ءتورت ساعاتقا سوزىلعان جيندا اقتاۋ قالاسىنىڭ جانە قاراقيا، ءتۇپقاراعان، مۇنايلى اۋداندارىنىڭ اكىمدەرى، ەنەرگەتيكا جانە تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق باسقارماسىنىڭ باسشىسى بەردىبەك قارتبايەۆ، «كاسپيي» سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىنىڭ ديرەكتورى نۇرلىباي اققۇلوۆ اۋىز سۋمەن جابدىقتاۋ سالاسىندا اتقارىلعان جۇمىستار جانە تۋىنداعان ماسەلەلەر بويىنشا بايانداما جاسادى. سونداي-اق، اۋىز سۋ ءوندىرىسىنىڭ كولەمىن ارتتىرۋ، ءونىم ساپاسى، حالىقتىڭ سۋدى ۇتىمدى پايدالانۋى ماسەلەلەر تالقىلاندى.
– وڭىردەگى ەڭ باستى ماسەلە – سۋ تاپشىلىعىنىڭ ارتۋى. بۇگىنگى جانە بولاشاق ۇرپاعىمىزدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى وسى تىرشىلىك نارىنە بايلانىستى. ءبىز بۇل ماسەلەنى نەعۇرلىم تەزىرەك شەشسەك سۋ رەسۋرستارىمىز سوعۇرلىم كوبەيەدى. بارشامىزعا ايان ماڭعىستاۋلىقتارعا اۋىز سۋ ۇلكەن قيىندىقپەن بەرىلەدى. ءبىز ونى باعالاي ءبىلۋىمىز كەرەك. جاسىراتىنى جوق، كوبىمىز اۋىز سۋدى كولىك جۋۋعا، اۋلا سۋارۋعا پايدالانامىز. بۇل ۇلكەن قاتەلىك. بىزگە اۋىز سۋدى تۇتىنۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ قاجەت. ءبىز سۋدى اقىلمەن جۇمساپ، سول ارقىلى بولاشاق ۇرپاققا قامقورلىق جاساۋىمىز كەرەك، – دەدى نۇرلان نوعايەۆ.
جيىن بارىسىندا تۇرعىن ۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعى، «تۇرمىس سەرۆيس»، «ماڭعىستاۋ جىلۋ» مكك بولىمدەرىنىڭ ماماندارىنا ءسوز بەرىلدى. بۇدان بولەك، «كاسپيي» سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىنا بەرەشەگى بار كوممۋنالدىق كاسىپورىندارىنىڭ ماسەلەسى دە كوتەرىلدى.
– «كاسپيي» سۋ تۇششىتۋ زاۋىتى «تۇرمىس سەرۆيس» مكك-نا 1 تەكشە مەتر سۋدى 196،9 تەڭگەدەن وتكىزەدى. الايدا «تۇرمىس سەرۆيس» مەكەمەسى بەكىتىلگەن تاريفىنە سايكەس قاراقيا اۋدانىنىڭ تۇرعىندارىنا 1 تەكشە مەتر سۋ 167 تەڭگەدەن ساتىلادى. بۇل، ءسوزسىز كوممۋنالدىق كاسىپورىننىڭ «كاسپيي» سۋ زاۋىتىنا بەرەشەگىن ۇلعايتادى. قازىرگى ۋاقىتتا «تۇرمىس سەرۆيس» مكك قارىزى 173 ملن تەڭگەگە جەتتى. ايتا كەتۋ كەرەك، اۋىلدىق جەرلەردە 1 تەكشە مەتر اۋىز سۋ تەك 30 تەڭگەدەن ساتىپ الىنادى. ال قالعان سومانى مەملەكەت سۋبسيديالايدى. بۇل رەتتە اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردىڭ تۇرعىندارى مەملەكەت كورسەتەتىن كومەكتى دۇرىس ءتۇسىنۋى ءتيىس. سۋدى رەتسىز جۇمساۋعا بولمايدى، – دەدى قاراقيا اۋدانىنىڭ اكىمى قىدىربەردى بەكوۆ.
نۇرلان نوعايەۆ تۇرعىنداردى ساپالى اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا جاۋاپتى تۇلعالارعا ءبىرقاتار ناقتى تاپسىرمالار بەردى.
