Búginde otbasy qundylyǵyna qatysty psıhologtardyń da óz aıtary bar. Aıtalyq, otbasylyq psıholog Markıza Qubasheva otbasy qundylyǵynyń buzylýyna qazirgi qaptaǵan koýchtardyń da áseri bar ekenin jasyrmaı jaıyp saldy. Aıtsa aıtqanda qazir áleýmettik jelide qaptaǵan qaı koýchty alsań da eń aldymen ózińdi oıla, birinshi orynǵa ózińdi qoı, kúıeýiń múgedek emes óz jaǵdaıyn ózi jasasyn, balalaryńdy menshiktep alma, sensiz de ómir súrip úırenýi kerek» degen sekildi aqyl keńesterin aıamaı keńesterin aıtyp jatady. Bul qanshalyqty durys? Koýchtardyń eril-zaıyptylardyń arasyn oslaı bólýi jaqsylyqtyń nyshany emes. myqty koých bulaı dep aıtpasa kerek. Bularǵa qatysty bilikti maman óz oıyn bylaısha jetkizdi.
– Búginde áleýmettik jelide qaptaǵan koýchtardyń kóbisi kásibı psıholog emes, sheteldik koých psıhologtardyń bir-eki kýrsyn oqyp alǵandar. Sol shala sharpy bilimimen kelip jurtqa ómir súrýdi úıretkisi keledi. Mentalıtetemizge saı emes nárseni nasıhattaıdy. Ajyrasqandar «otbasyn saqta» dese, ómirinde kúıeýge shyqpaǵandar «kúıeýmen qalaı turýdy» úıreteedi. Bul endi naǵyz paradoks qoı. Nátıjesinde myńdaǵan qyz kelinshek solardy tyńdap alyp, ne isterin bilmeı dal bolady. Mundaı koýchtardyń birinshi tyńdaǵan kelinshekterdiń aldy ajyrasyp úlgerdi. Ózimdi oılaımyn
Al ǵasyrlar boıy qalyptasqan otbasy qundylyǵyn, ata men ene, áke men sheshe róli, mańyzy, bala tárbıesi, qyz balanyń súıkimi men er balanyń jaýapkershiligi, otbasy baqyty, jubaılar jarastyǵynyń syry týraly aıtyp jatqandar joq. «Men ajyrasqan soń qalaı baqytty boldym» nemese «kúıeýdi qalaı aıtqanyńmen júrgizip, turǵyzý kerek» degen kýrstardan aıaq alyp júre almaısyń. Sondyqtan elimizdegi qaptaǵan psıhologtar men koýchtarǵa da qadaǵalaý kerek, – deıdi bilikti maman.
Búginde otbasy qundylyǵynyń joǵalýynyń bir kórsetkishi turmystyq zorlyq-zombylyqtyń kúsheıgeninen de baıqalyp otyr. Osy oraıda elimizde bul baǵytta da atqarylyp jatqan sharýalar jeterlik.
Máselen turmystaǵy tırannyń qazir jaýapkershiligi kúsheıtilgen. Tipti, jábirleýshi quqyq qorǵaý oryndaryn ózi shaqyrmasa da kórshileriniń shaǵymy eskerýsiz qalmaıtyn boldy.
Qazir turmystyq zorlyq-zombylyq qurbandaryna arnalǵan daǵdarys ortalyqtary áleýmettik qorǵaý salasynda jumys istep jatyr, otbasyn qoldaý ortalyqtary da bar. Iaǵnı ana men bala kez kelgen sátte dalada qalmaıdy. Sondyqtan kúıeýinen zábir kórgenderdi memleket qaraýsyz qaldyryp jatqan joq. Sol sıaqty otbasyna syna qaǵatyn koýchtarǵa da qarsy jaýapkershilik kúsheıtilý kerek. Áıtpese olar da oshaǵy oırandalǵan otbasylardyń kóbeıýine óz «úlesterin» qosyp keledi.
Kóp jaǵdaıda otbasylardyń ajyrasýyna áleýmettik jaǵdaılar da yqpal etetini ashshy da bolsa shyndyq. Osy oraıda jas otbasylardy aldymen úıli etý úshin qalalyq ákimdik tarapynan qarjylandyrylatyn «Almaty jastary», «Elorda jastary» sekildi baǵdarlamalardyń qatysýshylary da, bólinetin qarjy kólemi de artyp keledi.
Baıqaý kezinde aldymen otbasyly jastarǵa basymdyq berilip jatyr. «Umaı» sekildi jalǵyzbasty analarǵa arnalǵan baǵdarlamalar da iske qosylǵan. Iaǵnı, memleket múmkindiginshe ajyrasýdyń aldyn alýǵa tyrysyp baǵýda.
Jalpy memleketimiz otbasy qundylyǵyn arttyryp, ajyrasýdyń aldyn alý baǵytynda óte kóp jumys istep jatyr. Tek solar nátıjeli bolyp, otbasy qundylyǵy arta bergeı!
Qýanysh ERMEKOVA
