Saıasattanýshy Edýard Poletaev óz sózinde Elbasynyń «Uly dalanyń jeti qyry» atty maqalasyna toqtalyp ótip, bul maqalanyń aıasynda atqarylar iske baǵa berdi.
«Elbasy óz maqalasynda murajaılarǵa erekshe toqtaldy. Murajaılar estetıkalyq tárbıe beretin, sonymen qatar qazaq halqynyń tarıhyn, ádet-ǵurpyn, salt-dástúrin, turmysyn, taǵy da basqa muralarynan aıyrylyp qalmaýǵa septigin tıgizetin rýhanı-mádenı orynǵa aınalýy tıis», – dedi ol.
Al osy basqosýǵa Reseıden arnaıy kelgen Jańasibir memlekettik murajaıynyń dırektory Andreı Shapovalov óz sózinde túrki áleminiń tarıhy Qazaqstannan bastaý alatynyn aıtty.
«Jańasibir oblysy aımaq retinde bertinde 1937 jyly ǵana qurylǵan. Orystar bul jerlerge 18 ǵasyrdyń orta sheninde ǵana keldi. Oǵan deıin bul aýmaq Uly Dalanyń bir bólshegi bolady. Sondyqtan Jańasibirdiń arǵy-bergi tarıhy týraly aıtqanda Uly Dalany sóz etpeı kete almaımyz.
Qazaqtar sany jóninen Jańasibirdegi tórtinshi ult. Olar óz tarıhy men mádenıetin kózdiń qarashyǵyndaı saqtap otyr. Jańasibirdiń ózinde turatyn qazaqtar qanshama deseńizshi. Iá, Qazaqstan men Reseıdiń sońǵy 100 jyldaǵy tarıhy ortaq. Bul tarıhqa bizdiń ártúrli baǵa beretinimiz de jasyryn emes. Biraq, bul báribir de tarıh. Menińshe Qazaqstan men Reseı murajaılarynyń arasynda áriptestik baılanysty jetildirip, aýqymdy kórmeler ótkizý qajet» dedi ol.
Reseıden kelgen taǵy bir qonaq, Tomby oblysynyń murajaıynyń dırektory Stanıslav Perehojev Keńestik kezeńdegi murajaılardyń tym jupyny bolǵanyn aıtty.
«1926 jyldan keıin bastaldy mundaı saıasat. KSRO tusyndaǵy barsha murajaı bir-birinen aınymaıtyn edi. Murajaıda ne turýy, ne turmaýy kerektigine qatysty joǵarydan túsetin buıryq bar-tyn. Bul saıasattyń Qazaqstanǵa da qatysty bolǵany anyq. Tek 1990 jyldan keıin ǵana Táýelsizdik alǵan elder murajaılaryn ulttyq jádigerlermen tolyqtyra bastady.
Murajaılar Keńes odaǵy týraly shyndyqty aıtýy kerek. Ótken tarıhymyzdy jasyryp jabýdyń qajeti joq» dedi ol.
Óz kezeginde Qastaev atyndaǵy Memlekettik murajaı qorynyń qyzmetkeri Bekesh Tolǵanaı:
«Murajaılarǵa baratyn adam azaıyp barady. Balalar da attap baspaıdy. Kóbimizdiń murajaıǵa qyzyqpaıtynymyz ras qoı. Balasyn murajaıǵa aparyp júrgen ata-anany da az kóremiz. Nege? Murajaıǵa ne úshin barǵymyz kelmeıdi?
Túrkistanda Qazaq handary jerlengen keshen bar. Taıqazanymyz – bir tóbe. Ashyq aspan astyndaǵy Tamǵaly tasymyz-dyń ózi nege turady? Bizde kórsetetin dúnıeler kóp-aq. Tek solardy kórsetýdiń jolyn taba almaı otyrǵan joqpyz ba?», – dedi ol.
Al saıasattanýshy Ádil Káýkenovtyń pikirinshe bári de ıdeıaǵa baılanysty. «Halyqqa emosıa kerek. Elimizdegi murajaılardyń qoryn jádigerlermen tolyqtyra túsý kerek. Sonda ǵana bul jerlerge halyq keledi. Bizdegi murajaılardyń eń úlken máselesi osynda. Olar ózgermeıdi. Bes, on jyl burynǵy jádigerler kóptegen murajaılardy ornynan qozǵalmaǵan kúıi áli tur» dedi ol.