– مەملەكەت ماسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ وتكەن جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا ماڭعىستاۋ وبلىسىنا ساپارى كەزىندە «ماەك-قازاتومونەركاسىپ» كەشەنىن جاڭعىرتۋ جونىندەگى جەدەل ءىس-شارالار جوسپارىن ازىرلەۋدى تاپسىردى. سونداي-اق، «كاسپيي» سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىنىڭ قۋاتىن ارتتىرۋدى تاپسىردى. بۇل جوبالاردى ءبىز 2022 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن اياقتاپ ۇلگەرۋىمىز كەرەك. سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ىسىنە قاتىسى بار ازاماتتاردى وسى مىندەتكە نازار اۋدارۋعا جانە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋعا شاقىرامىن، – دەپ تولىقتىردى نۇرلان نوعايەۆ.
سونىمەن قاتار، وبلىس اكىمى «كاسپيي» سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى. كاسىپورىن ديرەكتورى نۇرلىباي اققۇلوۆ ءوڭىر باسشىسىنا تەڭىز سۋىن تۇششىتۋ ءۇشىن قانداي كوپ ساتىلى جۇيەدەن وتەتىنى تۋرالى باياندادى.
2020 جىلى ۇكىمەتتىڭ حاتتامالىق تاپسىرماسىن ورىنداۋ اياسىندا تاۋلىگىنە 20 000-نان 40 000 م3 اۋىز سۋ ءوندىرىسىن ۇلعايتۋ بويىنشا اقتاۋ قالاسىنداعى «كاسپيي» سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىن كەڭەيتۋ» جوباسى بويىنشا جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتامانىڭ مەملەكەتتىك ساراپتاماسىنىڭ قورىتىندىسى الىندى.
جوبانىڭ جالپى قۇنى 12،6 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى. ونىڭ 7،55 ملرد تەڭگەسى سۋ تۇششىتۋ قوندىرعىلارىن ساتىپ الۋعا، قالعان 4،49 ملرد تەڭگەسى قۇرىلىس – مونتاج جۇمىستارىنا باعىتتالعان. قازىرگى ۋاقىتتا قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارى 50%-عا اياقتالدى. جوبا وسى جىلدىڭ سوڭىندا پايدالانۋعا بەرىلەدى دەپ جوسپارلانىپ وتىر.
وڭىردەگى اۋىز سۋ تاپشىلىعى ماسەلەسىن شەشۋ ماقساتىندا ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ كەشەندى دامۋ جوسپارىنا 9 ءىرى جوبا ەنگىزىلگەن.
1) «قازمۇنايگاز» اق «قاراجانباس» كەن ورنىندا تاۋلىگىنە 17،0 مىڭ تەكشە مەتر سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىنىڭ قۇرىلىسىنا ينۆەستور ەسەبىنەن 18 ملرد تەڭگە، ال «قاراجانباسمۇناي» اق ەسەبىنەن ينجەنەرلىك جەلىلەر ءۇشىن 3 ملرد تەڭگە جۇمسالادى.
قۇرىلىستىڭ 74%-ى اياقتالدى، قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارى شامامەن 2022 جىلدىڭ تامىزىندا اياقتالادى. ناتيجەسىندە وبلىس تۇرعىندارىنا «استراحان-ماڭعىشلاق» سۋ قۇبىرىنان تاۋلىگىنە 17،0 مىڭ م3 اۋىز سۋ جەتكىزىلەدى.
2) «تاۋلىگىنە 40000 م3 اۋىز سۋ ءوندىرۋدى ۇلعايتۋ بويىنشا اقتاۋ قالاسىنداعى «كاسپيي» سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىن كەڭەيتۋ» جوباسىنىڭ جالپى قۇنى 12،6 ملرد. تەڭگە. «نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا 2019-2022 جىلدارى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 12،1 ملرد. تەڭگە ءبولىندى. ءقازىر قۇرىلىس-مونتاج جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. جوبانى 2022 جىلى پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر.
3) «اقتاۋ قالاسىندا قۋاتى تاۋلىگىنە 20 000 م3 سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىن سالۋ» جوباسىن جاساقتاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. مەملەكەتتىك ساراپتاماعا قۇجات 2022 جىلدىڭ 10 ساۋىرىنە دەيىن جولدانادى. جوبانى ىسكە اسىرۋ كەزەڭى – 2022-2023 جىلدار. جوبانىڭ قۇنى شامامەن 4،0 ملرد. تەڭگەنى قۇرايدى.
4) «كەندىرلى اۋىلىندا قۋاتى تاۋلىگىنە 50،0 مىڭ تەكشە مەتر سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىن سالۋ» جوباسىنىڭ تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەسىنە مەملەكەتتىك ساراپتاما قورىتىندىسى الىندى. جوبانىڭ جالپى قۇنى 87،8 ملرد. تەڭگە. جوبانى ىسكە اسىرۋ كەزەڭى – 2022-2024 جىلدار. ءقازىر جوبانى «قازمۇنايگاز» اق جۇزەگە اسىرىپ جاتىر.
