynyń qorytyndysy alyndy.
Jobanyń jalpy quny 12,6 mlrd teńgeni quraıdy. Onyń 7,55 mlrd teńgesi sý tushshytý qondyrǵylaryn satyp alýǵa, qalǵan 4,49 mlrd teńgesi qurylys – montaj jumystaryna baǵyttalǵan. Qazirgi ýaqytta qurylys-montajdaý jumystary 50%-ǵa aıaqtaldy. Joba osy jyldyń sońynda paıdalanýǵa beriledi dep josparlanyp otyr.
Óńirdegi aýyz sý tapshylyǵy máselesin sheshý maqsatynda Mańǵystaý oblysynyń keshendi damý josparyna 9 iri joba engizilgen.
1) «Qazmunaıgaz» AQ «Qarajanbas» ken ornynda táýligine 17,0 myń tekshe metr sý tushshytý zaýytynyń qurylysyna ınvestor esebinen 18 mlrd teńge, al «QarajanbasMunaı» AQ esebinen ınjenerlik jeliler úshin 3 mlrd teńge jumsalady.
Qurylystyń 74%-y aıaqtaldy, qurylys-montajdaý jumystary shamamen 2022 jyldyń tamyzynda aıaqtalady. Nátıjesinde oblys turǵyndaryna «Astrahan-Mańǵyshlaq» sý qubyrynan táýligine 17,0 myń m3 aýyz sý jetkiziledi.
2) «Táýligine 40000 m3 aýyz sý óndirýdi ulǵaıtý boıynsha Aqtaý qalasyndaǵy «Kaspıı» sý tushshytý zaýytyn keńeıtý» jobasynyń jalpy quny 12,6 mlrd. teńge. «Nurly jer» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda 2019-2022 jyldary respýblıkalyq búdjetten 12,1 mlrd. teńge bólindi. Qazir qurylys-montaj jumystary júrgizilýde. Jobany 2022 jyly paıdalanýǵa berý josparlanyp otyr.
3) «Aqtaý qalasynda qýaty táýligine 20 000 m3 sý tushshytý zaýytyn salý» jobasyn jasaqtaý jumystary júrgizilýde. Memlekettik saraptamaǵa qujat 2022 jyldyń 10 sáýirine deıin joldanady. Jobany iske asyrý kezeńi – 2022-2023 jyldar. Jobanyń quny shamamen 4,0 mlrd. teńgeni quraıdy.
4) «Kendirli aýylynda qýaty táýligine 50,0 myń tekshe metr sý tushshytý zaýytyn salý» jobasynyń tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemesine memlekettik saraptama qorytyndysy alyndy. Jobanyń jalpy quny 87,8 mlrd. teńge. Jobany iske asyrý kezeńi – 2022-2024 jyldar. Qazir jobany «QazMunaıGaz» AQ júzege asyryp jatyr.
5) «MAEK-Qazatomónerkásip» JSHS aýmaǵyndaǵy qosymsha qýaty táýligine 24,0 myń tekshe metrlik sý tushshytý qondyrǵylarynyń qurylysyn salý úshin 2021 jyly jergilikti búdjetten jobanyń JSQ ázirleýge 10,0 mln. teńge bólindi. Jobanyń sharttyq quny 32 239,132 myń teńge.
Qazirgi joba tolyǵymen jasaqtalyp memlekettik saraptamaǵa tapsyryldy. Jobany iske asyrý kezeńi – 2022-2024 jyldar. Jobanyń quny shamamen 18,9 mlrd. teńgeni quraıdy.
6) Jalpy ónimdilikti táýligine 100 myń m3 deıin jetkize otyryp, ónimdiligi táýligine 60 myń m3 quraıtyn «Kaspıı» sý tushshytý zaýytyn salý (III kezek)» jobasynyń TEN-in ázirleýge
2021 jyly jergilikti búdjetten 11,0 mln. teńge bólindi. Jobalaýshy – «Qaz Nur jobalaý-qurylys ınstıtýty» JSHS bolyp anyqtalyp, TEN-i 2022 jyldyń sáýir aıynyń sońynda memlekettik saraptamaǵa júktelý josparlanǵan. Jobany iske asyrý kezeńi 2022 – 2025 jyldar.
Jobanyń quny shamamen 25 mlrd. teńgeni quraıdy.
7) «Fort-SHevchenko qalasyndaǵy qýaty táýligine 5,0 myń tekshe metrlik sý tushshytý qondyrǵysynyń qurylysyn salý» jobasynyń
jobalyq-smetalyq qujattamasyn Túpqaraǵan aýdanynyń ákimdigi ázirlep, memlekettik saraptama jibergen.
Jobany iske asyrý kezeńi – 2022-2023 jyl. Jobanyń quny shamamen 7,0 mlrd. teńgeni quraıdy.
8) «Túpqaraǵan aýdany Aqshuqyr jáne S.Shapagatov eldimekenderinde qýaty táýligine 10,0 myń tekshe metrlik sý tushshytý qondyrǵysynyń qurylysyn salý» jobasynyń jobalyq-smetalyq qujattamasyn memlekettik saraptama qaraýyna 2022 jyldyń mamyr aıynda joldaý josparlanǵan. Jobany iske asyrý kezeńi – 2023-2024 jyldar.
Jobanyń quny shamamen 10,0 mlrd. teńge.
9) «Beıneý aýdanynyń Boranqul aýylynda qýaty táýligine 80,0 myń tekshe metr sý tushshytý zaýytyn jáne sý tartqyshyn salý» jobasy boıynsha: Beıneý aýdanynyń Boranqul aýylynda táýligine 104,0 myń tekshe metr qory bar Tóńirekshiń kenornynyń jer asty sýlary bar. Ken ornynan sýdy tushshylandyrý boıynsha zaýyt salý jobasy usynyldy. Jobanyń JSQ ázirleý josparlanýda. Jobany iske asyrý kezeńi – 2024-2025 jyldar. Jobanyń quny shamamen 90,0 mlrd. teńge.
Atalǵan jobalardy iske asyrý arqyly óńirdegi aýyz sý tapshylyǵyn tolyqtaı joıý múmkindigi týady.
