Kaspıı teńiziniń deńgeıi tarıhı mınımýmǵa jetip, ekologtardyń dabyl qaǵýyna sebep boldy. Energyprom.kz sarapshylary osy másele tóńireginde zertteý júrgizdi, – dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Mamandardyń deregi boıynsha, 2024 jyly qarashada teńizdiń deńgeıi mınýs 29,03 metrge deıin tómendegen. Mundaı alańdatarlyq kórsetkish sońǵy ret 1977 jyly tirkelgen edi. Sol kezde Kaspıı mınýs 29,18 metr mejesine deıin tartylyp, ekologıalyq ahýal kúrt nasharlaǵan bolatyn.
Qazir ǵalymdar Kaspııdiń tartylýynyń birneshe sebebin aıtyp otyr. Sonyń bastysy – Volga men Jaıyq sıaqty iri ózenderden teńizge quıylatyn sý mólsheriniń azaıýy. Buryn bul ózenderdi Atlantıka sıklony jıi sýlandyryp, arnasy tolyp aǵatyn. Sońǵy onjyldyqtarda klımattyń jahandyq ózgerýi sıklon baǵyttaryn basqa jaqqa buryp, jaýyn-shashyn mólsheri kúrt azaıdy. Onyń ústine aýa temperatýrasynyń jalpy jylynýy teńiz betinen býlanatyn sýdyń kólemin arttyryp otyr.
Kaspııdiń osylaı tartylýy aımaqtyń ekologıalyq, ekonomıkalyq jáne áleýmettik jaǵdaıyna qaýip tóndirip tur. Ásirese teńizdiń soltústik bóligine tıesili Qazaqstan aımaǵy zardapty basqalardan qattyraq sezinýi múmkin. Teńiz deńgeıiniń tómendeýi saldarynan soltústikte kemeler qatynaı almaı, munaı óndirý jumysy toqtap qalýy yqtımal.
Jaqynda ǵana Májiliste depýtattar osy máselege baılanysty dabyl qaqty. Parlament ókilderi teńiz sýynyń azaıýynan bólek, munaı óndirýshi kompanıalardyń qorshaǵan ortany lastaýy da úlken másele ekenin basa aıtty. Osy ýaqytqa deıin iri munaı kompanıalaryna salynǵan ekologıalyq aıyppuldar kóbine «ınvestısıa» retinde keri qaıtarylyp, qorshaǵan orta máselesi taǵy da sheshýsiz qalǵan bolatyn. Depýtattar kompanıalarǵa qoıylatyn ekologıalyq talaptardy qaıta qarap, júıeli túrde zań buzǵandardyń lısenzıasyn ýaqytsha toqtatýdy usyndy.
Eger Kaspıı teńiziniń tartylý qarqyny jaqyn arada toqtamasa, Qazaqstannyń ekologıalyq jáne ekonomıkalyq problemalary eselene túspek. Ári teńiz jaǵasyndaǵy eldimekenderde «ekologıalyq mıgranttar» paıda bolýy múmkin degen qaýip te bar.
Mamandardyń sózinshe, 1978 jyly teńiz eń tómengi deńgeıine jetkennen keıin qaıtadan tolyp, 1995 jyly eń joǵarǵy shegine jetken. Biraq qazirgi ahýal ózgeshe. Eger ótken ǵasyrdaǵy senarı qaıtalanbasa, Qazaqstan aldaǵy onjyldyqta úlken ekologıalyq apatqa tap bolýy múmkin.