5) «ماەك-قازاتومونەركاسىپ» ج ش س اۋماعىنداعى قوسىمشا قۋاتى تاۋلىگىنە 24،0 مىڭ تەكشە مەترلىك سۋ تۇششىتۋ قوندىرعىلارىنىڭ قۇرىلىسىن سالۋ ءۇشىن 2021 جىلى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن جوبانىڭ جسق ازىرلەۋگە 10،0 ملن. تەڭگە ءبولىندى. جوبانىڭ شارتتىق قۇنى 32 239،132 مىڭ تەڭگە.
قازىرگى جوبا تولىعىمەن جاساقتالىپ مەملەكەتتىك ساراپتاماعا تاپسىرىلدى. جوبانى ىسكە اسىرۋ كەزەڭى – 2022-2024 جىلدار. جوبانىڭ قۇنى شامامەن 18،9 ملرد. تەڭگەنى قۇرايدى.
6) جالپى ونىمدىلىكتى تاۋلىگىنە 100 مىڭ م3 دەيىن جەتكىزە وتىرىپ، ونىمدىلىگى تاۋلىگىنە 60 مىڭ م3 قۇرايتىن «كاسپيي» سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىن سالۋ (III كەزەك)» جوباسىنىڭ تەن-ىن ازىرلەۋگە
2021 جىلى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن 11،0 ملن. تەڭگە ءبولىندى. جوبالاۋشى – «قاز نۇر جوبالاۋ-قۇرىلىس ينستيتۋتى» ج ش س بولىپ انىقتالىپ، تەن-ى 2022 جىلدىڭ ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىندا مەملەكەتتىك ساراپتاماعا جۇكتەلۋ جوسپارلانعان. جوبانى ىسكە اسىرۋ كەزەڭى 2022 – 2025 جىلدار.
جوبانىڭ قۇنى شامامەن 25 ملرد. تەڭگەنى قۇرايدى.
7) «فورت-شيەۆچەنكو قالاسىنداعى قۋاتى تاۋلىگىنە 5،0 مىڭ تەكشە مەترلىك سۋ تۇششىتۋ قوندىرعىسىنىڭ قۇرىلىسىن سالۋ» جوباسىنىڭ
جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاماسىن ءتۇپقاراعان اۋدانىنىڭ اكىمدىگى ازىرلەپ، مەملەكەتتىك ساراپتاما جىبەرگەن.
جوبانى ىسكە اسىرۋ كەزەڭى – 2022-2023 جىل. جوبانىڭ قۇنى شامامەن 7،0 ملرد. تەڭگەنى قۇرايدى.
8) «ءتۇپقاراعان اۋدانى اقشۇقىر جانە س.شاپاگاتوۆ ەلدىمەكەندەرىندە قۋاتى تاۋلىگىنە 10،0 مىڭ تەكشە مەترلىك سۋ تۇششىتۋ قوندىرعىسىنىڭ قۇرىلىسىن سالۋ» جوباسىنىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاماسىن مەملەكەتتىك ساراپتاما قاراۋىنا 2022 جىلدىڭ مامىر ايىندا جولداۋ جوسپارلانعان. جوبانى ىسكە اسىرۋ كەزەڭى – 2023-2024 جىلدار.
جوبانىڭ قۇنى شامامەن 10،0 ملرد. تەڭگە.
9) «بەينەۋ اۋدانىنىڭ بورانقۇل اۋىلىندا قۋاتى تاۋلىگىنە 80،0 مىڭ تەكشە مەتر سۋ تۇششىتۋ زاۋىتىن جانە سۋ تارتقىشىن سالۋ» جوباسى بويىنشا: بەينەۋ اۋدانىنىڭ بورانقۇل اۋىلىندا تاۋلىگىنە 104،0 مىڭ تەكشە مەتر قورى بار توڭىرەكشىڭ كەنورنىنىڭ جەر استى سۋلارى بار. كەن ورنىنان سۋدى تۇششىلاندىرۋ بويىنشا زاۋىت سالۋ جوباسى ۇسىنىلدى. جوبانىڭ جسق ازىرلەۋ جوسپارلانۋدا. جوبانى ىسكە اسىرۋ كەزەڭى – 2024-2025 جىلدار. جوبانىڭ قۇنى شامامەن 90،0 ملرد. تەڭگە.
اتالعان جوبالاردى ىسكە اسىرۋ ارقىلى وڭىردەگى اۋىز سۋ تاپشىلىعىن تولىقتاي جويۋ مۇمكىندىگى تۋادى.
