Qazaq tarıhyn otarsyzdandyrý isin Tuńǵysh Elbasynyń «Uly dalanyń jeti qyry» atty jańa maqalasy tereńdete túsedi. Maqalada qazaq halqy ózi júrip ótken tarıhı jolda álemdik órkenıetke qomaqty úles qosyp kelgendigi naqty mysaldarmen dáleldenedi. Bizdiń babalarymyzdyń álem halyqtaryna usynǵan úlken jetistikteriniń biri jylqyny qolǵa úıretý, onyń er-turmanyn jasaý bolǵandyǵyn búgingi etnologıa ǵylymy dáleldep otyr. Bul qubylys shamamen 6 jarym myń jyl buryn iske asyrylǵan. Atta otyrý mádenıeti jetilip, babalarymyz úzeńgini paıdalanǵan. Osy jańalyq olarǵa atqa minip alys saparlarǵa shyǵýǵa, jylqyny soǵystarda jyldam qozǵalys quraly retinde paıdalanýǵa múmkindik bergen. Jylqynyń qolǵa úıretilýi atqa miný mádenıetiniń de negizin qalady. Osyǵan baılanysty, Tuńǵysh Elbasynyń «Uly dalanyń jeti qyry» maqalasynyń «Atqa miný mádenıeti» bólimi aıasynda ulttyq sportymyz kókpardan jarys bolyp ótti.
Shý qalalyq mádenıet úıiniń uıymdastyrýymen ótken shara aýdanǵa qarasty Kóktóbe aýylynda ótkizildi. Jalpy alǵanda kókpar ulttyq dástúrdi damytýǵa, jastardy jigerlilikke tárbıeleýge baǵyttalǵan qazaq halqynyń búgingi zamanǵa jetken birden-bir ulttyq oıyny, bul qanmen kelgen qasıet. Bul jarys ta sporttyń osy bir túrin joǵarǵy deńgeıge kóterý maqsatynda uıymdastyrylyp otyr. Ol úshin eń aldymen at pen kókparshynyń sheberligin baıqalýy kerek. Kókpar jigitterdiń kúsh-jigerin, tózimdiligin, batyldyǵy men eptiligin, at ústinde myǵym otyrýyn qalyptastyrady. Sonymen birge, kókpar oıyny attyń qalaı baptalyp úıretilgenin, júıriktigin de synaıtyn sport. Sol sebepti, atalmysh sporttyń qaı jaǵynan alyp qarasaq ta tıgizer paıdasy mol bolyp tur. Onyń ústine, bul jarys Shý aýdanynda birinshi márte uıymdastyrylyp otyrǵan joq. Buǵan deıin de oblystyq deńgeıde úlken-úlken dodalar ótip, oǵan Áýlıeata óńiriniń beldi balýandary da qatysyp júr.
Al, joǵaryda atalǵan jarystyń nátıjesine keler bolsaq, bul synda aýdanǵa qarasty Kóktóbe aýylynyń kókparshylary úsh salym salyp, jarystyń jeńimpazy atandy. Jeńimpazdarǵa uıymdastyrýshylar tarapynan qarjylaı syılyq tabys etildi.
